بررسی و مقایسه تطبیقی ترجمه ‌های مختلف رمان «سقوط»

کتاب «سقوط» آخرین رمان کامل شده توسط آثار آلبر کامو است که در سال 1956 منتشر شد. این رمان پس از دورۀ دوم نویسندگی کامو (چرخۀ طغیان یا عصیان) و قبل از شروع دوره سوم نویسندگی اش (چرخۀ عشق) نوشته شده است. در این رمان فلسفی–روانشناسانه، دید آلبر کامو نسبت به دنیا و انسان ها سیاه تر شده است. کل رمان سقوط در واقع، تک گویی بسیار بلند شخصیت اصلی آن است. رمان سقوط متنی ساده اما پرمفهوم و فلسفی دارد.

رمان سقوط با ترجمۀ شورانگیز فرخ (نشر نیلوفر، نشر علمی و فرهنگی)

ترجمۀ خانم شورانگیز فرخ از رمان «سقوط»، قدیمی ترین ترجمۀ موجود از آن در بازار ایران است. اولین چاپ این ترجمه در سال 1352 منتشر شده است. در سال 1377 این نسخه از رمان، با ویرایشی جدید ارائه شده است که تا حد خوبی زبان آن را امروزی تر کرده است. علارغم این موضوع، زبانِ این ترجمه اندکی قدیمی است اما از دقت و روانی بسیار بالایی برخوردار است. انتقال لحن و محتوا در این ترجمه به خوبی انجام شده است. کمّیت و کیفیت پانویسی های کتاب قابل قبول و مناسب است. در ابتدای رمان نیز، مترجم مقدمه ای مفصل برای نویسنده و رمان سقوط نوشته است که خواندن آن، به دلیل خطر لو رفتن داستان، پس از خواندن متن اصلی رمان پیشنهاد می شود.

رمان سقوط با ترجمۀ امیر لاهوتی (نشر جامی)

ترجمۀ آقای امیر لاهوتی از رمان «سقوط» به مراتب جدیدتر از ترجمۀ خانم فرخ است. اولین چاپ این ترجمه در سال 1388 و توسط انتشارات جامی منتشر شده است. متاسفانه اطلاعات دقیقی از زبان مبدا ترجمه در دسترس نیست. نثر این ترجمه، ادبی و نسبتا روان است. در برخی موارد شاهد انحراف متن از نوشتار اصلی رمان و معادل سازی های نسبتا سخت خوانی هستیم. این موضوع حاکی از ترجمه ای آزادتر نسبت به ترجمۀ کلمه به کلمه جملات رمان است. به طور کلی این ترجمه از دقت، شیوایی و روانی متوسط رو به بالایی برخوردار است. تعداد پانویسی ها در این نسخه نیز، تعداد و کیفیت مناسبی دارند. در ابتدای رمان، مترجم مقدمه ای نسبتا مفصل در مورد آلبر کامو، فلسفه و آثارش نوشته است.

رمان سقوط با ترجمۀ پرویز شهدی (نشر مجید)

پرویز شهدی از مترجمان خوب و باسابقۀ زبان فرانسه به فارسی می باشد. او در رشتۀ ادبیات تطبیقی در دانشگاه سوربن فرانسه تحصیل کرده است. پرویز شهدی تاکنون، آثار بزرگ بسیاری ، مانند مجموعه کامل آثار آلبر کامو و رمان «جنایت و مکافات» از داستایفسکی را ترجمه کرده است.

چاپ اول این ترجمه در سال 1396 توسط انتشارات مجید منتشر شده است. آقای پرویز شهدی رمان «سقوط» را به صورت مستقیم از زبان فرانسه ترجمه کرده است. در این رمان نیز، مانند بقیۀ آثار ترجمه توسط پرویز شهدی، شاهد ترجمه ای شیوا و دقیق از متن فرانسه هستیم. مترجم سعی کرده است تا هرچه بیشتر، از زبان فارسیِ پاکیزه تر و روان تری استفاده کند. انتقال محتوا و لحن نوشتار آلبر کامو به خوبی صورت پذیرفته است. از طرفی تعداد پانویسی برای این نسخه کم است که می توانست بیشتر باشد. در ابتدای کتاب نیز، پیشگفتاری کوتاه و خواندنی، از طرف مترجم، در مورد نویسنده به چشم می خورد.

رمان سقوط با ترجمۀ آناهیتا تدین (نشر روزگار)

خانم آناهیتا تدین نیز ترجمۀ دقیق، امروزی و روانی را از رمان «سقوط» ارائه کرده است. چاپ اول این ترجمه در سال 1392 و انتشارات روزگار به چاپ رسیده است. این نسخه از رمان سقوط نیز، به نظر، از زبان فرانسه به فارسی برگردانده شده است. کمیّت و کیفیت پانویسی ها بسیار خوب است اما در این کتاب هیچگونه مقدمه، موخره یا تفسیری به چشم نمی خورد.

