تکنیک های پیدا کردن بهترین ترجمۀ یک کتاب یا اثر ادبی
آیا پیدا کردن بهترین مترجم برای یک کتاب ممکن است؟
چگونه می توانیم با توجه به سلیقه ی خود، بهترین ترجمۀ یک اثر را انتخاب کنیم؟
در این مقاله ما چند پیشنهاد به شما ارائه می کنیم تا بتوانید بهترین مترجم یک کتاب را با خیال آسوده و با سلیقۀ شخصِ خودتان انتخاب کنید. لازم به ذکر است که قبل از هر تلاشی برای پیدا کردن بهترین مترجم یک اثر، می بایست اثر تبلیغات برای فروش یک کتاب را جدی بگیرید. برای اینکه انتخاب تان صرفا بر اساس تبلیغات نباشد، بهتر است از چندین روش ارائه شده به طور همزمان استفاده کنید.
جستجو برای مقالات تحلیلی و تطبیقی
یکی از مطمئن ترین روش ها برای انتخاب بهترین ترجمۀ یک کتاب، پیدا کردن مقالات تحلیلیِ معتبر در فضای مجازی یا کتاب های تخصصی است. برای این کار کافی است تا با یک جستجوی ساده در فضای مجازی، انواع گوناگون چنین نوشته هایی را در مورد یک اثر یا ترجمه پیدا کنید. این دست از مقالات، بهینه ترین روش برای کسب اطلاعات بسیار مفید در مورد ترجمه های مختلف یک اثر نیز است.
کمک گرفتن از دوستان و آشنایان کتاب خوان
کمک گرفتن از دوستان و آشنایان راحت ترین راه برای انتخاب بهترین ترجمه ی یک اثر است. مزیت این روش این است که دوست شما در پیشنهاد دادن بهترین مترجم یک کتاب قابل اطمینان و بی طرف است. از این رو پیدا کردن دوستانی کتاب خوان برای شما از نان شب هم واجب تر است! البته سلیقۀ شخصی دوست تان را نیز نادیده نگیرید. سعی کنید با شناخت بر سلایق شخصی دوست تان و با اشتراک گذاشتن سلایق خود با او، از طرف مقابل کمک بگیرید.
تطبیق متن ترجمه شده با متن اصلی کتاب
اگر زبان خارجه ای را خوب بلدید، خودتان دست به کار شوید! متن اصلی بسیاری از کتاب های ادبی و غیر ادبی به سادگی در بازار کتاب یا در فضای مجازی قابل تهیه است. فقط کافی است تا با دانش زبان تان به بررسی نمونه ترجمه های موجود با متن اصلی کتاب بپردازد. این روش، بسته به سطح زبان خارجی شما، از بهترین روش ها برای تشخیص سبک و سطح ترجمۀ یک کتاب است. یک نکته قابل توجه این است که حتما سعی کنید نسخه ای از کتاب را پیدا کنید که در شناسنامۀ کتاب به آن اشاره شده و ترجمه از آن نسخه صورت گرفته است.
تطبیق متن ترجمه های مختلف یک کتاب
اگر به چندین ترجمه ی مختلف از کتابی دسترسی دارید و می توانید آن ها را تهیه کنید، خودتان با تمامی سلایق و علایقتان، شروع به تطبیق این متون کنید. اگر از کتابی چندین ترجمه ی مختلف ندارید و تهیه شان برای شما مقدور نیست، اصلا نگران نباشید! با جستجو در اینترنت به سادگی می توانید نمونه های کوتاه این ترجمه ها را پیدا کرده و به مقایسه ی آن ها بپردازد. با این روش به سادگی می توانید به تفاوت های ساختاری و فنی ترجمه های مختلف یک کتاب پی ببرید.
تحقیق دربارۀ سوابق و تحصیلات مترجمان یک کتاب
سوابق کاری و تحصیلی مترجمان در بسیاری از پایگاه های داده در اینترنت موجود می باشد و به سادگی قابل جستجو است. نقطه ی قوت این کار این است که یک نمای کلی از میزان تجربه، سواد، خط فکری و سبک یک مترجم به شما ارائه می دهد.
