آشنایی با تاثیرگذارترین کتاب ها و نویسندگان ژانر سیاسی جهان

ادبیات سیاسی چیست

ما در عصری زندگی می کنیم که زمانۀ انقلابِ تکنولوژی های پیشرفته و مکانِ جولان های سیاسی است. به همان اندازه که زندگی انسان های قرن 21 ام تحت تاثیر پیشرفت های باورنکردنی علم و تکنولوژی است، تحت تاثیر سیاست کشورهای بزرگ و کوچک در قبال یکدیگر نیز می باشد. این دو امر از هم جداشدنی نیستند و اهمیت سیاست در عصر حاضر، تحت تاثیر پیشرفت های علم و تکنولوژی نیز می باشد. چارچوبِ کشورها برای استفاده از پیشرفت علم و تکنولوژی، از ساخت تجهیزات نظامی و فناوری های ارتباطات بین المللی و تبادل دانش با کشورهای دیگر گرفته تا سفر به مریخ و کشف جهان های دیگر، وابسته به سیاست های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن کشورهاست.

در این شرایط، ادبیات سیاسی ژانر سیاسی در آگاه سازی جامعه نسبت به سیاستِ دولت ها در حوزه های مختلف، بسیار پررنگ است. به خصوص در سال های گذشته، موضوعاتی مانند مرور حوادث جنگ های جهانی، ظهور و سقوط کمونیست ها، جنگ های خاور میانه و سرنگونی دیکتاتورهای بزرگ جهان، بسیار مورد توجه آثار ادبی سیاسی قرار گرفته اند. علت این امر هم این است که نویسندگان کتاب های سیاسی، سعی بر تلنگر زدن به جامعۀ امروزی برای تکرار نکردن تاریخ سیاسی است.

در ادامه، تعدادی از تاثیرگذارترین و شناخته شده ترین کتاب ها و نویسندگان ادبیات سیاسی جهان معرفی و بررسی خواهند شد.

تاثیرگذارترین کتاب ها و نویسندگان آثار ادبی سیاسی

1984 نوشتۀ جورج اورول

رمان «1984» شاهکار ماندگار جورج اورول است که در سال 1949 منتشر شد. رمان 1984 یک اثر انتقادی، سیاسی، علمی-تخیلی و پادآرمانشهری است. پادآرمانشهرِ ترسیم شده در این رمان، با توجه به سیاست های کمونیستی و نازی های آلمان، خیلی هم دور از ذهن نبوده است! جورج اورول در کتاب 1984، مانند یک پیشگو، وقوع شرایط هولناک آینده را در صورت حکومت پایدار حزب های متعصب، پیش بینی کرده است.

شخصیت اصلی رمان 1984، “وینستون”، در دنیایی زندگی می کند که تمامیت خواهی، جنگی بی پایان، پلیس اَفکار، وزارت عشق، نظارت همگانی و شستشوی مغزی، اموری بسیار رایج هستند. وینستون حتی خاطرات خود را به درستی به یاد نمی آورد. حکومت دیکتاتور صفت کشور او، حتی به دستکاری گذشتۀ مردم مشغول است. اما چه کسی پشت همۀ این اتفاقات است؟ فردی به نام برادر بزرگ (ناظر کبیر) که جز تصاویر و گفته های او در همۀ مکان ها، کسی او را از نزدیک ندیده است. وینستون، که خود از اوضاع کشورش بسیار کلافه است، به این نظام تن داده و تسلیم آن شده است، اما با عاشق شدن اش همه چیز در معرض تغییر قرار می گیرد.

رمان 1984 یکی از شناخته شده ترین رمان های ژانر پادآرمانشهری و سیاسی است. این رمان اصطلاحات بسیاری مانند برادر بزرگ، تفکر دوگانه و زبان جدید را به فرهنگ لغات انسان ها هدیه داده است. رمان کوتاه دیگر جورج اورول، «مزرعه حیوانات»، نیز یکی از مشهورترین آثار سیاسی، نمادین و انتقادی تاریخ ادبیات جهان است.

ظلمت در نیمروز نوشتۀ آرتور کستلر

رمان «ظلمت در نیمروز» شناخته شده ترین و بهترین رمان آرتور کستلر است که در سال 1940 منتشر شد. این رمان درون مایه ای مانند رمان 1984 اثر جورج اورول دارد و بسیاری، این رمان را با شاهکار اورول هم تراز می دانند. کتاب ظلمت در نیمروز در واقع رمانی انتقادی از بلشویک های شوروی و حکومت نازی ها در خلال جنگ جهانی دوم است. کستلر در این رمان ترجیح داده است تا از هیچ اسم و واقعه ای نام نبرد و تنها با اصطلاحاتی از آن ها یاد کند؛ اصطلاحاتی مانند “مرد شماره یک” بجای “جوزف استالین”. همچنین، این رمان در لیست 100 رمان برتر انگلیسی زبان قرن 20 ام سایت معتبر مدرن لایبری قرار دارد.

