سبک های نقاشی بر اساس ابزارهای مورد استفاده

سبک‌های نقاشی از زمانی بوجود آمدند که هر هنرمندی تصمیم گرفت تا برای ارتباط با مخاطب و انتقال احساس خود ‌به او ‌سبک منحصربه‌فرد خود را داشته باشد، سبک هنرمند در واقع امضای او به حساب می‌آید و به وسیله آن خود را به مخاطبانش معرفی می‌کند.

از جمله سبک‌های مختلف نقاشی می‌توان به امپرسیونیسم، کوبیسم، رئالیسم، سورئالیسم، پست‌امپرسیونیسم، اکسپرسیونیسم و … اشاره کرد. در ادامه این مقاله، چی بخونم شما را با تکنیک‌های مختلف هنری آشنا خواهد کرد.

طراحی با مداد

طراحی با مداد از پرکاربردترین روش‌های طراحی و نقاشی است و در هر سطحی قابل استفاده می‌باشد. بسیاری از هنرمندان از طراحی با مداد در پیش‌طرح‌های خود بهره می‌برند و همین‌طور در انواع سبک های نقاشی بسیار پرکاربرد است.

مداد ابتدایی ترین ابزاری است که برای طراحی کاربرد دارد، از لحاظ ساختاری از یک بدنه چوبی ساخته شده که یک مغزی از جنس گرافیت را در مرکز خود جای داده است. برای استفاده از مغز مداد باید چوب اطراف آن تراشیده شود که این کار با ابزاری به اسم تراش انجام می‌شود.

طراحی با مداد یکی از تکنیک‌های سیاه‌قلم می‌باشد و هر هنرمندی بسته به این اینکه برای خلق اثر خود چه نوع مدادی نیاز دارد، با توجه به درجه نرمی آن، مداد مناسب خود را انتخاب می‌کند. در طراحی با مداد باید به سه مورد توجه شود، نوع و کیفیت مداد، نوع کاغذ و تکنیک استفاده از مداد.

مدادهایی که برای طراحی مناسب هستند دارای مغز نرمی بوده و درجه نرمی آن‌ها شامل HB،B2 ،B3 ،B4 و… می‌باشد. در کنار مداد ابزار‌های دیگری نیز کاربرد دارند از جمله پاک‌کن، خط کش و تراش که در مقاله راهنمای خرید لوازم تحریر به آن اشاره شده است.

نقاشی رنگ روغن

نقاشی رنگ روغن یکی از متداول ترین و پرطرفدارترین تکنیک‌های نقاشی است. خیلی از مطرح ترین آثار هنری جهان با این تکنیک خلق شدند و خیلی از سبک های نقاشی توسط هنرمندان با این تکنیک به عموم مردم شناسانده شده‌اند.

اثر هنری که با این تکنیک خلق شده و کمتر کسی پیدا می‌شود که این اثر معروف رافائل را ندیده باشد مونالیزاست، خیلی از هنرمندان هم از این تکنیک در خلق آثار خود بهره برده‌اند مثل رامبراند، روبنس، ونسان ون گوگ، کلود مونه که هر کدام دارای سبک های نقاشی متفاوتی بوده و فقط در تکنیک مشترک هستند.

رنگ روغن از آمیخته شدن رنگدونه‌ها به روغن به عنوان چسب بوجود آمده است. روغن به کار رفته در این رنگدونه‌ها روغن بزرک، روغن دانه خشخاش، روغن گردو و روغن گلرنگ است که از مواد مختلف و به شیوه‌های متفاوتی ساخته شده است.

این رنگ در مجاورت هوا به آهستگی خشک می‌شود و یکی از مزایای آن برای هنرمندان ایجاد تغییرات در صورت لزوم است. رنگ‌های روغنی به راحتی با هم ترکیب می‌‍شوند و برای زودتر و کندتر خشک شدن، می‌توان آن‌ها را با روغن‌ها و حلال‌های مختلف ترکیب کرد.

نقاشی با زغال

طراحی و نقاشی با زغال یک تکنیک دیگر است که هنرمندان و علاقه مندان به هنر برای خلق آثار خود از آن بهره می‌برند. زغال‌های طراحی انواع مختلفی دارند زغال فشرده، مدادهای زغالی و طبیعی.