تعدادی از بهترین و معتبرترین مترجمان ایرانی عبارتند از «سروش حبیبی»، «محمد قاضی»، «مهدی سحابی»، «فروغ پوریاوری»، «مینو مشیری»، «منوچهر بدیعی»، «عبدالله کوثری»، «اسدالله امرایی»، «آبتین گلکار»، «علی اصغر حداد»، «مهستی بحرینی»، «لیلی گلستان»، «اصغر نوری»، «شهرزاد لولاچی»، «امیر مهدی حقیقت»، «حمیدرضا آتش بر آب»، «رضا ولی یاری»، «محمود حدادی»، «رضا علیزاده»، «نجف دریابندری»، «ابوالحسن نجفی»، «کاوه میرعباسی»، «مهدی غبرائی»، «حشمت الله کامرانی»، «قاسم صنعوی»، «احمد گلشیری» و…
شناخت علایق و تخصص های یک مترجم
در کنار بررسی تحصیلات آکادمیک یک مترجم، کسب اطلاعات در مورد علایق و تخصص ها و زندگی شخصی یک مترجم نیز بسیار مفید است. زمانی که یک نویسنده علاقۀ بسیار زیادی نسبت به یک ژانر ادبی، مکتب ادبی و یا به طور کلی یک شاخه از کتاب ها دارد، تاثیر بسیار مثبتی در ترجمه های کتاب های مورد علاقه اش دارد. بسیاری از مترجمان، علاوه بر علاقه به برخی از کتاب ها، نمودِ محتوایات آن کتاب ها بر زندگی شخصی شان نیز بسیار بارز است؛ مانند رمان «زوربای یونانی» و محمد قاضی که خود را زوربای ایرانی می دانست، یا داریوش آشوری و تجربیات زندگی اش با فلسفه ی نیچه و به خصوص کتاب «چنین گفت زرتشت». تخصص های غیر مرتبط با ادبیات و مترجمی نیز، برای مترجم یک امتیاز بزرگ است. مترجمی که در رشته های فلسفه، تاریخ، هنر، سینما و… و حتی رشته های فنی و مهندسی تخصصی داشته باشد، در ترجمه ی آثار ادبی که با فلسفه و تاریخ و هنر و علم و… ترکیب شده است، بسیار بهتر عمل می کند.
به عنوان مثال «سپیده حبیب» که کتاب های «اروین دیوید یالوم» را ترجمه کرده است، دکترای روان پزشکی دارد و یا مصطفی رحیمی که آثاری مانند نمایش نامه «ننه دلاور و فرزندان او» از برتولت برشت را ترجمه کرده است، در رشته ی حقوق تحصیل کرده است.
کمک گرفتن از فروشندگان کتاب
اغلب فروشندگان کتاب یا متخصصان سایت های فروش آنلاین کتاب، اطلاعات بسیار مفیدی راجع به ترجمه های مختلف از یک کتاب را دارند. گاهی بهترین راهنمایی در خرید بهترین ترجمۀ متناسب با سلیقه ی شما را، تنها فروشندگان کتاب می توانند ارائه بدهند. خوبی این روش در این است که، تجربه ی بسیار بالای فروشنده در شناخت و پیدا کردن پتانسیل های کتابخوانی شما بسیار موثر است. در این صورت ممکن است کتابی به شما پیشنهاد شود که عاشقش شوید بی آنکه از قبل نسبت به خواندن آن علاقه ای داشته باشید. در راهنمایی گرفتن از فروشندگان کتاب بسیار حواس تان به فاکتورهای تبلیغاتی باشد که خدایی نکرده گمراه نشوید!
شناخت و تفکیک نشرهای معتبر و غیر معتبر
یک روش بسیار راه گشا برای یافتن بهترین ترجمۀ یک کتاب، داشتن اطلاعات کافی در مورد نشرهای معتبر است. نشرهای معتبر اغلب با مترجمان کهنه کار و با سابقه همکاری می کنند. این امر موجب می شود علاوه بر ارائه ی یک ترجمه ی بسیار خوب به مخاطبان، اعتبار و میزان فروش انتشارات نیز حفظ شود. بسیاری از نشرهای معروف مانند «چشمه»، «نیلوفر»، «افق»، «نگاه»، «علمی و فرهنگی»، «قطره»، «نشر نو»، «مجید»، «برج»، «جامی»، «مرکز»، «ماهی»، «ثالث»، «بیدگل» و… از نشرهای معتبر بازار کتاب ایران هستند.
برخی از نشرها در چاپ و ترجمه ی برخی از انواع کتاب ها تخصص دارند. به عنوان مثال نشر جامی مجموعه کتاب های فردریش نیچه را به طور کامل با ترجمه های مناسب وارد بازار کرده است. نشر مرکز در انتشار کتاب های تخصصی فلسفه و اسطوره شناسی کتاب هایی بسیاری با ترجمه های خوب دارد. نشرهای بیدگل، برج و نشر نو، در انتشار کتاب های متفاوت و خاص که ترجمه ی دیگری از آن ها در بازار موجود نیست، تبحر دارند. و نشر قطره نیز تقریبا تمامی آثار «اروین دیوید یالوم» را ترجمه و چاپ کرده است. این ها تنها چند مورد از این چاپ های تخصصی هستند.