نگاهی به معروف ترین کتاب های ژانر فانتزی در ادبیات ایران و جهان

ژانر فانتزی چیست و چه جایگاهی در ادبیات دارد

هنگام صحبت از داستان فانتزی، به نوع خاصی از ادبیات داستانی اشاره می شود که وقایع آن در جهانی احتمالی و خارج از دنیای واقعی اتفاق می افتند و ویژگی بارز این جهان، تخیلی بودن و تفاوت در قوانین و قواعد است. ادبیات فانتزی یا داستان تخیلی، اغلب به دو صورت روایت می شود؛ یا در قالب تخیلاتی از سفر به خارج از جهان شناخته شده و یا در قالب داستان های ماوراء طبیعی. فانتزی، راه رفتن بر مرز خیال و واقعیت است. برای ایجاد تمایز بین ژانر ادبیات فانتزی و سایر شیوه های روایت داستان، بخصوص داستان های علمی-تخیلی، باید توجه داشته باشیم که در داستان فانتزی خبری از جزئیات علمی و یا تکنولوژیکی نیست. در ژانر علمی-تخیلی با اینکه نویسنده قوانین عقلی را زیر پا می گذارد و ما با جهان هایی فاقد وجود سر و کار داریم، اما این جهان ها قابل تأیید هستند و از نظر عقلی می توانند واقعی به نظر برسند.

نویسنده در ژانر فانتزی از اسطوره، حماسه، داستان های عامیانه و محلی، داستانهای ترسناک و ماجراجویی بهره می گیرد. فضای داستان های فانتزی پر است از عناصر خارق العاده مانند جادو، ارواح، موجودات خیالی، خدایان یا نیروهای فراطبیعی که به کمک آن ها داستان روایت می شود. ژانر فانتزی در طول تاریخ ادبیات رشد و گسترش یافته است و از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. اين دسته از ادبیات منحصرا به منظور سرگرمی نوشته نمی شوند، بلکه اغلب حاوی مضامین انگیزشی، اخلاقی و عبرت آموز نیز می باشند. در ادامه به بررسی 6 کتاب معروف در ژانر ادبیات فانتزی خواهیم پرداخت.

معروفترین کتاب های ژانر فانتزی در ادبیات ایران و جهان

آلیس در سرزمین عجایب نوشته ی لوئیس کارول

کتاب «آلیس در سرزمین عجایب» اثر لوئیس کارول، نویسنده مشهور انگلیسی، رمانی فانتزی است که حدود ۱۵۶ سال قبل برای کودکان نوشته شده است. داستان این کتاب از جایی آغاز می شود که “آلیس” خواب آلوده به همراه خواهرش در بیرون از منزل نشسته بودند که ناگهان چشم آلیس به یک خرگوش سفید رنگ می افتد که یک ساعت جیبی دارد! آلیس این خرگوش را دنبال میکند تا به سوراخی می رسد و درون این چاله سقوط می کند. پس از آن، آلیس خود را در دنیای زیر زمینی خارق العاده ای می بیند که مملو از شخصیت های عجیب و غریب است. مانند “گربه چشایر” که پوزخند عجیبش از صورتش بیرون زده است، کرم ابریشمی که قلیان می کشد، پرنده ای اعجاب انگیز با سر شیر و تعداد زیادی انسان که از کارتِ بازی ساخته شده اند. او در جایی یک معجون می نوشد که باعث کوچک شدنش می شود و در جایی دیگر یک کیک می خورد که باعث رشد فوق العاده زیاد او می شود. اما در پایان، همه چیز به خیر و خوشی می گذرد زیرا آلیس بیدار شده و متوجه می شود که این فقط یک خواب کوتاه بوده است.

جادوگر شهر زمرد نوشته ی فرانک باوم

«جادوگر شهر زمرد» رمانی فانتزی نوشته فرانک باوم نویسنده آمریکایی است. این رمان یکی از مشهور ترین آثار نوشته شده در سبک فانتزی است که بارها مورد اقتباس سینما قرار گرفته و بازسازی شده است. داستان کتاب جادوگر شهر زمرد درباره سرگذشت عجیب “دوروتی” دختر کوچکی است که با عمه، عمو و سگش توتو، در مزرعه ای در کانزاس آمریکا زندگی می کند. یک روز، طوفان بزرگی در می گیرد، دوروتی و سگش را که در خانه مانده بودند به آسمان بلند کرده و در جایی ناشناخته به نام کشور “مونکین” در سرزمین جادویی “اُز” فرود می آورد. سقوط خانه باعث مرگ جادوگر شرور شرق، فرمانروای مونکین می شود. جادوگر مهربان شمال سر می رسد و کفش های جادویی نقره ای جادوگر شرق را به دوروتی داده و با بوسه ای او را به سمت شهر زمرد و جاده آجری زرد راهی می کند. او می رود تا از جادوگر بزرگ و قدرتمند اُز بخواهد به او در بازگشت به خانه کمک کند. اما او در راه خانه تنها نیست و با شیری که بزدل است و مترسکی که عقل ندارد هم سفر می شود.

