آنتون چخوف کیست؟
آنتون چخوف نویسنده و نمایشنامه‌نویس نام‌آشنای ادبیات روسیه در دوران طلایی خود بود که در سال 1860 چشم به جهان گشود و در سال 1904، فوت کرد. «آنتون چخوف» در اصل یک پزشک بود ولی عشق او به ادبیات، موجب شد تا در این زمینه بدرخشد و به یکی از نمادهای ادبیات داستانی و نمایشی قرن 20ام تبدیل شود.
چخوف را در کنار نمایشنامه‌نویسان بزرگ دیگری همچون «هنریک ایبسن» و «آگوست استریندبرگ»، از کلیدی‌ترین چهره‌های ادبیات نمایشی مدرنیستی می‌دانند. آنتون چخوف ابتدا برای کسب درآمد به نوشتن داستان‌های کوتاه پرداخت اما پس از موفقیت داستان‌های کوتاه و نمایشنامه‌های خود، به کمک شور و شوق نخبه‌سالارانه خود، دست به خلق شاهکارهای ادبی متعددی زد.
نوشته‌های چخوف اغلب نثر و روایت بسیار ساده‌ای دارند و مخاطب، در شروع و ادامه دادن آثار او به مشکلی برنمی‌خورد. با این حال، داستان‌ها و نمایشنامه‌های چخوف دارای مضامین و مفاهیم عمیق و فلسفی هستند و ساختارهای معنایی لایه لایه دارند.
مجموعه آثار آنتون چخوف
چخوف در طول دوران حرفه‌ای خود آثار داستانی و نمایشی متعدد و متنوعی را به نگارش درآورده است. بسیاری از آثار او، به شاهکارهای ادبیات روسیه و دنیا تبدیل شده است و از اهمیت بسیار بالای ادبی برخوردارند. آثار چخوف را می‌توان به آثار ادبیات داستانی (رمان‌های کوتاه و بلند و داستان‌های کوتاه و داستان بلند) و آثار ادبیات نمایشی (نمایشنامه‌ها) تقسیم کرد.
عناوین برخی از مهم ترین آثار داستانی «آنتون چخوف» که به فارسی ترجمه شده‌اند:
- دشمنان (1887)
- استپ (1888)
- داستان ملال‌انگیز (1889)
- دوئل (1891)
- اتاق شماره 6 (1892)
- همسر (1892)
- یک مرد ناشناخته (1893)
- زندگی من (1896)
در بازار نشر ایران، در کنار آثار اشاره شده، تعدادی کتاب گلچین شده از داستان‌های کوتاه و بلند چخوف نیز منتشر شده‌اند. برخی از بهترین این کتاب‌ها عبارتند از:
- «بهترین داستان‌های کوتاه آنتون چخوف» با انتخاب و ترجمه «احمد گلشیری»
- «همسر و نقد همسر (شامل چندین داستان بی‌نظیر چخوف)» با انتخاب و ترجمه «حمیدرضا آتش بر آب»
- «به سلامتی خانم‌ها (صد داستان و طنز کوتاه ترجمه نشده)» با ترجمه «حمیدرضا آتش بر آب و بابک شهاب»
- «بانو و سگ ملوس و داستان‌های دیگر» با ترجمه «عبدالحسین نوشین»
عناوین مهم ترین آثار نمایشی ترجمه شده از چخوف به فارسی:
- ایوانف (1887)
- سه نمایشنامه خرس (1888)، خواستگاری (1889) و تاتیانا رپینا (1889) تحت عنوان «خرس»
- مرغ دریایی (1896)
- دایی وانیا (1897)
- سه خواهر (1901)
- باغ آلبالو (1904)
در کنار آثار ذکر شده، برخی دیگر از آثار نمایشی چخوف در قالب کتاب‌های مجموعه آثار در ایران چاپ شده‌اند؛ از جمله کتاب «تک‌پرده‌ای‌های چخوف» با ترجمه داریوش مودبیان. همچنین، می‌توان به مجموعه عظیم و 10 جلدی منتشر شده توسط «نشر توس» اشاره کرد که حاوی تمامی رمان‌ها، داستان‌ها، نمایشنامه‌ها، نامه‌ها، یادداشت‌ها و دیگر نوشته‌های آنتون چخوف است. این مجموعه بزرگ توسط «ناهید کاشی چی» و «سروژ استپانیان» ترجمه شده است.
برای مطالعه کامل و تخصصی آثار چخوف می‌توان دو روش متفاوت را اتخاذ کرد:
- مطالعه تمامی آثار چخوف (اعم از داستانی یا نمایشی) به ترتیب سال انتشار
- مطالعه آثار چخوف به تفکیک نوع ادبی (داستانی یا نمایشی)
مخاطبین بسیار علاقه‌مند می‌توانند هر یک از روش‌های بالا را انتخاب کنند و آثار چخوف را از فهرست‌هایی که ارائه شده‌اند، انتخاب و مطالعه کنند. با این حال، بسیاری از مخاطبین ترجیح می‌دهند که فقط آثار گلچین‌شده و شاهکارهای واقعی چخوف را مطالعه کنند و از خواندن تمامی آثار او، امتناع می‌کنند.
در ادامه، برخی از مهم‌ترین و کلیدی ترین آثار برای شروع روند چخوف‌خوانی به شما معرفی می‌شود. خواندن آثار چخوف به ترتیب زیر می‌تواند شما را با اصلی ترین جنبه‌های ادبی آثار چخوف آشنا کرده و دید بسیار خوبی نسبت به این نویسنده به شما بدهد.