زغال یک ماده شکننده بوده که به لحاظ ظاهری شبیه به پاستل است، معمولا در هنگام طراحی، زغال‌ها با ابزارهای دیگر هم ترکیب می‌شوند زیرا به تنهایی می‌توانند بر روی کاغذ لکه‌هایی ایجاد کنند، کاغذی که برای طراحی با زغال مورد استفاده قرار می‌گیرد نسبت به مداد دارای بافت برجسته‌تری است.

زغال های طبیعی

از سوزاندن چوب‌های درخت بید و تاک بوجود می‌آید، زغال حاصل از این درخت‌ها خطوط ظریف و نرمی را ایجاد می‌کنند که به راحتی قابل پاک شدن است.

پودرهای زغالی ماده‌ی پودری شکلی هستند که می‌توان آن‌ها را از ساییدن زغال‌ به کاغذ سمباده بدست آورد و یا به صورت پودرهای آماده از فروشگاه‌های لوازم هنری تهیه کرد. از پودر زغال به کمک قلم‌موها برای سایه‌پردازی می‌توان استفاده کرد.

زغال های فشرده

شباهت بسیاری به پاستل گچی دارند. درجه سختی این زغال نسبت به زغال طبیعی بیشتر است و تیره و روشن بودن این نوع زغال در سخت و نرم بودن آن دخیل است.

مدادهای زغالی

مدادهای زغالی از لحاظ درجه سختی و نرمی شباهت زیادی به زغال‌های فشرده دارند. این نوع مداد فقط به رنگ سیاه تولید می‌شود و با مدادهای زغالی می‌توان خطوط ظریف ایجاد کرد. نکته مهمی که باید بعد استفاده از زغال به آن توجه کنید این است که، پس از اتمام نقاشی با زغال حتماً آن را با فیکساتور تثبیت کنید زیرا احتمال پاک شدن آن بسیار است.

نقاشی آبرنگ

آبرنگ از ترکیب رنگدانه‌ها و یک نوع چسب که به صمغ عربی معروف است تهیه می‌شود که قابل حل شدن در آب است. آبرنگ‌ها به شکل قرص‌های جامدی هستند که به کمک آب و قلم‌مو می توان از آن‌ها بر روی کاغذ و مقوا استفاده و تکنیک‌های مختلفی را با آن امتحان کرد. از جمله معروف‌ترین تکنیک‌های آبرنگ تکنیک خیس در خیس و خیس در خشک است.

برای کار با آبرنگ به دلیل پایه آب بودن آن باید از مقوا یا کاغذهایی با ضخامت مناسب استفاده کرد و در حین کار باید اطراف سطح موردنظر را با چسب کاغذی بر روی میز فیکس کرد تا پس از خشک شدن به حالت اول برگردد و اصطلاحا تاب بر ندارد.

از جمله هنرمندان مطرح که آثار فوق‌العاده‌ی آبرنگ با سبک های نقاشی متفاوتی خلق کردند می‌توان به آلبرشت دورر، پل سزان، ون گوگ، ویلیام ترنر اشاره کرد.

نقاشی کلاژ

تکنیک کلاژ یا تکه چسبانی یکی از سبک های نقاشی است که در آن از تکه‌های کاغذ، پارچه، چوب و مواد دیگر برای خلق اثر هنری استفاده می‌شود. این سبک نقاشی در بین هنرمندانی مانند پابلو پیکاسو و جورج براک رواج داشته است و در طول سالیان بعد به یکی از محبوب‌ترین سبک‌های نقاشی تبدیل شده‌ است.

در این شیوه، هنرمند قطعاتی از مواد مختلف را با هم ترکیب کرده و به صورت لایه‌لایه بر روی کاغذ یا پارچه قرار می‌دهد تا اثری منحصربه‌فرد خلق کند.

سبک اسکریبل

این سبک با حرکت قلم بر روی سطوح مختلف به صورت منظم یا نامنظم ترسیم می‌شود و در آخر اثری نهایی که به جا می‌ماند طرحی قابل فهم است. در اسکریبل از خودکار ، مداد رنگی و مداد برای ساختن تصاویر استفاده می‌شود.

این سبک هنری از آلمان شروع شده است و هیچ قاعده و محدودیتی ندارد و هنرمندان می‌توانند از خطوط مختلف برای خلق اثر خود استفاده کنند. از جمله هنرمندان سبک اسکریبل که آثار برجسته‌ای از خود به جا گذاشته‌اند می‌توان به لئوناردو داوینچی، رافائل، آدامز ریچز، وینس لو اشاره کرد.

