بهترین اشعار ترجمه شده شاعران عرب

شعر نوعی هنر کلامی است که به سراینده‌اش این امکان را می‌دهد تا احساسات و افکار خود را در مورد موضوعات مختلف، به نحو متفاوتی از دیگران بیان کند. شعر، افراد را تشویق می‌‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کرده و تجربیات خود را معنادار کنند.

می‌توان گفت که در ادبیات امروز، شعر حرف اول را می‌زند، زیرا تأثیر زیادی بر افراد دارد و گاهی بر دیگر اشکال ادبی مانند رمان، نمایشنامه، داستان کوتاه و غیره نیز غالب می‌شود. این امر به خصوص در بعضی فرهنگ‌ها، مانند فرهنگ کشورهای عربی، پررنگ‌تر است.

عربی یک زبان متمایز بوده و شعر عربی یکی از ژانرهای مهم در ادبیات عرب است. این هنر ادبی دوره‌‌‌‌‌هایی را طی کرده که بر محتوا و شکل آن اثر گذاشته و آن را به طرق مختلف تغییر داده است. شعر عربی که از اشعار قبل از ظهور اسلام در شبه جزیره عرب تا دوره‌های معاصر را دربر می‌گیرد؛ از قدیمی‌ترین انواع شعر در تمدن بشر به شمار می‌آید.

بسیاری از شاعران شناخته‌شده امروز، عرب هستند، افرادی که با گذشتن از دوره‌های استعماری، سقوط اعراب، پرونده فلسطین، دیکتاتوری‌ها، موقعیت‌های اجتماعی و … به دستاوردهای امروز خود رسیده‌اند. برای افرادی که به شعر و ادبیات منظوم علاقه‌مند هستند، آشنایی با شاعران عرب و اشعارشان ضروری است.

شعر عرب یکی از قدرتمندترین قطب‌های ادبیات جهان را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل، این مقاله در نظر دارد شما را با تعدادی از شاعران متمایز عرب و بهترین اشعار ترجمه شده شاعران عرب آشنا کند. این مقاله را بخوانید و لیست مطالعه خود را انتخاب کنید.

۱- « آزادی عریان می آید» شاعر: «مرام المصری» (۲۰۱۸)

این مجموعه شعر برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ در فرانسه و به زبان عربی منتشر شد. این شعر در ایران توسط سید محمد مرکبیان به فارسی برگردانده شده است. مرام المصری یکی از منتقدان آشکار رژیم سوریه بوده است و در آثارش موضع ضد جنگ دارد. اشعار مرام المصری از شهرت بالایی در بین علاقه‌مندان ادبیات برخوردار هستند و آثار او تاکنون به 8 زبان در جهان ترجمه شده‌اند.

«بچه‌های سوریه: بچه‌های سوریه/ در کفن‌هایشان قنداق شده‌اند/ مثل شیرینی‌های پیچیده/ اما، آن‌‌ها از شکر ساخته نشده‌اند/ آن‌‌ها از گوشت ساخته شده‌اند و رویاها و عشق/ خیابان‌ها در انتظار شما هستند/ باغ‌ها، مدارس و تعطیلات در انتظار شما/ بچه‌های سوریه/ برای پرنده شدن خیلی زود است/ بازی کردن/ در آسمان‌ها»

این شعر برگرفته از آخرین مجموعه شعر بانوی شاعر بزرگ عرب «مرام المصری» با عنوان آزادی عریان می‌آید بوده که ادای احترام به قربانیان جنگ سوریه است. آزادی عریان می‌آید مجموعه‌ای شامل حدود چهل شعر کوتاه و بلند عمیقأ احساسی از این بانوی شاعر است که عمدتا موضوعاتی نظیر آزادی، صلح، جنگ و مرگ را دربردارد.