رمان سقوط با ترجمۀ کاوه میرعباسی (نشر چشمه)

کاوه میرعباسی مترجم مشهور و خوب ایرانی است که از زبان های انگلیسی، اسپانیایی و فرانسوی به فارسی ترجمه می کند. او رمان های بسیاری را از نویسندگان مشهوری مانند گابریل گارسیا مارکز و جورج اورول ترجمه کرده است. از جمله آثار ترجمه شده توسط او می توان به رمان های «1984»، «صد سال تنهایی» و «پدرو پارامو» اشاره کرد.

ترجمۀ آقای کاوه میرعباسی از رمان «سقوط»، جدیدترین ترجمۀ موجود از آن می باشد که اولین چاپ آن، در سال 1398 و توسط انتشارات چشمه منتشر شده است. میرعباسی این رمان را به صورت مستقیم از زبان فرانسه ترجمه کرده است و برای رفع ابهامات و دقت بیشتر، متن رمان را با ترجمۀ های انگلیسی و اسپانیاییِ آن، تطبیق داده است. در این نسخه شاهد استفاده از زبانی بسیار امروزی، ساده و روان هستیم اما، مقداری از متن اصلی رمان فاصله گرفته شده است. ترجمۀ آقای میرعباسی به نوعی آزادتر از بقیه ترجمۀ های خوب است و در برخی موارد، معادل سازی های فارسی و اصطلاحی و تغییر فعل ها برای بهتر رساندن مفاهیم، به چشم می خورد. این موضع سلیقه ای می تواند نکته ای منفی یا مثبت باشد. در انتهای کتاب علاوه بر نام نامۀ اسامی خاص کتاب به زبان لاتین، پی نوشت های مفید و خوبی نیز نوشته شده است. در این کتاب فقط پیشگفتاری بسیار کوتاه راجع به نحوه ترجمه وجود دارد و هیچگونه مقدمه، موخره یا تفسیری، راجع به نویسنده و اثرش به چشم نمی خورد.

بخشی از متن چهار ترجمۀ مختلف رمان سقوط

ترجمۀ شورانگیز فرخ:

«قاضی تائب چیست؟ آه! من با این حکایت کنجکاوی شما را برانگیختم. باور کنید که در این کار هیچگونه سوءنیتی نداشتم، و می توانم منظورم را واضح تر بیان کنم. از یک جهت، این حتی جزء وظایف من است. ولی نخست لازم است بعضی وقایع را که در درک حکایت من به شما کمک خواهند کرد برایتان شرح دهم.»

ترجمۀ امیر لاهوتی:

«یک قاضی تائب و توبه کار کیست؟ آه! من با این داستان شما را به فکر انداختم. باور کنید که هیچگونه سوءنیتی در گفتۀ خود نداشته ام و می توانم همه چیز را به طور واضح شرح دهم. از یک سو، این حتی قسمتی از وظایف من است، اما نخست می بایست شما را متوجه چند نکته بکنم تا به شما کمک کند که آنچه را که برایتان شرح می دهم بهتر درک نمایید.»

ترجمۀ پرویز شهدی:

«به چه کسی می گویند قاضی توبه دهنده؟ آه با این ماجرا کنجکاوتان کرده ام. باور کنید هیچ قصد بدی نداشتم، می توانم روشن تر توضیح بدهم. از نظری این موضوع حتی بخشی از کارهای من است. اما پیش از همه چیز باید حقایقی را با شما در میان بگذارم، حقایقی که کمک تان می کنند داستان مرا بهتر درک کنید.»

ترجمۀ آناهیتا تدین:

« به چه کسی قاضی توبه کار می گویند؟ آه، با این داستان حس کنجکاوی شما را تحریک کردم. باور کنید هیچ منظور بدی نداشتم، می توانم منظورم را واضح تر بگویم وانگهی این جزئی از وظایف حرفه ایم نیز هست. اما اول باید چند ماجرا را برایتان تعریف کنم تا داستان زندگی ام را بهتر درک کنید.»

ترجمۀ کاوه میرعباسی:

می پرسید قاضی تائب دیگر چه صیغه ای است؟ آهان! با این قضیه کنجکاوی تان را بر انگیخته ام. باور کنید قصدم شیطنت نبود، و می توان واضح تر منظورم را توضیح بدهم. از جهتی، این سِمَت حتی جزء وظایفم به حساب می آید. ولی لازم است ابتدا به چند رویداد اشاره کنم که به برکت شان بهتر به روایتم پی می برید.»