فواید و مضرات بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان و نحوه کنترل آن
دنیای کنونی عصر ارتباطات و رسانه های گروهی است. فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است که با اینکه عمر زیادی ندارد، ولی توانسته است در زندگی مردم جا باز کند و بسیاری از آنان را با خود درگیرکند.
بازی های رایانه ای خواسته یا ناخواسته وارد خانواده ها شده است و اگر بخواهیم آن را نادیده بگیریم و فرزندان مان را از داشتن این بازی ها محروم کنیم، در آنها حرص بیشتری برای انجام چنین بازی هایی ایجاد کرده و آنها را وادار می کنیم تا به دور از چشم ما این کار را انجام دهند. همچنین این بازی ها به بخش جدایی ناپذیری از زندگی کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان تبدیل شده اند.
تغییرات سبک زندگی از قبیل کوچک شدن خانواده ها و تک فرزندی و نبود هم بازی، زندگی آپارتمانی و محدودیت تحرک برای کودکان، نبود فعالیت ها و جست و خیزهای کودکانه، تنهایی کودکان و غیبت های طولانی والدین، در کنار عوامل و زمینه های مختلف دیگر، استفاده ی کودکان و نوجوانان از رایانه، اینترنت، تبلت و گوشی های هوشمند را اجتناب ناپذیر کرده است.
هرچند این روزها بازی های رایانه ای جزء محبوب ترین بازی ها برای بچه ها محسوب می شوند، اما باید توجه داشت که این بازی ها می توانند به عنوان تهدیدی جدی برای سلامت روح و روان و جسم دانش آموزان نیز به حساب بیایند.
در سنین پایین تر، کودکان تبلت را دوست دارند و ساعت‌ها وقت خود را برای این بازی ها صرف می کنند. شاید بازی با تبلت بتواند مهارت خاصی را به آنها آموزش بدهد، اما مشکل اصلی این بازی‌ها آن است که بچه‌ها تمام وقت خود را صرف این کار می‌کنند که باعث آسیب‌های جسمی و روحی جدی خواهد شد.
فواید و مضرات بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان
بازی‌های رایانه ای این توانایی را دارند که بتوانند به رشد و توسعه فکری کودکان و نوجوانان کمک کنند و یا بالعکس عاملی برای ترویج خشونت، بی‌بند و باری و کم‌تحرکی آنها باشند. شناخت فواید و مضرات بازی های رایانه ای برای کودکان می تواند به والدین برای انتخاب درست بازی های رایانه ای کمک کند.
فواید بازی های کامپیوتری برای کوکان و نوجوانان
- کاهش استرس و افسردگی
انجام به اندازه (نه بیش از حد) بازی های رایانه ای می تواند به افرادی که از مشکلاتی نظیر استرس یا افسردگی رنج می برند، کمک کند تا بتوانند تا حدی بر این مشکلات غلبه کنند. برخی افراد که معمولاً بسیار فعال هستند با انجام این بازی ها می‌توانند فرصتی برای آرامش بیابند و به این ترتیب از میزان استرس آن ها کاسته شود. - تقویت بینایی کودکان
پدر و مادرها معمولاً به فرزندان خود می‌گویند نشستن در برابر تلویزیون منجر به کاهش قدرت بینایی می‌شود. این گفته زمانی صحت دارد که دانش آموزان بیش از حد معمول این کار را انجام دهند. افرادی که دچار بیماری آب مروارید هستند، می توانند با انجام بازی هایی که در آن کاربر باید به هدف هایی مشخص شلیک کند، قدرت بینایی خود را تقویت کنند.
این دسته از بازی ها سرعت بسیار بالایی دارد و نیازمند تمرکز زیاد هستند و به این ترتیب فرد باید خود را برای دیدن سریع موارد مختلف و تصمیم گیری آنی عادت دهد. این بازی ها همچنین موجب تولید هورمون های دوپامین و نیز آدرنالین شده که به صورت بالقوه می تواند به افزایش توانایی و انعطاف پذیری مغز کمک کند.
همچنین انجام منظم بازی های رایانه ای توسط بچه های دارای بیماری و اختلالاتی نظیر اوتیسم، افسردگی و پارکینسون، سبب افزایش استقامت و روحیه مقاومت آن ها در برابر مشکلات ناشی از بیماری می شود. - تقویت توانایی تصمیم گیری
بیشتر بازی های رایانه ای نیازمند تصمیم گیری و واکنش سریع کاربر هستند. انجام بازی های کامپیوتری سبب تمرین مغز برای تصمیم گیری سریع می شود. بازی هایی نظیر شبیه سازی موقعیت هایی که باید در آن به سرعت تصمیم گرفت کاربر را عادت می دهد تا به سرعت اطلاعات محیطی را بررسی و بلافاصله به آنها واکنش دهد.
