برترین رمان ها و نویسندگان دهه 90 میلادی (سال های 1991 تا 2000)

دهه ۹۰ میلادی در حالی شروع شد که جنگ سرد به پایان رسیده بود و جهان در آرامشی نسبی به سر می برد. در همین زمان، اینترنت نیز برای استفاده نامحدود در دسترس جهان قرار گرفت. این فناوری علاوه بر امکانات ارتباطی گسترده، افزایش چند فرهنگی و رونق تجاری که به دنبال داشت، باعث فراگیری شکل جدیدی از مطالعه شد و این امکان را در اختیار عموم مردم قرار می داد تا با کمترین هزینه به فایل های الکترونیکی صدها کتاب دسترسی داشته باشند؛ و به این شکل دنیای کتاب نیز متحول شد. دسترسی علاقمندان کتاب به تازه های نشر، حتی در دورترین نقاط جهان، آسان شد و شکل جدیدی از ارتباط بی واسطه بین نویسندگان و خوانندگان به وجود آمد.

ما در این مقاله سعی در معرفی و کشف تعدادی از کتاب ها و نویسندگان درخشان و تاثیر گذار در دهه نود میلادی داریم. به همین منظور از تکرار نام مجموعه های بسیار شناخته شده و یا تکراری در سایر مقالات مانند «هری پاتر» و «افسانه یخ و آتش» اجتناب می کنیم تا فضایی برای دیگر آثار مهم این دهه باقی بماند.

گذشته راز آمیز نوشتۀ دونا تارت (۱۹۹۲)

رمان «گذشته راز آمیز» اولین کتاب چاپ شدۀ دانا تارت است و توانست در اولین نوبت انتشار، نویسندۀ خود را به شهرت جهانی برساند. کتابی که پر است از اشاراتی به «جنایت و مکافات»، نقل قول از ادبیات یونان باستان و تکنیک های پست مدرن. یک داستان جنایی که روایت زندگی ۵ دانشجو در کالج ادبیات و ماجرای قتل یکی از آن ها است. داستان به شکل معماییِ معکوس روایت می شود، بطوریکه خواننده از همان ابتدا با صحنه قتل مواجه شده و قاتل را می شناسد؛ اما در طول داستان، با حوادثی که منجر به قتل شده و ماجرای زندگی افراد آشنا می شود.

دونا تارت به گفتۀ مجله تایمز یکی از صد چهره تاثیرگذار ادبیات می باشد و سایت ایندیپندنت نیز رمان گذشته راز آمیز را یکی از چهل رمانی معرفی کرده است که باید خواند.

در زمانه پروانه ها نوشتۀ خولیا آلوارز (۱۹۹۴)

خولیا آلوارز یک فعال مدنی – سیاسی در کشور دومینیکن است و به وسیله رمان تاریخی اش با عنوان «در زمانه پروانه ها»، به روایت بخشی از تاریخ دیکتاتوری تروخیو و مبارزات مردمی بر علیه او پرداخته است. داستان کتاب در زمانه پروانه ها، قالب نامه نگاری و خاطره نویسی داشته و سرشار از مفاهیم میهن پرستی، شجاعت و عشق خانوادگی است. خولیا آلوارز در این رمان ماجرای بیست و دو سال از زندگی و مبارزه سیاسی سه خواهر به نام خواهران “میرابال” که بر علیه دیکتاتور کشور خود به پا خاسته و زمینه سرنگونی او را فراهم کرده اند را روایت می کند.

کتاب در زمانه پروانه ها، در سال ۲۰۰۴ به عنوان کتاب سال انتخاب شد و فیلمی نیز بر اساس آن ساخته شده است.

دختری با گوشواره مروارید نوشتۀ تریسی شوالیه (۱۹۹۹)

اگر از علاقمندان هنر نقاشی و مشتاق به خواندن درباره زندگی هنرمندان هستید، کتاب «دختری با گوشواره مروارید» می تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. تریسی شوالیه در این کتاب، زندگی نقاش بزرگ هلندی “یوهانس ورمر” را از دریچۀ نگاه خدمتکار و مدل نقاشی تابلوی معروفش “دختری با گوشواره مروارید” برای ما نقل می کند. این رمان شهرتی جهان را برای نویسنده اش به ارمغان آورد و برندۀ جایزۀ لینکلن و همچنین رمان پرفروش نیویورک تایمز شد.

نام من سرخ نوشتۀ اورهان پاموک (۱۹۹۸)

اورهان پاموک اولین ترک زبانی است که موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد و با کتاب «نام من سرخ» به شهرت جهانی رسید. این کتاب در زمان امپراتوری عثمانی روایت می شود و داستانی چند صدایی و ماجرایی احساسی و معمایی دارد. داستان از آنجا آغاز می شود که به دستور یکی از پادشاهان عثمانی، بهترین نقاشان تُرک موظف می شوند تا فتوحات پادشاه را به تصویر بکشند، اما عده ای از مذهبیون افراطی با این نقاشی مخالف اند؛ زیرا مطابق با اسلوب نقاشی غربی، از نقاشی پرتره در آن استفاده شده است.

اورهان پاموک در رمان نام من سرخ، اشارات فراوانی نیز به فرهنگ، هنر و معماری ایرانی داشته که خواندن کتاب را برای مخاطب ایرانی جذاب تر می کند.