نقاشی روی شیشه

نقاشی روی شیشه یا ویترای یکی دیگر از انواع تکنیک‌های نقاشی است که در آن به جای نقاشی روی کاغذ و مقوا از شیشه استفاده می‌شود. ابزارهایی که برای تکنیک نقاشی روی شیشه نیاز است رنگ ویترای و اکریلیک، قلم‌مو، پالت و خمیر دورگیر، تینر یا آب. رنگ های ویترای به دو صورت رنگ های پایه آب و پایه تینر در بازار موجود هستند.

رنگ اکریلیک هم برای نقاشی روی شیشه مناسب هستند، فقط برای ثابت و قابل شستشو شدن نیاز است چسب شیشه به آن اضافه کنید.

برای نقاشی روی شیشه ابتدا باید طرح موردنظر را با خمیر دورگیر بر روی شیشه پیاده کرده و بعد از خشک شدن با قلم‌موی نوک گرد رنگ آمیزی کنید. اگر حین نقاشی اشتباهی صورت بگیرد در صورتی که رنگ روی شیشه خشک نشده باشد، با توجه به رنگ پایه آب یا تینری می‌توان آن را پاک و اصلاح کرد.

نقاشی قلمکاری

نقاشی قلمکاری هنر چاپ روی پارچه است که یکی از هنرهای سنتی و قدیمی ایران است که شهر اصفهان مرکز تولید آن محسوب می‌شود. ابزاری که برای نقاشی قلمکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد قالب چوبی است که از درخت گردو، گلابی و زالزالک تهیه می‌شود. در نقاشی قلمکاری چند مورد بسیار مهم است که د زیر به آن اشاره می‌کنیم.

نوع پارچه

پارچه‌ای که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد پنبه، ابریشم، کتان، چلوار، کرباس و متقال می‌باشد. پارچه نقاشی قلمکاری باید نخی باشد زیرا پذیرش رنگ روی پارچه نخی بیشتر است.

رنگ

در گذشته از رنگ‌های طبیعی برای نقاشی قلمکاری استفاده می‌شد اما با گذشت زمان چون تهیه رنگ‌های طبیعی زمان بسیاری نیاز داشت رفته رفته رنگ‌های شیمیایی جای خود را به رنگ‌های طبیعی دادند.

معمولا در این شیوه رنگ‌ها به واسطه مواردی همچون زنگ آهن، روغن کنجد، کتیرا، گل سرخ، شیره انگور، زردچوبه، روغن کرچک، زاج سیاه و سفید و پوست انار ساخته می‌شوند، روغن کرچک و کنجد به این خاطر که رنگ در شیار قالب‌ها خشک نشود و بتوان بیشتر از آن استفاده کرد کاربرد دارند و کتیرا برای اینکه رنگ بر روی پارچه پخش نشود مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طرح و نقش

از جمله طرح‌هایی که برای نقاشی قلمکار استفاده می‌شود وقایع تاریخی از جمله عاشورا، داستان‌های حماسی، تصاویر عشاق، گل و بته و داستان‌های ادبیات فارسی و … می باشد.

نقاشی پاستل

پاستل از ترکیب رنگدانه و چسب بوجود آمده است. این رنگدونه‌ها برای ابزارهایی مانند آبرنگ، اکریلیک و مدادرنگی هم استفاده می‌شوند. این ابزار جزء دسته تکنیک‌هایی است که به صورت خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد پاستل‌ها در دو نوع گچی و روغنی در بازار موجود هستند. پاستل‌های گچی و روغنی به چند دسته تقسیم می‌شوند که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

پاستل نرم

پاستل نرم پودری بوده و در ترکیب آن از رنگدانه‌های بیشتر و چسب کمتری استفاده شده است به همین خاطر بسیار نرم است و در آن رنگ‌ها به راحتی با هم ترکیب می‌شوند. اما به خاطر پودری و نرم بودن استفاده از آن‌ها بسیار چالش‌بر‌انگیز و سخت است. پاستل‌های نرم از لحاظ شکل ظاهری استوانه‌ای شکل‌ هستند.

پاستل سخت

در این نوع پاستل از چسب کمتری استفاده شده در نتیجه رنگدانه‌های کمتری هم دارد، این بدان منظور است که رنگی که از خود به جا می‌گذارند کمتر است، به آسانی خرد نمی‌شود. این نوع پاستل‌ها برای رسم جزئیات کاربرد دارند.

