آشنایی کامل با رشته علوم قضایی

معرفی رشته علوم قضایی

رشته علوم قضایی یکی از رشته های پرطرفدار و خاص زیر مجموعه گروه علوم انسانی می باشد. تفاوت اصلی این رشته با رشته های دیگری همچون حقوق در این میباشد که پذیرش در رشته علوم قضایی دارای شرایط خاصی می باشد، دانشجویان این رشته بورسیه تحصیلی دریافت می کنند و برای شغل مهم قضاوت آماده می شوند. آنها بعد از اتمام دوران تحصیل خود متعهد به خدمت در بخش های قضایی و اداری دولتی می باشند. به همین خاطر این رشته جزء رشته های پرطرفدار در گروه انسانی می باشد. لازم به ذکر است فقط داوطلبان پسر می توانند در این رشته ادامه تحصیل دهند. قبل از سال ۱۳۹۶ این دانشگاه از کلیه گروه های آزمایشی اقدام به پذیرش دانشجو می نمود، اما پس از آن تنها از داوطلبان کنکور گروه انسانی دانشجو می پذیرد و عموماً دانشجویان با رتبه های برتر می توانند در این رشته قبول شوند. در حال حاضر این رشته در کشورمان ایران تنها توسط یک دانشگاه یعنی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری که در تهران قرار دارد و از طریق کنکور سراسری در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته به طور مستقیم دانشجو می پذیرد.

مدت زمان تحصیل رشته علوم قضایی

همانند سایر رشته ها مدت تحصیل در مقطع کارشناسی رشته علوم قضایی حدود ۸ ترم یا به عبارتی ۴ سال می باشد که در طول این مدت دانشجویان باید ۱۳۵ واحد درسی را بگذرانند. در صورتی که داوطلبان موفق به قبولی در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته شوند می توانند بعد از اتمام دوران کارشناسی علوم قضایی بلافاصله و بدون شرکت در کنکور ارشد در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهند. مدت تحصیلی مقطع ارشد نیز دو سال میباشد و در صورتی که داوطلبان به طور پیوسته در مقطع ارشد پذیرفته شده باشند طول مدت تحصیل آنها مجموعا شش سال خواهد بود.

موضوعات رشته علوم قضایی

دانشجویان رشته علوم قضایی عمدتاً همان مفاهیم رشته حقوق را مطالعه می کنند و به موضوعات حقوقی ناظر بر روابط اجتماعی مردم همچون مالکیت، قراردادها، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، مسئولیت های ناشی از حوادث و… می پردازند. به طور کلی هدف از این رشته تربیت کارشناسانی می باشد که بتوانند مشاغل مرتبط با حوزه قضایی و قوه قضاییه کشور را به انجام رسانند.

دروس رشته علوم قضایی

واحدهای درسی دوره کارشناسی علوم قضایی به شرح زیر می باشند:

• دروس عمومی: 20 واحد درسی
• دروس پایه: 15 واحد درسی
• دروس تخصصی و اصلی: 100 واحد درسی

دروس عمومی

• دو درس از دروس مبانی نظری اسلام
• ادبیات فارسی
• یک درس از دروس اخلاق اسلامی
• زبان عمومی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• تربیت بدنی 1
• یک درس از دروس تاریخ و تمدن اسلامی
• تربیت بدنی 2
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی

دروس پایه

•  مقدمه علم حقوق
• حقوق جزای عمومی
• حقوق اساسی
• حقوق مدنی اشخاص و حمایت از محجورین
• عربی