1- داستان ملال انگیز
رمان کوتاه (ناولا) داستان ملال‌انگیز با عنوان فرعی «از یادداشت‌های یک مرد سالخورده»، یکی از بهترین آثار جهت شروع مطالعه آثار چخوف است. چخوف این رمان کوتاه را تحت‌تاثیر مرگ برادر خود نوشت. چخوف در این داستان به اعماق ذهنیات یک فرد سالخورده سفر می‌کند و از تضادهای فکری و رفتاری نسلی رو به مرگ سخن می‌گوید که نسل جوان را اغلب، مبتذل و بی‌فکر می‌دانند.
داستان ملال انگیز روایتی است از پرفسور سرشناس و شناخته‌شده روسی، «نیکولای استپانوویچ» که اکنون به سنین پیری پای گذاشته است و انتظار مرگ قریب‌الوقوع خود را می‌کشد. او به زعم خود از بیماری ناشناخته‌ای رنج می‌برد که به سرعت، در حال رشد در بدن او و تحلیل قوای جسمی و فکری‌اش است. در این حین، «استپانوویچ» سعی می‌کند تا به دنبال دلیل این حال بد خود، نه فقط در دنیای بیرون، بلکه در دنیای درون تو در تو و گُنگ خود بگردد…
2- اتاق شماره 6
به دلیل مقدم تر بودن آثار داستانی چخوف نسبت به نمایشنامه‌های او، بهتر است اثر دومی که انتخاب می‌کنید کتاب اتاق شماره 6 باشد. رمان اتاق شماره 6 داستانی جامعه‌شناسانه و روانکاونه است و فضایی نمادین و انتقادی دارد.
اتاق شماره 6 روایتی است پزشکی به نام «آندری یفیمیچ راگین» که مسئول یک بیمارستان اعصاب و روان در روسیه است که پنج بیمار در پنج اتاق، در آن جای دارند. این تیمارستان محل نگه‌داری بیمارهای متعددی است که هر یک از آن‌ها، به نحوی، داستان زندگی جالب توجهی دارند. راگین نیز نه تنها به معالجه آن‌ها، بلکه به گفت‌وگو و بحث با این بیمارها می‌نشیند.
اما داستان زمانی جالب می‌شود که دکتر راگین دچار نوعی ملال و افسردگی شده و دیگر علاقه‌ای به پذیرش بیماری ندارد تا اینکه، با بیماری عجیب به بحث می‌نشیند. این موضوع باعث ترس دیگر مسئولان شده و آن‌ها، خود دکتر راگین را در «اتاق شماره 6» بستری می‌کنند. در انتها، بد نیست نگاهی نیز به مقاله «معرفی برترین رمان های کشور روسیه» بیندازید و با دیگر رمان‌های زیبا از کشور روسیه آشنا شوید.
3- مرغ دریایی
مرغ دریایی یکی از بهترین نمایشنامه‌های کمدی – رمانتیک «آنتون چخوف» است. بسیاری از منتقدان، مرغ دریایی را اولین اثر مهم و شاخص «چخوف» در عرصه ادبیات نمایشی قلمداد می‌کنند.
مرغ دریایی داستانی ساده، خواندنی و نمادین را از داستان زندگی چهار شخصیت روایت می‌کند: نویسنده‌ای معروف به نام «بوریس تریگورین» که به ادبیات به چشم نردبانی برای کسب طبقه اجتماعی می‌نگرد. بازیگری قدیمی و در حال فراموشی به نام «ایرینا آرکادینا» که عقده شهرت و ثروت در پس پرده ذهن خود دارد.
پسر آرکادینا، «کنستانتین ترپلف» که نمایشنامه‌نویسی خوش ذوق و چارچوب‌شکن اما ناموفق است که سودای انجام کاری انقلابی را در سر دارد. «کنستانتین» دائما از سوی مادر خود مورد ملامت و فشار قرار دارد. و در نهایت، دختری ثروتمند، زیبا و ساده‌ای به نام «نینا» که رابطه‌ای عاشقانه و نافرجام را با «کنستانتین» رقم می‌زند.
4- باغ آلبالو
«باغ آلبالو» آخرین نمایشنامه‌ای است که به دست «آنتون چخوف» نوشته شده است. این اثر، به گفته خود چخوف، یک نمایشنامه کمدی و بنا بر دیدِ مدیر تئاتر افسانه‌ای روسی، «استانیسلاوسکی»، یک تراژدی است.
نمایشنامه باغ آلبالو حول محوریت زنی ملّاک به نام «رانفسکایا آندره یونا» ساخته و پرداخته شده است. او به مستقلات خانوادگی خود برگشته است که در آن، باغ آلبالویی بزرگ و خاطره‌انگیز وجود دارد.
این زن ملاک بدهی عظیمی به بار آورده است و بر خلاف همه توصیه‌ها و پیشنهادها، اجازه می‌دهد تا برای پرداخت بدهی، درخت‌های آلبالو قطع شده و زمین آن به فروش برسد. علی‌رغم خط داستانی ساده این نمایشنامه، می‌توان آن را انتقادی تمام‌عیار و نمادین نسبت به ابتذال مدرنیته برای قشر «نخبه‌سالار» و «بورژوازی» روسیه قرن 20ام در نظر گرفت.
چطور چخوف بخونم؟
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.