میدگارد نوشته ی احمدرضا صالحی

کتاب های «میدگارد» مجموعه رمان های دنباله دار فانتزی ایرانی و به قلم نویسنده خوب ایرانی «احمدرضا صالحی سیف آبادی» است. در این مجموعه ی فانتزی، نویسنده سعی کرده است تا از عناصر شرقی و افسانه های ایرانی برای روایت داستان و خَلق دنیای خود استفاده کند. این داستان، ماجرای زندگی پسر بچه یتیمی به نام “آریا” را روایت می کند که از پدری پریزاد و مادری انسان متولد شده و در پرورشگاه زندگی می کند. آریا به علت دو رگه بودنش، برای جامعه پریان خطر به شمار می رود. بنابراین آنها یک جن را مامور کشتن آریا می کنند. او از پرورشگاه فرار کرده و چند نفر از بازماندگان خانواده اش را پیدا می کند. آنها به آریا پناه می دهند و به او کمک می کنند تا نیروهای فرا طبیعی خود را کشف کرده و به کار گیرد.

ماجراهای نارنیا نوشته ی سی. اس. لوئیس

کتاب «ماجراهای نارنیا» نوشته ی «کلایو استیپلز لوئیس» انگلیسی، شامل هفت جلد کتاب در ژانر فانتزی می باشد که به ترتیب عبارتند از «شیر، جادوگر و کمد لباس؛ شاهزاده کاسپین؛ سفر گام به گام فجر؛ صندلی نقره ای؛ اسب و پسرش؛ خواهر زاده جادوگر و آخرين نبرد». رمان فانتزی نارنیا درباره چهار کودک معمولی به نام های “پیتر”، “سوزان”، “ادموند” و “لوسی پونسی” است که پس از شروع جنگ جهانی دوم، از لندن به حومه انگلیس نقل مکان می کنند. آنها یک کمد لباس در خانه پروفسور “دیگوری کرکه” کشف می کنند که راهی مخفی به سرزمین جادویی “نارنیا” است. بچه ها با “اصلان شیر” ملاقات می کنند و به او کمک می کنند تا نارنیا را از شر جادوگر سفیدِ شرور نجات دهد. این جادوگر نارنیا را طلسم کرده تا بتواند طی یک قرن زمستان دائمی و بدون کریسمس بر سرزمین نارنیا فرمانروایی کند. بچه ها، پادشاه و ملکه این سرزمین تازه کشف شده می شوند و عصر طلایی نارنیا را ایجاد می کنند.

غول بزرگ مهربان نوشته ی رولد دال

«غول بزرگ مهربان» داستانی نوشته شده توسط نویسنده محبوب کودکان رولد دال و در ژانر فانتزی و ماجراجویی است. ماجرای این کتاب درباره دختر بچه ای یتیم به نام “سوفی” است که در یتیم خانه زندگی می کند و یک شب، به طور اتفاقی با غول بزرگ مهربانی آشنا می شود که در محله در حال رویا دادن به بچه هاست. این غول، سوفی را به غار خود می برد. سوفی ابتدا می ترسد که توسط غول خورده شود اما می بیند در حالی که بقیه غول ها قصد دارند که به انگلستان حمله کنند و همه کودکان آنجا را بخورند، این غول به کودکان علاقه دارد و بخاطر نخوردن آنها از طرف بقیه غول ها اذیت می شود. سوفی به غولش کمک می کند تا با غلبه بر ترسش از سایر غول های بدجنس، مانع عملی شدن تصمیم شیطانی آن ها شود.

سیرسه نوشته ی مدلین میلر

رمان «سیرسه» نوشته مدلین میلر، نویسنده سرشناس معاصر انگلیسی، پرفروش ترین و معروف ترین کتاب در ژانر فانتزی حماسی سال ۲۰۲۰ می باشد. این کتاب ماجرای دختری به نام “سیرسه” را روایت می کند که پدرش “هلیوس” خدای خورشید و مادرش “ساحره آیایا” است؛ اما هیچ کدام از مواهب آن دو را به ارث نبرده است. او برای رفع تنهایی و دلتنگی اش به انسان ها نزدیک شده و عاشق مرد ماهیگیری می شود. خدایان این خطای سیرسه را نمی بخشند و او را به جزیره ای تبعید می کنند. او در آن جزیره با انسان های مختلف که از مشاهیر اسطوره ای هستند برخورد می کند و به قدرت نابودگر پنهان در وجود خود پی می برد و اتفاقات بسیاری را رقم می زند.