دروس اصلی و تخصصی

• حقوق سازمان های بین المللی
• حقوق اداری
•  اصول فقه
• متون فقه
• حقوق تجارت اشخاص
• حقوق تجارت شرکت ها
• حقوق تجارت اسناد تجاری
•  حقوق تجارت ورشکستگی
• حقوق مدنی (اموال و مالکیت، کلیات قراردادها، الزامات خارج از قرارداد، خانواده، عقود معین، شفعه، وصیت وارث)
• آیین دادرسی مدنی
• متون حقوقی
• آئین دادرسی کیفری
• کار تحقیقی
•  حقوق بین الملل خصوصی
• جرم شناسی
• حقوق جزای اختصاصی
• قواعد نفقه
• حقوق تطبیقی
• ادله اثبات دعوی
• حقوق کار
• پزشکی قانونی

وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته علوم قضایی

دانشجویان رشته علوم قضایی از همان ابتدای دوران تحصیل خود استخدام می شوند و می توانند به صورت کارآموز در قوه قضاییه فعالیت کنند. ضمن این که سنوات تحصیلی آنها نیز جزئی از سابقه خدمتشان محسوب می شود. آنها پس از اتمام دوران تحصیلی خود در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می توانند در حوزه های گسترده ای فعالیت کنند که برخی از آنها عبارتند از:

• ثبت اسناد و املاک
• فعالیت در دفاتر اسناد رسمی به صورت سردفتر و دفتریار
• نوشتن و تنظیم قراردادهای اقتصادی و بازرگانی داخلی و خارجی
• اداره تسویه ورشکستگی و سرپرستی محجورین فنی و حقوقی
• اجرای احکام
• بازپرسی و دادیاری
• به عنوان مشاوران حقوقی در وزارتخانه ها و موسسات دیگر دولتی
• استاد دانشگاه

همچنین آنها توانایی های لازم را برای تصدی امر قضا در محاکم رسمی کشور پیدا می کنند و می توانند در این شغل حساس و مهم نیز فعالیت داشته باشند. علاوه بر این با توجه به شباهت بسیار زیاد دروس این رشته با رشته حقوق، آنها می توانند موقعیت های شغلی فارغ التحصیلان رشته حقوق را نیز داشته باشند.

میزان درآمد فارغ التحصیلان این رشته طبق سال 1400 به طور میانگین بین ۷ الی ۱۵ میلیون تومان است. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که آن ها در دوره کارآموزی (دانشجویی) خود نیز حقوق دریافت می کنند.

توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته علوم قضایی

با توجه به شرایط خاص رشته علوم قضایی و حساسیت های موجود در آن، افرادی که می خواهند وارد این رشته شوند باید حتماً به این رشته علاقه داشته باشند تا بتوانند از پسِ وظایف سنگین و مهم آن بربیایند. همچنین داشتن ویژگی های زیادی برای آنها ضروری به نظر می رسد که برخی از آنها عبارتند از:

• تسلط به زبان های مختلف از جمله انگلیسی، عربی، فرانسوی و…
• فن بیان و استدلال قوی
• صداقت و امانتداری
• روحیه قوی و عدالت طلب
• اعتماد به نفس و خلاقیت ذهنی بالا

شرایط پذیرش در رشته علوم قضایی

ورود به رشته علوم قضایی مستلزم شرایط خاصی است که این شروط عبارتند از:

• دارا بودن شرایط عمومی آزمون سراسری
• تدین به دین اسلام و التزام عملی به احکام آن
• التزام به ولایت فقیه و مبانی جمهوری اسلامی ایران
• پذیرفته شدن در گزینش صلاحیت عمومی
• سالم بودن جسم و روان و نداشتن سوپیشینه
• تعهد برای تحصیل تمام وقت و عدم اشتغال به کار هنگام تحصیل
• تعهد خدمت به قوه قضاییه به مدت زمان ۲ برابر طول دوره ی تحصیل
• داشتن حداکثر ۲۴ سال سن
• دارا بودن حداقل معدل کتبی دیپلم ۱۴ و معدل کل پیش دانشگاهی ۱۴ برای داوطلبان مقطع کارشناسی علوم قضایی
• دارا بودن حداقل معدل کتبی دیپلم ۱۷ و معدل کل پیش دانشگاهی ۱۷ برای داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد پیوسته علوم قضایی