مضرات بازی های کامپیوتری برای کوکان و نوجوانان
- مشکلات بینایی
نگاه کردن و خیره شدن بیش از حد به هر نوع صفحه تصویری، باعث بروز مشکلات چشمی می شود. افرادی که بیش از حد بازی های رایانه ای انجام می دهند، نیز از این قاعده مستثنی نیستند و دردهای چشمی بیشتری آنها را تهدید می کند، خصوصا اینکه چشم شخص نزدیک بین هم باشد. برخی نیز بدلیل هیجان بازی ها پلک هم نمی زنند. خیره شدن به صفحه تصاویر سفید رنگ نیز برای چشم بسیار مضر است. - انزوای اجتماعی
انزوا و گوشه گیر بودن از تأثیرات منفی بازی های رایانه ای و آنلاین است. دانش آموزان به جای حضور در اجتماع و بازی با همسالانشان، وقت خود را به بازی های کامپیوتری می گذرانند و از لحاظ اجتماعی منزوی می شوند.
این کودکان در بسیاری از فعالیت های فوق برنامه و کلاس های ورزشی شرکت نمی کنند. این انزوا منجر به شکل گیری ویژگی هایی از قبیل خجالتی و کم حرف بودن در آنان می گردد و بسیاری از مفاهیمی را که تجربه با همسالان بودن به آنان آموزش می دهد را کسب نمی کنند. - رفتار خشونت بار
افرادی که بیش از اندازه بازی های رایانه ای انجام می دهند همیشه نگران تر و افسرده تر از انسان های دیگر هستند. معمولاً کودکان بیشتر در خطر رفتارهای خشونت بار اجتماعی هستند و حتی خطر اعتیاد نیز در آنها وجود دارد. - کاهش و افزایش وزن نامعقول و اعتیاد
بسیاری تصور می کنند که فقط افرادی معتاد هستند که مواد اعتیاد آور مصرف می کنند، اما بازی های رایانه ای نیز اعتیاد آور است. خطر اعتیاد نوجوان ها و جوان هایی که به بازی رایانه ای روی می آورند، بیشتر از بقیه افراد است و بازی های رایانه ای شخص را وابسته به خود می کند. از نشانه های اعتیاد به بازی های رایانه ای از دست دادن وزن یا چاق شدن بیش از حد، کاهش روابط اجتماعی، توجه نکردن به بهداشت شخصی و اختلال در خواب فرد است.
چگونه انجام بازی های کامپیوتری را در فرزندمان کنترل کنیم؟
- از زمان سنج استفاده کنید و انجام بازی را به بعد از تمام شدن تکالیف درسی موکول کنید
همچنین به آرامی زمان بازی را کم کنید. استفاده از تایمر برای اینکه فرزندتان از زمانی که برایش در نظر گرفته اید خارج نشود، بسیار ضروری است. هشدار دادن به آنها از این که وقت بازیش رو به پایان است، به آنها اجازه می دهد تا راحت تر از بازی های مجازی دل بکنند. با فرزندتان صحبت کنید که تا تکالیف درسی اش را انجام نداده باشد، حق بازی کردن ندارد. این تکالیف ممکن است، کارهای شخصی فرزندتان باشد و یا کارهایی که معلم ها از آنها می خواهند. - قوانین را برایش شرح دهید
واضح است که قوانین ایجاد شده برای تغییر رفتار فرزندتان مهم هستند. آن چیزی را که از آنها انتظار دارید برایشان شرح دهید تا بدانند. همچنین آنها باید از عواقب قانون هایی که برای کودکتان وضع می کنید، کاملا با خبر باشند.
بهترین راه این است که با فرزندتان در مورد قوانین جدیدی که قرار است وضع کنید، صحبت کنید. لحن خود را تغییر دهید به جای استفاده از جمله، آیا این زمان برای این کار زیاد نیست؟ بگویید روزهایی که مدارس شروع می شوند، می توانی یک ساعت بازی آنلاین انجام دهی.
به احتمال زیاد بچه ها با قهر کردن، استفاده از کلمات خشن، تهدید کردن و گاهی اوقات گریه کردن، نسبت به قانون شما اعتراض خواهند کرد. کودکان ممکن است تا چند روز چنین رفتارهایی از خودشان بروز دهند. مراقبت را در چنین زمان هایی بیشتر کنید. - عواقب قانون شکنی را به فرزندان بازگو کنید و پیگیر عواقب آن باشید
دانش آموزان باید با عواقب قانونی که برایش وضع کرده‌اید، آشنا شوند. پس از تعیین محدودیت ها و پیامد های قانون شکنی نباید مراقبت را از یاد ببرید. اگر فرزندتان بفهمد بعد از هر قانون شکنی عواقبی که قرار بود بر رویش پیاده شود اجرا نمی شود، سعی می کند قانون شکنی اش را بیشتر کند. - سیستم بازی آنلاین او را در یک اتاق مشترک با خودتان قرار دهید
قرار دادن سیستم بازی در اتاق مشترک باعث می‌شود، کودکتان احساس کند، کسی مراقب اوست و تا جایی که امکان دارد، قانون شکنی نمی کند. - فرزندانتان را در انجام کارهای خانه شریک کنید
سعی کنید فرزندتان را برای انجام برخی امور خانه تشویق کنید تا از اینکه در کنارتان هستند، احساس غرور و آرامش کنند.