عامه پسند نوشتۀ چارلز بوکوفسکی (بوکفسکی) (۱۹۹۴)

«عامه پسند» بهترین و آخرین کتاب چارلز بوکوفسکی است که در ژانر جنایی و در سبک پست مدرن نوشته شده است. شگفتی رمان عامه پسند آنجاست که نویسنده در آن مفاهیمی چون مرگ و تنهایی اگزیستانسیالیست را با زبانی طنز بیان می کند. داستان کتاب عامه پسند از زبان یک کارآگاه خصوصی نقل می شود که چند ماموریت هم زمان به عهده گرفته و درگیر ماجرا هایی می شود. او ماموریت دارد نویسنده ای به نام “سلین” را تعقیب و دستگیر کند، قاتلی به نام “گنجشک قرمز” را به دام بیندازد و مدارکی جهت اثبات خیانت یک زن به شوهرش جمع آوری کند.

خدای چیزهای کوچک نوشتۀ آرونداتی روی (۱۹۹۷)

احتمالا تعجب می کنید اگر بدانید نویسنده دومین کتاب مهم قرن بیستم، یک زن هندی به نام ارونداتی روی بوده و این عنوان بزرگ و افتخار آمیز را با نوشتن اولین رمانش با عنوان «خدای چیزهای کوچک» کسب کرده است. داستان رمان خدای چیزهای کوچک، زندگی خواهر و برادر دوقلوی هندی با نام های “اِستا” و “راهِل” است که مرگ دختر خالۀ 9 ساله شان و یک عشق ممنوع، دنیای کودکی آنان را نابود می کند. از طرفی این کتاب سیری است در سرگذشت اندوهناک خانواده ای که هنجار شکنی می کند و در برابر قوانین سنتی قد علم می کند.

از عشق و شیاطین دیگر نوشتۀ گابریل گارسیا مارکز (۱۹۹۴)

لیستی از بهترین رمان های دهه 90 میلادی، بدون کتابی از ادبیات سحرآمیز آمریکای لاتین، قطعا ناقص خواهد بود؛ ادبیاتی سرشار از افسانه، سحر و جادو و داستان های شورانگیز. کتاب «از عشق و شیاطین دیگر» اثر گابریل گارسیا مارکز یکی از معروف ترین آثار در سبک رئالیسم جادویی ست و داستانی برگرفته از افسانه های کودکی نویسنده دارد. داستان رمان از عشق و شیاطین دیگر، درباره دخترکی دوازده ساله است که در اثر بی توجهی والدین اش به هاری مبتلا می شود و طبق باورهای خرافی مردم شهر، که تصور می کنند روحش توسط شیاطین تسخیر شده، برای جن گیری به صومعه فرستاده می شود.

بیمار انگلیسی نوشتۀ مایکل اونداتیه (۱۹۹۲)

کتاب «بیمار انگلیسی» اثر مایکل اونداتیه رمانی معمایی و باشکوه درباره جنگ است که می خواهد معنای آزادی را برای خوانندگانش به ارمغان بیاورد. این رمان درباره چهار شخصیت اصلی “هانا”، “کاراواجو”، “کیپ” و یک بیمار انگلیسی ناشناس است که بعد از جنگ جهانی دوم، در ویلا سن جیرولامو که در اصل یک بیمارستان است، زندگی می کنند. هر چهار نفر از نقاط مختلف جهان می آیند و دارای زمینه های فرهنگی، مذهبی و سیاسی متفاوتی هستند، اما موفق به همزیستی می شوند. مایکل اونداتیه در رمان بیمار انگلیسی تاکید دارد که انسانیت می تواند کلیشه ها را شکسته و رنج ها را کاهش دهد. این رمان در سال 1992 برنده جایزه بوکر شد.

مسیر سبز نوشتۀ استیون کینگ (۱۹۹۶)

استیون کینگ بیش از پنجاه کتاب نوشته است و تمام آن ها در زمان انتشار جزو پرفروش ترین کتاب های سال بوده اند. با وجود اینکه عمده شهرت وی به خاطر نوشتن داستان های ترسناک است، اما این بار کتاب «مسیر سبز»، به خاطر پرداختن به موضوعی انسان گرایانه مورد تحسین قرار گرفته است. ماجرای داستان مسیر سبز در ندامتگاهی سرد و کوهستانی رخ می دهد که اغلب زندانیان در آن محکوم به اعدام با صندلی الکتریکی هستند. یکی از زندانیان مردی است به نام “جان کاف”، با بدنی غول آسا و ذهن کودکانه که به علت ارتکاب جرمی وحشتناک، محکوم به مرگ شده است. اما حقیقی شگفت انگیز در مورد “جان” وجود دارد که باورها زندان بان ها و سایر زندانیان را به چالش می کشد.

باشگاه مشت زنی نوشتۀ چاک پالانیک (۱۹۹۷)

رمان «باشگاه مشت زنی» رمانی بود که به علت اقتباس سینمایی اش، موجب شهرت نویسنده اش شد. چاک پالانیک در رمان باشگاه مشت زنی با به نمایش گذاردن خشونت طلبی و همچنین مصرف گرایی در فرهنگ آمریکایی، به نقد این موضوع پرداخته و با روایت داستانی با پس زمینه روانشناسی و فلسفه، موفق به خلق یک داستان جذاب و پر کشش شده است. داستان کتاب درباره یک شخص بدون نام است که از بیخوابی رنج می برد و از شغل و زندگی اش ناراضی ست. او با مردی عجیب آشنا می شود و تصمیم به تاسیس یک باشگاه مبارزه می گیرند تا خشم خود را تخلیه کنند.

کتاب باشگاه مشت زنی برندۀ جایزۀ اورگان بوک برای بهترین رمان سال ۱۹۹۷ شده است.