برترین رمان ها و نویسندگان سبک رئالیسم جادویی در ادبیات ایران و جهان

مکتب ادبی رئالیسم جادویی چیست و چگونه شکل گرفت

رئالیسم جادویی (Magical Realism) در واقع مکتب ادبی مشتق شده از مکتب رئالیسم می باشد. مکتب ادبی رئالیسم بین سال های 1830 تا 1900 رواج داشت اما مکتب ادبی رئالیسم جادویی از 1935 تا زمان حال رواج دارد. رئالیسم جادویی مکتبی ادبی است که در آن جادو یا حوادث خارق العاده (جادو) با حوادث عادی و واقعی (رئال) ترکیب می شود؛ آن هم بدون القای حس تعجب و تردید در دل مخاطب و داستان! اتفاقات و حوادث فرا منطقی، شگفتی، تاثیرپذیری ها و نقدهای سیاسی و فرهنگی، مبهم بودن مرز بین خیال و واقعیت، اغراق، استفاده گسترده از تکنیک جریان سیال ذهن (و درهم ریختن زمان)، رویا و خیال، از جمله ویژگی های مکتب ادبی رئالیسم جادویی است.

در سال های اخیر داستان های بسیاری در قالب این مکتب ادبی ساخته و پرداخته شده اند که در سراسر دنیا، با استقبال گسترده مردم مواجه شده اند. از جمله بزرگترین نویسندگان مکتب ادبی رئالیسم جادویی می توان به نام های بزرگی همچون «گابریل گارسیا مارکز»، «کارلوس فوئنتس»، «میخائیل بولگاکف»، «هاروکی موراکامی»، «ایتالو کالوینو»، «رضا قاسمی» و «هوشنگ گلشیری» اشاره کرد. در ادامه، تعدادی از رمان ها و نویسندگان برتر مکتب ادبی رئالیسم جادویی معرفی و بررسی خواهند شد.

بهترین رمان های سبک رئالیسم جادویی

صد سال تنهایی نوشته ی گابریل گارسیا مارکز

«صد سال تنهایی» برجسته ترین رمان گابریل گارسیا مارکز و یکی از بزرگ ترین آثار ادبی آمریکای لاتین است که در سال 1967 منتشر شد. رمان صد سال تنهایی یکی از شاهکارهای ادبیات رئالیسم جادویی است که تحت تاثیر فرهنگ آمریکای لاتین و مکتب ادبی مدرنیسم به نگارش درآمده است. به رمان صد سال تنهایی لقب «رمانِ رمان ها» را نیز داده اند. همچنین، مارکز در سال 1982 موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شده است.

صد سال تنهایی روایتی است پر رفت و آمد از نسل های مختلف خانواده ای داستانی به نام “بوئندیا”. نویسنده در خلال توصیفات دلنشین و عمیق خود از نحوه زندگی اعضای این خانواده، داستان ظهور و سقوط شهری خیالی به نام “ماکوندو” را نیز روایت می کند. مارکز در رمان حجیم صد سال تنهایی، به بسیاری از مفاهیم انسانی مانند عشق، شهوت، قدرت طلبی، مرگ، جنگ، جوانی، جستجو برای معنا، سیاست، فرهنگ و وضعیت اجتماعی می پردازد. این رمان به یاد ماندنی نمادی از بازنمایی زندگی انسان ها در عالمی نیمه واقعی-نیمه خیالی است. رمان «عشق سالهای وبا» (عشق در زمان وبا) نیز، از همین نویسنده، یکی از بهترین رمان های مکتب ادبی رئالیسم جادویی می باشد.

مرشد و مارگاریتا نوشته ی میخائیل بولگاکف

«مرشد و مارگاریتا» مشهورترین و خاص ترین اثر میخائیل بولگاکف است که در قالب ژانرهای گروتسک و ماجراجویی نوشته شده است. بولگاکف این رمان را تحت تاثیر مستقیم نمایشنامه بزرگ «فاوست» اثر گوته به نگارش درآورده است. این اثر به یاد ماندنی، به دلیل عقاید ضد کمونیستی نویسنده، برای اولین بار به صورت سانسور شده در سال 1966 منتشر شد و سپس در سال 1969 بود که نسخه بدون سانسور آن اجازه انتشار پیدا کرد. رمان مرشد و مارگاریتا درون مایه ای فلسفی دارد و اتفاقات فراطبیعی، طنز سیاه و تغییر زوایای دید در داستان، آن را بسیار خاص کرده است.

رمان مرشد و مارگاریتا دو خط داستانی کاملا متفاوت و در عین حال بهم تنیده و جادویی دارد. در یک خط داستانی، شیطان در قالب مردی عجیب درون شهری در روسیه مشغول ایجاد هرج و مرجی باورنکردنی است. در خلال خراب کاری های شیطان و خدمتکارانش، شاهد عشق دو شخصیت اصلی رمان، “مرشد” و “مارگاریتا” هستیم. عشق پرفراز و نشیب مرشد و مارگاریتا و تقاطع آن با شیطان و کارهایش، روایاتی بی نظیر را می سازد. در دیگر خط داستانی رمان، ملاقات و تقابل “پیلاتس” و “حضرت مسیح” را شاهد هستیم.

