آشنایی با انواع روش های پذیرش دانشجو و دوره های تحصیلی در ایران

انواع دانشگاه ها و شرایط پذیرش در آنها برای داوطلبان کنکور 1400 موضوع مهمی است. دانشگاه‌ها روش‌های مختلفی را برای جذب دانشجو ارائه می‌دهند که هر کدام از این روش‌ها شرایط، مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.

در این مقاله قصد داریم به انواع پذیرش در دانشگاه‌ها بپردازیم تا اگر داوطلب شرکت در کنکور 1400 هستید، با کسب اطلاعات بیشتر تصمیم هوشمندانه‌تری هنگام ثبت‌نام در آزمون بگیرید. همچنین در پایان این مقاله در جدولی کلیه توضیحات، به صورت خلاصه و منسجم گرد آوری شده اند که با مراجعه به آن می توانید برای انتخاب رشته و دانشگاه مورد نظرتان بهتر تصمیم گیری کنید.

انواع دانشگاه ها در ایران

قبل از پرداختن به نحوه‌ی پذیرش در دانشگاه‌ها بهتر است در ابتدا به انواع دانشگاه‌ها در ایران بپردازیم. بر اساس گزارش موسسه‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، در حال حاضر حدود ۲۵۶۹ دانشگاه در کشور وجود دارد

این تعداد دانشگاه شامل دانشگاه های دولتی، پردیس‌های خودگردان وابسته به دانشگاه‌های سراسری یا دولتی، دانشگاه‌های آزاد اسلامی، موسسات آموزش عالی غیر‌انتفاعی، دانشگاه‌های آموزش از راه دور (پیام نور)، دانشگاه‌های جامع علمی کاربردی و دانشگاه‌های مجازی هستند که هر کدام از آن‌ها به روش‌های مختلفی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند. در ادامه‌ی مقاله این روش‌ها را بررسی می‌کنیم.

معرفی روش های متمرکز و نیمه متمرکز در پذیرش دانشگاه ها

روش گزینش متمرکز

در گزینش متمرکز فقط رتبه و امتیازات کارنامه ای شما مهم است، اسامی قطعی قبولی ها در یک مرحله و شهریور ماه اعلام میشود؛ معمولا نحوه پذیرش اغلب دانشگاه های کشور به این روش می باشد.

نکته: در روش متمرکز رشته هایی داریم به اسم (رشته های دارای شرایط خاص) که در این رشته ها برای قبولی، شرایط خاصی مثل مصاحبه، معاینه و… لازم است و نتایج این رشته ها هم در زمان اعلام نتیجه رشته های متمرکز اعلام میشود. در ضمن در مورد این رشته ها بهتر است کد رشته ی این رشته ها حداکثر تا اولویت نهم نوشته بشود تا امکان قبولی افزایش یابد.

روش گزینش نیمه متمرکز

رشته هایی که در قبولی آنها علاوه بر رتبه شما و امتیازات کارنامه ای مسائلی مثل مصاحبه، معاینه، آزمون های علمی و عملی و… تاثیر دارند و نتایج در یک مرحله اعلام نمیشوند، و قبولی اولیه به معنای پذیرش قطعی نیست. نتایج قطعی اواخر دی ماه و بهمن ماه اعلام میشود، در نتیجه شروع سال تحصیلی برای این رشته از بهمن ماه می باشد.

معرفی دوره های روزانه، شبانه، مازاد ظرفیت، نیمه حضوری، غیر انتفاعی، علمی و کاربردی، پردیس های بین الملل (خود گردان) و دانشگاه آزاد

دوره روزانه دانشگاه سراسری

دانشگاه‌های سراسری مجموعه‌ دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند که هزینه‌ی آنها توسط دولت پرداخت می‌گردد. دانشگاه‌های سراسری به روش روزانه و شبانه اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند. در روش روزانه، دانشجویان به صورت رایگان در رشته‌های خود تحصیل می‌کنند و در بالاترین سطح اعتبار قرار دارند.