به دلیل امکانات فعلی دانشگاه، پذیرش دانشجوی بورسیه فقط از بین داوطلبان مرد می باشد. مدت زمان استفاده از بورسیه تحصیلی در مقطع کارشناسی ۸ نیمسال و در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته ۱۲ نیمسال می باشد. دانشجویان در مقطع کارشناسی باید برای ورود به خدمت قضایی حداقل معدل کل ۱۵ را کسب کنند؛ در غیر این صورت با بازگرداندن هزینه های تحصیلی و مقرری ماهانه، مدرک کارشناسی را خواهند گرفت.

مصاحبه رشته علوم قضایی

همان طور که گفته شد پذیرش دانشجو در این رشته فقط از طریق کنکور سراسری انجام می گیرد و بعد از کنکور چند برابر ظرفیت پذیرش دانشگاه از بین داوطلبانی که این رشته را انتخاب کرده اند و رتبه بهتری دارند به مصاحبه دعوت می شوند. که دعوت از طریق شماره تلفن های اعلام شده به سازمان سنجش انجام می شود.

مزایای تحصیل در رشته علوم قضایی

تحصیل در رشته علوم قضایی مزایای بسیار خوبی دارد که گزیده ای از آن ها عبارتند از:

• پذیرش در این رشته به صورت کشوری می باشد، یعنی همه ی داوطلبان صرف نظر از سهمیه های خاص، شانس قبولی یکسانی دارند.
• اگر داوطلبان در کارشناسی ارشد پیوسته علوم قضایی پذیرفته شوند بدون شرکت در هیچ آزمونی در مقطع کارشناسی ارشد علوم قضایی ادامه تحصیل می دهند.
• دانشجویان علوم قضایی در طول دوره ی تحصیلی خود حقوق ماهیانه کارآموزی قضایی دریافت می کنند.
• داووطلبان این رشته دوره سربازی خود را به صورت اشتغال به کار در قوه قضاییه و طی ۱۰ سال می گذرانند.
• شرایط استعداد های درخشان برای دانشجویان برتر علوم قضایی وجود دارد و سنوات تحصیل دانشجویان از سابقه خدمت آن ها به شمار می آید.
• وجود خدمات رفاهی، بیمه درمانی، و خوابگاه در دوران تحصیل
• سنوات تحصیل دانشجویان جز سابقه خدمت آن ها محسوب می شود.

امکان ادامه تحصیل رشته علوم قضایی در داخل و خارج کشور

همانطور که گفته شد برخی از دانشجویان در رشته علوم قضایی به صورت کارشناسی ارشد پیوسته قبول میشوند. آنها می توانند بلافاصله پس از اتمام دوران کارشناسی و بدون آزمون وارد مقطع ارشد شوند. سایر دانش آموختگان مقطع کارشناسی علوم قضایی نیز می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد در رشته علوم قضایی یا سایر رشته ها که در بخش بعدی به معرفی آنها می پردازیم ادامه تحصیل دهد. همچنین فارغ التحصیلان این رشته پس از مقطع کارشناسی ارشد می توانند برای شرکت در مقطع دکترا در رشته های مرتبط شرکت نمایند.

تعهد خدمت دانشگاه علوم قضایی

در رابطه با ادامه تحصیل این رشته در خارج از کشور باید گفت به دلیل وجود تعهد خدمت برای دانشجویان این رشته به مدت دو برابر طول دوران تحصیل که حدوداً بین ۸ تا ۱۲ سال می باشد عملاً امکان این کار وجود ندارد و به همین خاطر عمده دانشجویان این رشته از ادامه تحصیل در خارج از کشور صرف نظر می کنند.

گرایش های رشته علوم قضایی در مقاطع تحصیلات تکمیلی

• حقوق تجارت
• حقوق ثبت
• حقوق جزا و جرم شناسی
• حقوق خانواده
• حقوق خصوصی
• حقوق عمومی