آئورا نوشته ی کارلوس فوئنتس

«آئورا» رمانی کوتاه و مشهور از کارلوس فوئنتس، نویسنده بزرگ آمریکای لاتین می باشد که برای اولین بار در سال 1962 منتشر شد. این رمان یکی از جالب ترین و خاص ترین نمونه های رئالیسم جادویی می باشد؛ زیرا که فضای رویاگونه بسیار جذابی را خلق کرده است. رمان آئورا به سبک راوی دوم شخص نوشته شده است و جریان زمان در آن برای شخصیت ها، کاملا خطی نمی باشد. همچنین، فوئنتس موفق به دریافت جوایز ادبی بسیاری مانند جایزه استوریاس (1994) و میگل دو سروانتس (1987) شده است.

شخصیت اصلی رمان آئورا، “فیلیپه مونترو” جوانی تاریخ دان می باشد که برای مرتب کردن و ویرایش خاطرات شوهر پیرزنی مرموز استخدام می شود. او به خانه تاریک و عجیب پیرزن نقل مکان می کند اما آنجا دلباخته دختری جوان در خانه پیرزن به نام “آئورا” می شود. فضای خانه و رفتارهای پیرزن و دختر بسیار عجیب و رویاگونه هستند. همه چیز زمانی به اوج خود می رسد که مونترو حقایقی را از زندگی پیرزن و دلیل ارتباط هویتی و جداناپذیرش را با آئورا متوجه می شود.

شهرهای بی نشان (نامرئی) نوشته ی ایتالو کالوینو

رمان «شهرهای بی نشان» برای اولین بار در سال 1972 منتشر شد. ایتالو کالوینو نویسنده و مقاله نویس مشهور و معاصر ایتالیایی بود که آثارش بیشترین میزان ترجمه در کشورهای انگلیسی زبان را داشته است. رمان شهرهای بی نشان را زیباترین اثر کالوینو خوانده اند. کالوینو یکی از بزرگ ترین نویسندگان مکتب پست مدرنیسم و رئالیسم جادویی در ادبیات بود و آثارش به عنوان شاهکارهای این سبک ها قلمداد می شوند.

شهرهای بی نشان رمانی است پست مدرن و جادویی. این رمان، مانند آثار کلاسیک کهن، سفری است معنوی به گوشه و کنار های ناشناخته جهان بیرونی و درونی انسان. راوی این رمان “مارکوپولو” معروف است که داستان سفرهایش از 50 شهر را برای “قوبلای خان مغول” روایت می کند. کالوینو با قرض گرفتن شخصیت مارکوپولو و سخن گفتن به جای او، داستان های فلسفی از شهرهایی را بازگو می کند که همگی تخیلی و ساخته ذهن نویسنده اند. تمامی شهرهایی که کالوینو در این رمان از آن ها سخن می گوید، ریشه در واقعیت دارد و به نوعی بازنمایی شهرهای واقعی در دنیای ادبیات داستانی کالوینو هستند؛ اما همه آن ها با عنصر داستانیِ جادو پیوند خورده اند.

شازده احتجاب نوشته ی هوشنگ گلشیری

کتاب «شازده احتجاب» اولین رمان کوتاه هوشنگ گلشیری است که در سال 1348 برای اولین بار منتشر شد. هوشنگ گلشیری یکی از تاثیرگذارترین و مشهورترین داستان نویسان ایرانی بود که رمان شازده احتجاب را، خوش اقبال ترین اثر خود می دانست. برای یادبود نام هوشنگ گلشیری، هرساله جایزه ای ادبی توسط بنیاد هوشنگ گلشیری به نویسندگان اهدا می شد.

کتاب شازده احتجاب از اولین نمونه های ادبیات رئالیسم جادویی در ایران است که به سبک جریان سیال ذهن نوشته شده است. علارغم استفاده از راوی سوم شخص (دانای کل)، زاویه دید رمان بین راوی های اول شخص، در زمان های مختلف، دائم در رفت و برگشت می باشد. موضوع کلی کتاب شازده احتجاب درمورد فروپاشی نظام شاهنشاهی و سنتی ایران است که در خلال زندگی فلاکت بار حال حاضر شاهزاده ای پیر (شازده) و خاطرات وهم آمیز گذشته اش، به صورت نمادین بیان می شود.

سایه باد نوشته ی کارلوس روئیث ثافون

رمان «سایه باد» اثر کارلوس روئیث ثافون یکی از پرفروش ترین و بهترین رمان های اسپانیایی معاصر است که در سال 2001 منتشر شد. تاکنون بیش از 15 میلیون نسخه از این رمان در سراسر دنیا به فروش رفته و به بیش از 40 زبان مختلف دنیا ترجمه شده است. رمان سایه باد اولین قسمت از سه گانه ی «قبرستان کتاب های فراموش شده» است.

سایه باد در واقع رمانی است به سبک رئالیسم جادویی و در ژانر معمایی و گوتیک که با تکنیک داستان در داستان نوشته شده است. شخصیت اصلی این داستان کودکی ده ساله است به نام “دانیل سمپره” که پدری کتاب فروش دارد. دانیل که در دنیای در حال ترمیم پس از جنگ اسپانیا و همراه با غم از دست دادن مادرش در چهار سالگی زندگی می کند، غرق در کتاب ها شده است. روزی دانیل همراه با پدرش به «قبرستان کتاب های فراموش شده» می رود و رمانی به نام سایه باد اثر “خولین کاراکس” را پیدا می کند. او تمام شب را به خواندن این رمان عجیب می پردازد اما، این تازه شروعی بر ماجراهای جذاب و جادویی او می شود.