نکته مهم این است که اگر داوطلبی در دوره‌ی روزانه‌ی دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شود و قصد انصراف داشته باشد، حق شرکت در کنکور سال آینده را ندارد. از طرفی دانشجویان این دانشگاه‌ها در قبال هزینه‌هایی که پرداخت نمی‌کنند تعهد به خدمت دارند.

به این معنا که برای گرفتن مدرک خود (اصطلاحا آزاد کردن مدرک) باید بر اساس قوانین دانشگاه، طی دوره‌ای مشخص برای کشور خدمت کنند. همچنین می توان هزینه مشخصی را پرداخت کرد و مدرک تحصیلی دوره روزانه را آزاد کرد. عموما دانشجویان همه رشته ها (غیر از پزشکی و پیراپزشکی) فقط در صورت خروج از کشور نیاز به آزاد کردن مدرک پیدا می کنند.

دوره شبانه دانشگاه سراسری

دوره‌ی شبانه شکل دیگری از پذیرش دانشگاه‌های سراسری بوده و تنها فرق این دوره ها با دوره های روزانه، ضرورت پرداخت شهریه به دانشگاه است. این مبلغ بسته به دانشگاه محل تحصیل تفاوت دارد، اما آنچه که تا به امروز معمول بوده است در حدود 70% شهریه به صورت وام در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد.

معمولا در ترم اول تسهیلاتی به دانشجو ارائه نمی گردد و آن‌ها باید مبلغی را به عنوان ثبت‌نام در ترم اول پرداخت کنند. دانشجویان دوره‌ی شبانه نیز همانند دوره‌ی روزانه از تمامی شرایط تحصیلی و امکانات رفاهی برخوردارند و برخلاف تصور اکثر افراد، دانشجویان این دو دوره‌ی همراه با هم در یک کلاس و با اساتید مشترک تحصیل می‌کنند.

از نظر اعتبار مدرک نیز بعد از دوره‌ی روزانه، بالاترین سطح تحصیل را به خود اختصاص می‌دهد. در مدرک تحصیلی فارغ‌التحصیلان، عنوان نوبت دوم یا شبانه درج نمی‌شود. در بعضی از دانشگاه ها بدلیل کمبود امکاناتی مثل خوابگاه، اولویت ارائه خوابگاه به دانشجویان روزانه است.

مازاد ظرفیت دانشگاه سراسری

از دیگر روش‌های پذیرش دانشگاه‌های سراسری است و بیشتر برای داوطلبان رشته تجربی ارائه می‌گردد، چراکه ظرفیت سراسری روزانه در رشته های پر طرفدار پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی بسیار محدود است.

برخی از دانشگاه‌ها در ازای دریافت هزینه، چندین نفر بیشتر از حالت عادی را پذیرش می‌کنند. دانشجویان روزانه و مازاد ظرفیت در یک کلاس درس با اساتید مشترک مشغول به تحصیل می‌شوند. اعتبار مدرک این دانشگاه‌ها با دانشجویان نوبت روزانه فرقی ندارد.

دوره نیمه‌حضوری دانشگاه سراسری

این دوره ها معمولا به شکل یک هفته در میان برگزار شده و روزهای تشکیل کلاس هم در روزهای پایان هفته است. در این دوره دانشجویان ملزم به پرداخت هزینه به دانشگاه هستند که این هزینه به‌مراتب پایین تر از هزینه های نوبت شبانه است. نکته‌ی دیگر اینکه در مدرک تحصیلی فارغ‌التحصیلان عنوان نیمه‌حضوری نیز درج می‌شود.

دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی مجری دوره‌های نیمه‌حضوری به هیچ وجه امکان تأمین خوابگاه، وام تحصیلی و سایر امور رفاهی به دانشجویان را نخواهند داشت. دانشگاه‌های پیام نور از جمله دانشگاه‌هایی هستند که به صورت نیمه‌حضوری دانشجو می‌پذیرند.