خط داستانی این رمان بسیار ساده و سرراست است. ظلمت در نیمروز روایتی است از مرد مُسنی به نام “روباشوف” که در گذشته طرفدار حزب بلشویک های شوروی بوده است. او طی اتفاقاتی، از طرف حکومت کمونیستی استالینی طرد شده و به زندان می افتد. در ادامه، کوستلر با نهایت خلاقیت و هنر خود، روایتی انتقادی و بسیار قابل تامل از زندگی فردی به عنوان مهره سوختۀ سیاست های جنایتکارانۀ شوروری، ارائه می دهد.

روزگار سخت نوشتۀ ماریو بارگارس یوسا

کتاب «روزگار سخت» نام آخرین رمان ماریو بارگارس یوسا می باشد که در سال 2019 منتشر شد. یوسا یکی از سیاسی نویس ترین نویسندگان بزرگ دنیا می باشد. درون مایۀ اکثر رمان های او، سیاست ها و جنگ های کشور های آمریکای لاتین است. روزگار سخت یک رمان مدرن و در عین حال رئالیستی از کشور گوآتمالا می باشد.

نویسنده در رمان روزگار سخت، از کودتای سال 1954 آمریکا در کشور گوآتمالا روایت می کند. داستان کتاب توسط چند راوی و به صورت همزمان نقل می شود. در این رمان، یوسا با بیان تاریخچۀ سیاسی و اجتماعی قابل تامل کشور گوآتمالا، سعی بر انتقاد از سیاست های استعماری آمریکا داشته است. با ساخت شرکت “نایت فورت” آمریکا در کشور گوآتمالا، بوی زوال تدریجی حکومت دموکراتیک این کشور و ظهور حکومتی دیکتاتور به عنوان جایگزین آن، به مشام خواننده ها می رسد؛ اما یوسا قرار است شما را در جای جای این رمان تاریخی-سیاسی غافل گیر کند.

تبصره 22 نوشتۀ جوزف هلر

آیا تا به حال کتابی طنز و در عین حال سیاسی خوانده اید؟ رمان «تبصره 22» برای کسانی است که می خواهند ادبیات سیاسی را با چاشنی طنز تجربه کنند.

رمان تبصره 22 معروف ترین اثر داستانی جوزف هلر، نویسنده آمریکایی است که نوشتن آن تقریبا 8 سال طول کشید و در نهایت، در سال 1961 برای اولین بار منتشر شد. نویسنده در این رمان، از زوایای دیدِ شخصیت های مختلف کتاب، داستان اش را روایت می کند. تبصره 22 از تعدادی خط داستانی مختلف تشکیل شده است؛ بدون داشتن ترتیب زمانی خاص. تبصره 22 را یکی از بهترین رمان های فلسفی، سیاسی و طنز قرن 20 ام می دانند.

“یوساریان” قهرمان رمان تبصره 22 است. او مسئول بمباران یک بمب افکن B-25 نیروی هوایی کشور آمریکا در طول جنگ جهانی دوم است. نویسنده در خلال نقل اتفاقات طنز، تلخ و در بسیاری موارد مرگبار برای یوساریان، به سیاست های عبث ایالات متحده آمریکا و پوچی واقعی جنگ و اتفاقات آن، نقد وارد می کند. یوساریان برای اتمام دورۀ نظامی اش، زمان بسیاری را به خدمت در ارتش گذرانده است و هر چقدر ادامه می دهد، دوره اش تمام شدنی نیست. از طرفی، او به دلیل تبصره 22، نمی تواند از خدمت نظامی انصراف بدهد و این تبصرۀ مسخره، یکی از واضح ترین انتقادهای سیاسی نویسنده می باشد. بنابر همین موضوع، شاهد تقابل خواست و ارادۀ سست یوساریان با ماموریت های خطرناک و نیازمند جان فشانی هستیم که به ملال و حس بیهودگی خنده داری می انجامد.

فارنهایت 451 نوشتۀ ری بردبری

رمان «فارنهایت 451» یکی از مشهورترین آثار ری بردبری است که در سال 1953 منتشر شد. این رمان جایزۀ ادبی هوگو 2004 را برای نویسنده اش به ارمغان آورده است. تاکنون، بارها از این رمان در ساخت آثار سینمایی مختلف استفاده شده است. فارنهایت 451 رمانی در ژانر های علمی-تخیلی و سیاسی است.

451 درجۀ فارنهایت، دمایی است که در آن کتاب شروع به سوختن می کند. این کتاب در واقع رمانی پادآرمانشهری درباره حکومت های سرکوب گر و دیکتاتور است. ری بردبری در این رمان، جهانی را به تصویر کشیده است که توسط حکومتی خودکامه اداره می شود. در این جامعه، خواندن کتاب های ممنوعه مجازات مرگ دارد و از طرفی، تمام کتاب ها ممنوعه هستند! در این جامعه، آتش نشان هایی معروف به “گارد آتش”، مامور به آتش کشیدن کتاب ها هستند. کتاب ها توسط سگ های رباتیک کشف شده و صاحبان آن ها به جرم به خطر انداختن امنیت ملی، توسط آن ها کشته می شوند. شخصیت اصلی داستان فارنهایت 451، آتش نشانی به نام “گای مونتاگ” است. او پس از خودکشی همسرش و خواندن یک کتاب، از نقش خود در سانسور ادبیات و از بین بردن دانش دست می کشد و به حفظ نوشته های ادبی و فرهنگی می پردازد.