۲- «ریتا…عشق و یاسمن» شاعر: «محمود درویش» (۲۰۱۴)

محمود درویش (تولد ۱۹۴۱ – وفات ۲۰۰۸) شاعر شناخته‌شده معاصر عرب و نویسنده بزرگ فلسطینی بود که آثار بسیاری درباره مردم فلسطین و در دفاع از آن‌ها سرود. او به جهت اشعاری که در باب مقاومت مردم فلسطین می‌سرود، به لقب «شاعر مقاومت» نامیده شد. درویش بیشتر عمر خود را به دلیل تعهدات سیاسی آشکارش در تبعید گذراند.

کتاب ریتا…عشق و یاسمن مجموعه‌ای شامل شعرهای عاشقانه این شاعر صلح‌طلب است که توسط مترجم برجسته کشورمان موسی بیدج گردآوری و ترجمه شده‌اند. عاشقانه‌های این کتاب بازتاب کنشگری سیاسی، عشق بی‌قیدوشرط به فلسطین و همچنین رمانتیسم و ​​مالیخولیایی منطقه‌ای است که در اثر جنگ و رنج از هم پاشیده شده است.

گاهی اوقات بسیار دشوار است که با قاطعیت بگوییم که درویش در این اشعار از معشوق سخن می‌گوید یا وطن. او شعر آزاد خود را ترسیم کرد تا مبارزه خود برای فلسطین را در متونش در همه جا حاضر نگه دارد.

درویش معتقد بود که ادبیات مقاومت را نمی‌توان به شعارهای کم و بیش خشونت‌آمیز محدود کرد، بلکه می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. او شعرهایش را با مفهوم وطن آمیخت و در نهایت به نماد فلسطین تبدیل کرد و به این ترتیب مضمونی عاشقانه از آن ارائه داد.

۳- «زنی عاشق زیر باران» شاعر: «غاده السمان» (۲۰۱۸)

کتاب زنی عاشق زیر باران عنوان مجموعه‌ای از شعرهای گلچین شده از «غاده السمان» است که توسط مترجم سرشناس ایرانی، ستار جلیل زاده و از میان محبوب‌ترین و موفق‌ترین شعرهای او انتخاب شده‌اند. این کتاب بیش از 100 شعر تحسین‌برانگیز در قالب شعر نو عرب را در خود جای داده است که از معروف‌ترین اشعار امروز در میان عرب‌زبانان تلقی می‌شوند.

غاده السمان ( متولد ۱۹۴۲) نویسنده، شاعر، روزنامه‌نگار و داستان‌‌نویس بسیار برجسته و مشهور سوری است که در دمشق متولد شد و اکنون در فرانسه زندگی می‌کند.

این بانوی شاعر تاکنون دو مجموعه شعر موفق با عناوین «عشق» در سال ۱۹۷۳ و «من به تو اعلام عشق می‌کنم» در سال ۱۹۷۶ سروده و چندین رمان و داستان کوتاه پرفروش نیز منتشر کرده است که اغلب از پرخواننده‌ترین آثار در ادبیات عرب به شمار می‌روند.

اگر چه غاده السمان در مورد موضوعات گوناگون از قبیل زندگی، امید، عشق و دیگر مسائل جهان امروزی، و در قالب‌های مختلف شعر سروده اما مجموعه زنی عاشق زیر باران اغلب شامل شعرهای عاشقانه این بانوی شاعر است. در واقعه این کتاب جزء بهترین اشعار ترجمه شده شاعران عرب محسوب می‌شود.

۴- «عشق به من می گوید» شاعر: «آدونیس» (۱۹۹۵)

کتاب عشق به من می‌گوید مجموعه‌ای درخشان از عاشقانه‌ترین اشعار آدونیس است که توسط موسی بیدج مترجم برجسته کشورمان برگزیده و ترجمه شده‌اند. شعرهای این مجموعه عمدتا از کتاب‌های «شعرهای منتخب»، «آهنگ‌های مهیار دمشقی»، «مناره‌ها»، «منظومه پنجگانه»، «محاصره»، و «جشنی از چیزهای مبهم و روشن» انتخاب شده‌اند.

