بهترین کتاب های ادبیات غیر داستانی برای شروع کتاب خوانی

ادبیات غیرداستانی چیست؟

از اهمیت ادبیات داستانی در زندگی فردی و اجتماعی افراد در دوران مختلف دنیا، در مقالات متنوعی سخن گفته ایم؛ مانند مقالۀ «چرا ادبیات داستانی می خوانیم؟» یا «رمان یا داستان کوتاه». در این مقالات از تفاوت ها و ویژگی های متمایز ادبیات داستانی با ادبیات غیر داستانی صحبت های زیاد شده است؛ اما ادبیات غیرداستانی چه می شود؟

ادبیات غیر داستانی بخش مهمی از کتاب های بسیار مفید، به خصوص در دوران معاصر، را تشکیل می دهد و طیف وسیعی از سَبک ها و محتواهای کاربردی را شامل می شود. این نوعِ ادبی می تواند شامل مجموعه مقالات، جُستارها، نامه ها خاطره ها با موضوعات بسیار متنوعی از جمله فلسفه، روانشناسی، سیاست، فرهنگ، زبان، جنگ، فقر، معضلات اجتماعی و حتی علمی و پژوهشی باشد. در ادبیات غیر داستانی، نویسنده با فاصله گرفتن از نوشته و اتخاذ دیدگاهی بی طرفانه، قصد در آگاه سازی مخاطب به طور آشکار یا ضمنی را دارد. در واقع ادبیات غیر داستانی، نقش تکمیل کنندۀ ادبیات داستانی در زندگی انسان را دارد و همزمان با کسب آگاهی و بینش، به شما طراوت و زیبایی ادبی را پیشکش می کند؛ کاری که در کتاب های صرفا علمی و پژوهشی دیده نمی شود.

در ادامه، تعدادی از بهترین کتاب های غیر داستانی بسیار خوشخوان و مفید برای شروع کتابخوانی معرفی و بررسی می شوند.

بهترین کتاب های ادبیات غیر داستانی

ایکیگای نوشتۀ فرانچسک میرالس و هکتور گارسیا

کلمۀ ایکیگای بر مفهومِ «دلیلی برای بودن» دلالت دارد. دو نویسندۀ جوان کتاب ایکیگای، فرانچسک میرالس و هکتور گارسیا، با تحقیق علمی و میدانی بسیار در فرهنگ کشور ژاپن، از ایکیگای با عنوان «راز ژاپنی ها در داشتن عمری طولانی و شاد» یاد کرده اند. کتاب ایکیگای در سال 2016 منتشر شد و تاکنون بیش از 1 و نیم میلیون نسخه از آن به فروش رسیده است. نویسندگان این کتاب ماجراهای جالب و تفکرات فرهنگی قابل تاملی را از مردم و فرهنگ ژاپن روایت می کنند. بسیاری از ژاپنی ها عمری طولانی دارند و در عین حال، حتی کلمه ای برای مفهوم "بازنشستگی" در فرهنگ آن ها وجود ندارد! آن ها راز عمر طولانی و شاد خود را در عمل کردن مداوم برای رسیدن به هدف ها و خواسته های زندگیِ خود می دانند و به نوعی، معنادار شدن زندگی پس از این انتخاب، موجب زندگی هرچه بهتر آن ها می شود. خواندن این کتاب ساده و بسیار زیبا در قالب ادبیات غیر داستانی، برای شروع کتابخوانی مناسب می باشد.

«یادداشت ها» و «خطاب به عشق» نوشتۀ آلبر کامو

در این قسمت به دو کتاب جمع آوری شده از آلبر کامو می پردازیم. «یادداشت ها» مجموعه 4 جلدی از تمامی یادداشت های پراکندۀ آلبر کامو در بازۀ سال های 1935 تا 1959 است که در ایران در قالب یک جلد توسط آقای خشایار دیهمی ترجمه شده است. این یادداشت ها اغلب زبانی ساده و خودمانی و شخصی دارند و موضوعات بسیاری را، از ادبیات و سیاست تا سفر و فلسفه زندگی پوشش می دهند. «خطاب به عشق» نیز، مجموعه ای دو جلدی از نامه های بسیار زیبا و عاشقانه میان آلبر کامو و ماریا کاسارس است. خواندن این دو کتاب غیر داستانی برای شروع کتابخوانی و آشنایی بسیار بهتر و عمیق تر با شخصیت خاص این نویسندۀ بسیار بزرگ فرانسوی، حتما پیشنهاد می شود.