موسسات غیرانتفاعی

موسسه‌های غیرانتفاعی مراکزی هستند که از بودجه‌ی غیردولتی استفاده می‌کنند و به شکل مستقل زیر نظر هیئت امنای مؤسسه اداره می‌شوند. این دانشگاه‌ها از منشعبات دانشگاه سراسری هستند. در این مراکز تحصیل همراه با اخذ شهریه است و دانشجویان از طریق آزمون‌های سراسری سازمان سنجش آموزش کشور پذیرش می‌شوند.

به دلیل مستقل بودن این دانشگاه‌ها از بخش دولتی، دارای سطح علمی پایینی نسبت به بقیه‌ی مراکز آموزشی هستند، اما امکان تحصیل برای افراد با سطح علمی پایین را فراهم می‌کنند. این دانشگاه‌ها به دو دسته غیرانتفاعی و موسسه آموزش عالی تقسیم می‌شوند.

دانشگاه‌های جامع علمی و کاربردی

یکی از دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده که با هدف ارتقاء سطح مهارت و قدرت عملی دانشجویان در مشاغل عملی تاسیس شده است. از مزیت‌های دانشگاه علمی کاربردی پذیرش دانشجو بدون کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی، کم‌بودن هزینه‌های تحصیل نسبت به دانشگاه آزاد و تعداد بالای لیست دروس عملی آن است که دانشجویان را آماده‌ی ورود به بازار کار می‌کند.

پردیس‌های خودگردان یا بین‌الملل

پردیس بین الملل شعبی از دانشگاه‌های سراسری هستند که برای جذب دانشجویان از سایر کشورها تأسیس شدند، اما به دلیل اینکه این اتفاق موفقیت‌آمیز نبود به پردیس‌های خودگردان تغییر نام دادند و به جذب دانشجویان داخل کشور پرداختند. این دانشگاه‌ها هزینه سنگینی بابت شهریه دریافت می‌کنند و میزان آن بسیار بالاتر از دوره شبانه است.

پردیس‌های خودگردان از نظر سطح علمی و کیفیت خدمات فرقی با سایر دانشگاه‌های سراسری ندارند. در مدرک تحصیلی فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها، عنوان پردیس خودگردان ذکر می‌شود. با وجود این دانشگاه‌ها افراد می‌توانند با صرف هزینه در رشته‌های برتر کشور تحصیل کنند.

اگرچه که قبولی دانشجو در این دانشگاه‌ها تحت نظارت سازمان سنجش و بر اساس آیین‌نامه‌ها و قوانین دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد، اما پذیرش دانشجو در آن نسبت به سایر دانشگاه‌های سراسری بسیار آسانتر است. پذیرش دانشگاه‌های پردیس خودگردان به شکل متمرکز و نیمه‌متمرکز صورت می‌گیرد.

دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاهی غیردولتی است که در قبال هزینه‌هایی که از دانشجویان دریافت می‌کند به صورت خصوصی اداره می‌شود. دانشجویان در پذیرش دانشگاه‌های آزاد الزاما نیازمند کسب رتبه‌های بالا نیستند. در سال‌های اخیر رشته‌های بدون کنکوری در دانشگاه‌های آزاد ارائه شده که روند قبولی دانشجو را راحت‌تر کرده است.

این دانشگاه‌ها به دو دسته‌ی عادی و مازادِ آزاد تقسیم می‌شوند که مازاد آزاد در رشته‌های پرمخاطب مثل پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری و… ارائه می‌گردد و شهریه این رشته ها در مازاد 30-50 % بیشتر از حالت عادی می‌باشد. دانشجویان عادی با دانشجویان مازاد آزاد در یک کلاس درس می‌نشینند.

حتمن بخونید: نحوه گزینش بومی و غیربومی در رشته های روزانه، شبانه و...

حتمن بخونید: شرایط پذیرش دانشجو در دوره های مختلف تحصیلی کنکور سراسری 1400