پاستل روغنی

در پاستل‌های روغنی از موم یا وکس استفاده شده است به همین دلیل خرد نمی‌شوند. رنگ‌های روشن و براقی دارند. این پاستل‌ها نسبت به پاستل‌های دیگر پایدارتر بوده و نیاز به فیکس کردن ندارند. یکی از معایب این نوع پاستل خشک نشدن آن به صورت کامل است و همین جابه‌جایی اثر هنری را سخت می‌کند.

مداد پاستلی

این نوع پاستل‌ها به صورت مداد هستند و قطعا کار کردن با آن‌ها به نسبت سایر پاستل‌ها راحت‌تر است، به راحتی می‌توان از پاک کن برای پاک کردن آن استفاده کرد و یا برای کشیدن جزئیات در آثار خود آن را به کار گرفت و مداد پاستلی را با پاستل‌های نرم و سخت ترکیب کرد. مداد پاستلی‌ها دارای تنوع رنگی بالایی هستند.

بسیاری از هنرمندان نقاش از این نوع تکنیک در سبک های نقاشی خود بهره می‌برند زیرا به مرور زمان ترک نمی‌خورد و تیره نمی‌شود و می‌توان رنگ‌های آن را به راحتی با هم ترکیب کرد و فضایی مخملی و درخشان در اثر نقاشی خود ایجاد کرد اما کار با پاستل‌ها معایبی نیز دارد.

برای فیکس کردن آثار پاستلی فیکساتور بهترین گزینه است اما استفاده زیاد از آن باعث تیره‌تر شدن کار می‌شود بنابراین به میزان کمی از آن استفاده شود مورد دیگر گرد و غبار حاصل از کار با پاستل‌های گچی است که استنشاق آن برای سلامتی مضر است بنابراین توصیه می‌شود در هنگام کار با پاستل‌ها از ماسک استفاده شود.

نقاشی اکریلیک

رنگ اکریلیک هم یکی از تکنیک‌های نقاشی است که در بین هنرمندان طرفداران بسیاری دارد زیرا این نوع رنگ به سرعت خشک می‌شود هم درخشندگی آبرنگ را دارد و هم پوشانندگی رنگ روغن را، حلال در آب است و بعد از خشک‌ شدن نیاز به فیکساتور ندارد و برای همیشه روی سطح مورد نظر می‌ماند و حتی در مقابل ساییده شدن هم مقاوم است.

رنگ‌های اکریلیک بسیار متنوع هستند و با توجه به خصوصیات فوق العاده‌ای که دارند بیشتر هنرمندان از آن در انواع سبک های نقاشی استفاده می‌کنند. اندی وارهول و دیوید‌ هاکنی از جمله هنرمندان معروفی هستند که از این تکنیک در آثار خود استفاده می‌کنند.

نقاشی روی گچ

نقاشی روی گچ یا فرسک به شیوه‌ای از نقاشی بر روی دیوار و یا سقف گفته می‌شود. برای نقاشی روی دیوار دو شیوه وجود دارد، فرسک، در آن رنگ بر روی زمینه خیس گچ قرار داده می‌شود و دیگری نقاشی خشک است. در شیوه فرسک هنرمند زمان زیادی برای نقاشی روی سطح خیس ندارد همین نکته باعث می‌شود که بسیاری از هنرمندان از این روش استفاده نکنند. تکنیک فرسک به سه روش انجام می‌شود.

بون فرسکو

تکنیکی است که در آن پودر رنگ و آب را مخلوط می‌کنند و بر روی سطح مرطوب گچ قرار می‌دهند، پودر رنگ جذب گچ مرطوب و پس از واکنش خشک می‌شود.

اسکو

این تکنیک بر روی سطح خشک انجام می‌شود برای آنکه پودر رنگ بر روی سطح خشک ثبات داشته باشد آن را با زرده تخم مرغ، چسب یا روغن مخلوط می‌کنند.

متزو فرسکو

در تکنیک متزو فرسکو رنگدونه‌ها بر روی سطوحی که تا حدودی خشک شده است قرار می‌گیرند اما همانند بون فرسکو داخل گچ نفوذ نمی‌کند و بر روی سطح گچ باقی می‌ماند.