علی احمد سعید اسبر، شاعر، مترجم، ویراستار و نظریه‌پرداز شهیر عرب در سال ۱۹۳۰ در سوریه متولد شد. این شاعر و منتقد ادبی که از رهبران جنبش مدرنیستی در شعر معاصر عربی نیز به شمار می‌آید، در آغاز فعالیت‌های ادبی‌اش لقب آدونیس را برای خود برگزید.

آدونیس با شکستن سنت ساختار رسمی در شعر عربی، شعر آزاد متغیر و شعر سپید را به ادبیات عرب معرفی کرد و به همین دلیل به شهرت گسترده‌ای دست یافت. رایج‌ترین موضوعات در اشعار ادونیس شامل ظلم، بی‌عدالتی، استبداد و قدرت است؛ موضوعاتی که او هربار آن‌ها را به شکل متفاوتی در آثارش به کار می‌گرفت.

۵- «عشق با صدای بلند» شاعر: «نزار قبانی» (۱۹۹۳)

کتاب عشق با صدای بلند، گلچینی از بهترین و محبوب‌ترین شعرهای قبانی است که توسط احمد پوری گردآوری و ترجمه شده‌اند. نزار قبانی (تولد ۱۹۲۳ ـ وفات ۱۹۹۸) شاعر، ناشر و دیپلمات سوری بود. او شاعر ملی سوریه و یکی از برجسته‌ترین چهره‌های معاصر در جهان عرب به شمار می‌رفت.

شهرت قبانی نه تنها به خاطر سرودن چندین جلد شعر مشهور و مشارکت منظم با روزنامه عربی زبان الحیات است، بلکه او عمده محبوبیت خود را به این دلیل به دست آورد که اشعارش توسط خواننده‌های سوری، لبنانی، مصری، عراقی و دیگر خوانندگان عرب خوانده و اجرا می‌شدند.

قبانی یکی از نویسندگان مهم عرب است که جنجال‌های بزرگی را برانگیخت و به علت تغییراتی که در وزن و شکل شعر عرب ایجاد کرد، شوک فرهنگی بزرگی را به زبان عربی وارد آورد.

قبانی را شاعر «زن و عشق» نامیده‌اند، زیرا او بیش از هر چیز این مضامین را در شعرهایش به کار گرفته است. تا آنجا که نامش در سراسر جهان عرب به سمبلی برای عشق، شعر و غزل تبدیل شده است. اما شعرهای قبانی تنها در سروده‌های عاشقانه او خلاصه نمی‌شوند و او تعدادی شعر سیاسی با محوریت مقاومت فلسطین نیز در کارنامه خود دارد.

این مجموعه شامل ۴۱۸ شعر در ژانر عاشقانه و سیاسی بوده که از کتاب‌های شعر زیر انتخاب شده‌اند:

«کتاب عشق»، «صد نامه عاشقانه» ، «تقدیم به بیروت، زن، با عشق»، «پیوند با آزادی» ، «شیهه اندوه مرا می‌شنوی»، «من یک مرد هستم، تو یک قبیله زن»، «پنجاه سال در ستایش زن»، «واریاسیون‌هایی برای تم عشق»، «حاشیه برای کتاب شکست و چند شعر دیگر درباره جنگ»

کلام آخر

شاعران عرب از بزرگ‌‌ترین شاعران عشقی جهان محسوب می‌شوند زیرا تقریباً هفتاد درصد شعر عربی حول محور مفهوم عشق می‌گذرد و سی درصد باقی، درباره سیاست سروده شده است. خواندن این اشعار برای مخاطب غیر عرب زبان نیز به همین اندازه می‌تواند جذاب و لذت بخش باشد.

پس چرا کتاب بعدی که برای خواندن انتخاب می‌کنید یک کتاب شعر عربی نباشد؟ اگر با خواندن مقاله بهترین اشعار ترجمه شده شاعران عرب به شعر بیش از پیش علاقه‌مند شده‌اید، احتمالا مقاله‌های «بهترین اشعار روسی با ترجمه فارسی» و «بهترین اشعار ترجمه شده شاعران اروپایی» نیز، برای شما جذاب باشد.