آشنایی کامل با رشته مهندسی صنایع
معرفی رشته مهندسی صنایع
رشته مهندسی صنایع از جمله رشته های گروه ریاضیات می باشد که شامل مجموعه گسترده ای از مهارت های علمی و عملی برای طراحی و بهبود فرایندها در صنعت، مدیریت افراد و سایر امورات مربوط به صنایع گوناگون می باشد. در واقع این رشته همچون پلی می باشد که سایر رشته های گوناگون مهندسی را همچون مهندسی برق، مکانیک، کامپیوتر، عمران، مواد، شیمی و غیره را به یکدیگر مرتبط و متصل می سازد و بین آنها ارتباط ایجاد کرده و همکاری و درک متقابل آنها را میسر می سازد.
هدف نهایی این رشته این است که مهندسان صنایع بتوانند بهره وری در مدیریت منابع انسانی و تکنولوژی را بهبود بدهند. در این رشته برخلاف سایر رشته های مهندسی، مولفه اصلی انسان می باشد، در حالی که در اغلب رشته های مهندسی، کارها مرتبط با ماهیت فنی فرآیندها و فرآورده ها است. عمده فعالیت هایی که مهندسان این رشته در ارتباط با آن کار می کنند عبارتند از: تولید، نوآوری در محصولات، ارائه خدمات و… به طور خلاصه می توان گفت مهندسان صنایع راه را برای تعامل تخصص های مختلف و کار گروهی فراهم می کنند و تلاش می کنند روند کارها به طور منظم انجام شود.
دروس رشته مهندسی صنایع
دروس مشترک در گرایش های مختلف رشته مهندسی صنایع
- ریاضی
- معادلات دیفرانسیل
- برنامه نویسی کامپیوتر
- محاسبات عددی
- فیزیک
- شیمی عمومی
- مبانی مهندسی برق
- اقتصاد مهندسی
- نقشه کشی صنعتی
- استاتیک
- مقاومت مصالح
- علم مواد
- اقتصاد عمومی
- اصول حسابداری و هزینه یابی
- ارزیابی کار و زمان
- طرح ریزی واحدهای صنعتی
- برنامه ریزی و کنترل تولید
- موجودی ها
- کنترل پروژه
- کنترل کیفیت آماری
- تحقیق در عملیات
- روش های تولید
- تئوری احتمالات و کاربردهای آن
- آمار مهندسی
- آزمایشگاه اندازه گیری دقیق
- کارگاه ماشین ابزار
- کارگاه عمومی جوش
- کارگاه ریخته گری
دروس تخصصی گرایش تولید صنعتی
- زبان تخصصی
- پروژه طراحی ایجاد صنایع
- مهندسی فاکتورهای انسانی
- برنامه ریزی تولید
- برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها
- کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع
- برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات
- اصول مدیریت و تئوری سازمان
- پروژه
- کارآموزی
دروس تخصصی گرایش برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها
- زبان تخصصی
- برنامه ریزی حمل و نقل
- اصول شبیه سازی
- تحلیل سیستم ها
- کاربرد کامپیوتر در مهندسی صنایع
- پروژه پایانی
- اصول مدیریت و تئوری سازمان
- کارآموزی
- سیستم های اطلاعاتی و کنترل مدیریت
دروس تخصصی گرایش تکنولوژی صنعتی
- ماشین های افزار
- قید و بندها (جیک و فیکسچر)
- طراحی قالب
- کنترل عددی
- مونتاژ مکانیکی
- عملیات حرارتی
- زبان تخصصی
- پروژه
دروس تخصصی گرایش ایمنی
- ایمنی در برق
- اعلام و اطفاء حریق
- دیگ ها و ظروف تحت فشار
- عوامل شیمیایی محیط کار
- عوامل فیزیکی محیط کار
- حفاظت صنعتی (ایمنی صنعتی )
- مهندسی احتراق
- گازرسانی
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته مهندسی صنایع
رشته مهندسی صنایع دارای بازار کار متنوع و بسیار گسترده می باشد، زیرا امور مرتبط با این رشته همچون ارزیابی اقتصادی، مدیریت پروژه ها، طراحی و بهینه سازی فرآیندها و سیستم ها از جمله کارهایی هستند که در هر شرایطی مورد نیاز صنایع گوناگون هستند، بنابراین بازار کار در هر شرایطی به تعداد قابل توجهی مهندس صنایع نیاز دارد.
از جمله مشاغل و صنایعی که یک فارغ التحصیل رشته مهندسی صنایع به شرط داشتن علم و مهارت کافی می تواند در آنها مشغول به کار شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک از جمله کارخانجات، کارگاه ها، شرکت ها و…
- مدیریت و کنترل پروژه
- مدیریت و برنامه ریزی و کنترل موجودی ها
- مدیریت و کنترل کیفیت
- کارآفرینی و موارد بازاریابی، استراتژی، منابع انسانی و مالی استارتاپ ها
- تحلیل مالی و اقتصادی قبل از پروژه، حین پروژه، تولید و…
- طرح ریزی و مدیریت زمان بندی های واحدهای صنعتی
- تحلیل و مدل سازی سیستم ها و فرآیندها و بهبود آن ها
- تحلیلگری اقتصاد خرد و کلان
- مدیریت سازمان ها و نهادهای دولتی و خصوصی
- صنعت لجستیک و زنجیره تأمین
- آینده پژوهی اقتصادی، اجتماعی و…
- مهندسی فاکتورهای انسانی و HSE
- مدیریت، برنامه ریزی و کنترل تولید
همچنین باید گفت که حقوق و مزایای دریافتی فارغ التحصیلان این رشته وابسته به میزان مسئولیت کاری، مهارت، سابقه، صنعت، محل کار و غیره می باشد و از حداقل حقوق ممکن در قانون رسمی کشور تا مبالغی بیش از ۵۰۰ میلیون ریال را می تواند شامل شود.
توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته مهندسی صنایع
رشته مهندسی صنایع ارتباط زیادی با مهارت های مدیریتی دارد، بنابراین علاقمندان این رشته باید از توانایی های مدیریتی بالایی برخوردار باشند و همچنین توانایی و علاقه کافی برای کار های مهندسی و صنعتی نیز داشته باشند. دانشجویان این رشته باید در دروس ریاضی و فیزیک نیز قوی باشند، چرا که پایه بسیاری از دروس این رشته را این دو درس تشکیل می دهند. همچنین داشتن خلاقیت و نو آوری در این رشته همانند سایر رشته های مهندسی بسیار حائز اهمیت می باشد.
به طور کلی وجود بعضی مهارت ها و توانمندی ها در این رشته ضروری به نظر می رسد که برخی از آنها عبارتند از:
- توانایی حل مساله
- مهندس صنایع ذهن پویا و جستجوگر
- خلاقیت و نوآوری
- مهارت های ارتباطی خوب
- داشتن توان مدیریتی
- توان تجزیه و تحلیل مناسب
- توان علمی خوب در ریاضی، آمار و فیزیک
- کار تیمی
- توانایی تحمل فشار کاری زیاد
- دقت و توجه به جزئیات
- توان مدیریت زمان
- تسلط به زبان انگلیسی
امکان ادامه تحصیل رشته مهندسی صنایع در داخل و خارج کشور
ادامه تحصیل در داخل کشور در رشته مهندسی صنایع در مقاطع کارشناسی ارشد و امکان پذیر است که گرایش های کارشناسی ارشد و دکتری آن در ادامه بیان می شوند. بهترین دانشگاه های ایران برای تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته مهندسی صنایع، دانشگاه های صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک)، تربیت مدرس، صنعتی اصفهان و صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی هستند.
درباره ادامه تحصیل در خارج از کشور باید گفت که با توجه به اینکه رشته مهندسی صنایع بیشتر در دانشگاه های کشورهای ایالات متحده آمریکا و کانادا وجود دارد و بهترین دانشگاه های جهان در این رابطه در این دو کشور قرار دارند، اکثر افرادی که علاقه مند به ادامه تحصیل در رشته مهندسی صنایع در خارج از ایران هستند، به این دو کشور مهاجرت می کنند.
همچنین عده ای هم به سایر کشورها مانند فرانسه، بلژیک، انگلستان،سنگاپور، چین، ژاپن، کره جنوبی جهت ادامه تحصیل در رشته مهندسی صنایع مهاجرت می کنند. این کشورها،دارای دانشگاه هایی دارای رشته مهندسی صنایع و یا رشته های مشابه مهندسی صنایع، جهت ادامه تحصیل در دوره های کارشناسی ارشد و یا دکتری هستند.
گرایش های رشته مهندسی صنایع در مقاطع تحصیلات تکمیلی
- گرایش بهینه سازی سیستم ها: طراحی سیستم ها و ایجاد بهینه سازی در فرآیندهای آنها.
- گرایش سیستم های سلامت: طراحی سیستم های مربوط به سلامت مانند سیستم های بیمارستانی، درمانگاهی و غیره.
- گرایش مدیریت نوآوری و فناوری: مدیریت در عرصه های نوآوری، فناوری، اختراعات، پارک های علم و فناوری و غیره.
- گرایش مدل سازی سیستم های کلان: مدل سازی سیستم ها به صورت کلان و سیاست گذاری های عمومی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و غیره و کشف ارتباط بین اجزای مختلف یک سیستم و همچنین کشف ارتباط بین سیستم های گوناگون.
- گرایش آینده پژوهی: آینده پژوهی در مورد موارد اقتصادی، اجتماعی، صنعت و…
- گرایش سیستم های مالی: تخصص در زمینه سیستم های مالی و اقتصادی، مهندسی مالی و مدیرت مالی و اقتصادی.
- گرایش لجستیک و زنجیره تأمین: بهبود فرآیندهای لجستیک و زنجیره تامین محصولات فیزیکی یا غیرفیزیکی، فسادپذیر و غیر فسادپذیر و کاهش ضایعات محصولات حین عبور از مراحل زنجیره تامین و کاهش دیرکرد و هزینه های لجستیک.
- گرایش مدیریت پروژه: دانش مدیریت پروژه های بزرگ و کوچک بهینه سازی پروژه ها از نظر زمان، هزینه و کیفیت.
- گرایش مدیریت مهندسی: مدیریت مهندسی های گوناگون شاغل در صنعت.
- گرایش مدیریت سیستم و بهره وری: مدیریت سیستم های گوناگون جهت افزایش بهره وری و کارایی افراد و فرآیندهای موجود در سیستم ها با تعریف ورودی، فرآیند و خروجی برای هر سیستم.