قدرت بی قدرتان نوشتۀ واتسلاف هاول

«قدرت به قدرتان» در واقع گزیده مقالاتی است از کتاب نامه های سرگشاده از واتسلاف هاول، نویسنده و اولین رئیس جمهور جمهوری چک که در سال 1991 منتشر شد. کتاب قدرت بی قدرتان، در بردارنده مقالات بسیار خواندنی و قابل تاملی از سیاست، حکومت کمونیستی، کشور چک و دیدگاه های فلسفی نویسنده است. واتسلاف هاول در نوشتن ادبیات نیز چیره دست بود و مقاله هایش نیز، از دید ارزش ادبی و جذابیت های ادبی، بی نسیب نمانده است. خواندن این کتاب در حوزه ادبیات غیر داستانی، اطلاعات بسیاری را از کمونیسم و سیاست ها و حکومت های اروپای شرقی به خواننده می افزاید.

روح پراگ نوشتۀ ایوان کلیما

ایوان کلیما نیز یکی دیگر از نویسندگان نام دار و محبوب کشور چک است که آثار تحلیلی و ادبی بسیاری نوشته است. عمدۀ آثار او درباره تاریخ و فضای حکومت نازی ها و کمونیست ها در کشورهای اروپای شرقی، به خصوص جمهوری چک است. کتاب «روح پراگ» نیز مجموعه مقالاتی گوناگون از ایوان کلیما است که در سال 1994 منتشر شد. در این اثر نیز مانند کتاب «قدرت بی قدرتان»، با بسیاری از دغدغه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ نویسنده به عنوان فردی اهل جمهوری چک آشنا می شویم. علاوه بر این موضوعات، در کتاب روح پراگ با تعدادی مقاله در مورد ادبیات کشور چک و جهان و همچنین دیدگاه های فلسفی و تحلیلی بسیار زیبا و عمیق نویسنده، مواجه می شویم. در انتهای کتاب نیز مقاله ای مفصل و بسیار جذاب از زندگی و آثار فرانتس کافکا می خوانیم که در کمتر منبعی می توان نمونه آن را پیدا کرد.

اتاقی از آن خود نوشتۀ ویرجینیا وولف

کتاب اتاقی از آن خود یکی از شاهکار های ادبی ویرجینیا وولف در ادبیات غیرداستانی و فمنیسم می باشد که در سال 1929 منتشر شد. وولف با نوشتن این کتاب سبک جدیدی در نوشتن مقالات و جستارنویسی را ابداع کرد که بجای رعایت چارچوب های فنیِ گذشته، رنگ و بویی روایی و ادبی را به مقالات فمنیستی این کتاب اش افزود. استفاده از سبک ادبی در نگارش کتاب اتاقی از آن خود، از ارزش آن به عنوان متنی فمنیستی نه تنها کم نکرده است، بلکه با همراه سازی حداکثری مخاطب با راوی، تاثیر گفته های خودش را دوچندان کرده است.

نویسنده در همان شروع کتاب، مخاطب را به وسط حرف هایی که قصد دارد بزند می اندازد و شروعی غیرمنتظره و جذاب دارد. وولف در این مقالات ادبی داستان گونه، نامی از راوی خود نمی آورد. این موضوع بیانگر این است که برای نویسنده، معضلات و سرگذشت زنان مهم است نه خلق یک اثر صرفا ادبی و زیبا. به طور کلی، در کتاب اتاقی از آن خود، نویسنده به بسیاری از مشکلات مادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و آموزشی زنان می پردازد که خواندن آن ها برای انسان های امروزی نیز بسیار آگاهی بخش و مفید می باشد.

این هم مثالی دیگر نوشتۀ دیوید فاستر والاس

دیوید فاستر والاس یکی از نویسندگان معاصر آمریکایی بود. او در سبک و سیاق نویسندگی خود، که ترکیبی غریب از ادبیات پست مدرن و ادبیات سنتی است، بسیار مشهور و شناخته شده است. «این هم مثالی دیگر» کتابی متفاوت از مجموعه کتاب های «جُستار روایی» نشر اطراف است. این کتاب دربردارندۀ یک مقدمه به نام «آب این است» و سه جُستار روایی زیبا از دیوید فاستر والاس است؛ «یک نما از خانۀ خانم تامپسون»، «به لابستر نگاه کن» و « فدرر: هم تن و هم نه».

در این سبک خاص جستار، نویسنده از هیچ قاعده و قانون خاص و علمیِ مقاله یا جستار نویسی تبعیت نمی کند. در این نوشته ها، زبان نویسنده بسیار خودمانی و شخصی است و موضوع آن ها، می تواند گوناگون و هر چیزی باشد. والاس در این مقالات به معماری، معضل مصرف بی رحمانه و بی رویه لابستر توسط مردم آمریکا و ویژگی های باورنکردنی راجر فدرر پرداخته است. از طرفی، دیدگاه های فلسفی و قلم و سبک خاص فاستر والاس، جذابیت این نوشته های متفاوت را چندین برابر کرده است.