چگونه آلبر کامو بخوانیم؟

خواندن آثار آلبر کامو را با نمایشنامه هایش شروع کنیم یا داستان هایش؟

آلبر کامو ( ۱۹۶۰-۱۹۱۳) مقاله‌نویس، نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس مشهور فرانسوی و از پیشگامان فلسفه «ابسوردیسم (معناباختگی)» است که آثارش در سراسر جهان شناخته شده‌اند. کامو از کتاب‌هایش به عنوان بستری برای کاوش در پوچی و بی‌معنایی استفاده می‌کرد و سعی داشت به پرسش‌هایی درباره معنای زندگی پاسخ دهد.

کودکی کامو در الجزایر استعماری، تأثیر زیادی بر نوشته‌های بعدی او گذاشت و از وی یک شخصیت ضداستعمار معروف ساخت. همچنین تحصیلات در رشته فلسفه و علاقه به آن در نوشته‌های این نویسنده جلوه‌گر شد. کامو مانند اکثر نویسندگان، زندگی شخصی بسیار پر فراز و نشیبی داشت.

او مدتی برای یک روزنامه چپ‌گرا در الجزیره کار کرد تا اینکه در سال ۱۹۴۰ مجبور شد به پاریس نقل مکان کند. علی‌رغم همه آن سختی‌ها، کامو یکی از بدبینانه‌ترین و در عین حال، خوش‌بینانه‌ترین فلسفه‌های قرن بیستم را ارائه داده است! کامو مدتی به اشتباه، یک نویسنده پیروی مکتبِ «اگزیستانسیالیسم» به حساب می‌آمد.

در سال ۱۹۵۷، در چهل و چهار سالگی، او دومین جوانی شد که جایزه نوبل ادبیات را برای «تولید مهم ادبی خود، که با جدیت روشنگرانه مشکلات وجدان بشری در زمان ما را روشن می‌کند» کسب کرد. در نهایت در سال ۱۹۶۹ او به طور غم‌انگیز، مشکوک و غیرمنتظره‌ای در یک تصادف رانندگی، به همراه ناشرش، «میشل گالیمار»، درگذشت.

اگر شما هم به مطالعه آثار این نویسنده بزرگ علاقه‌مند شده‌اید اما نمی‌دانید اول نمایشنامه‌های او را بخوانید یا داستان‌هایش را، پیشنهاد می‌شود فهرست زیر را مطالعه کنید. ترتیب خواندن کتاب های آلبر کامو از مشهورترین و مهم‌ترین رمان‌های این نویسنده آغاز می‌شود.

1- «بیگانه»

رمان بیگانه از مهم‌ترین و پرفروش‌ترین رمان‌های «آلبر کامو» است که در سال ۱۹۴۲ منتشر شد. خط زمانی این رمان در دهه سی در الجزایر می‌گذرد و داستان مردی به نام «مورسو» را دنبال می‌کند که دیگر نمی‌تواند با انتظارات اجتماعی در مورد نحوه رفتارش هماهنگ شود.

در نتیجه، مردم به او برچسب بیمار روانی زده و از جامعه طرد می‌شود. این مرد که شخصیتی منزوی و درونگرا دارد، جایی در داستان مرتکب قتلی می‌شود که او را به اعدام می‌کشاند. روایت این رمان از جایی شروع می‌شود که مورسو در مراسم خاکسپاری مادرش شرکت می‌کند.

مطمئناً شما از توصیفات بی‌احساس او وحشت‌زده خواهید شد و از گریه نکردنش در مراسم تشییع جنازه مادرش متحیر می‌مانید. بی‌منطقی وحشتناک اعمال او و عدم نظم کامل در رمان، بازتاب عمدی کامو از نظریه‌های پوچ‌گرایانه خودش است. رمان بیگانه، مقدمه‌ای ایده‌آل برای کامو و خط فکری پوچ‌گرایانه او تلقی می‌شود.

در بازار نشر ایران تعداد بسیارزیادی ترجمه از این رمان خواندنی وجود دارد که کار انتخاب را، برای کتابخوان‌ها سخت می‌کند. برای انتخاب بهترین ترجمه از این رمان، مطالعه مقاله «بررسی و مقایسه تطبیقی ترجمه ‌های مختلف رمان بیگانه» توصیه می‌شود.

2- «طاعون»

این رمان شگفت‌انگیز که در سال ۱۹۴۷ منتشر شد، بعد از بیگانه، مشهورترین اثر کامو به حساب می‌آید. طاعون دنیای پادآرمانشهری را به تصویر کشیده که در آن یک اپیدمی وحشتناک شهر بزرگ «اوران» الجزایر را، مبتلا می‌کند.

این اپیدمی گسترده، مرگ دسته‌جمعی موش‌ها، هیستری اجتماعی، قرنطینه‌ای که عشاق و خانواده‌ها را از هم جدا می‌کند و مرگ غم‌انگیز بسیاری از شخصیت‌های رمان را در پی دارد. این داستان پرتره‌ای از واکنش متفاوت انسان‌ها را در برابر شرایط سخت را نشان می‌دهد که پناه بردن به مذهب، طغیان، انزوا و یا اجتماع از آثار این شرایط است.

رئالیسم خشن و سیاه این رمان افسانه‌ای، نشانه‌ای از سبک صادقانه کامو بوده و تمایل او در به تصویر کشیدن نقص‌های درونی شخصیت انسان را نشان می‌دهد. کامو در طاعون سعی دارد اعماق تاریکی را که بشریت در آن فرو می‌رود و اوج‌های درخشانی را که در بدترین موقعیت‌ها به آن پناه می‌برد، بررسی کند.

جهانی‌بودن مضامین رمان طاعون باعث شده همیشه تازه و خواندنی باشد و همیشه در لیست ترتیب خواندن کتاب های آلبر کامو جزء بهترین کتاب‌ها باشد. برای انتخاب بهترین ترجمه از این رمان، خواندن مقاله «بررسی و مقایسه تطبیقی ترجمه ‌های مختلف رمان طاعون» توصیه می‌شود.

3- «سقوط»

رمان سقوط اوج هنر ایجاز در نویسندگی آلبر کامو به شمار می‌آید. این روایت شما را به سفری فلسفی و عاطفی می‌برد و مضامینی از ریاکاری، بی‌گناهی و هستی را به تصویر می‌کشد. سقوط که اولین در سال ۱۹۵۶ منتشر شد، به عنوان اثری شناخته می‌شود که درونیات کامو را به طور کامل نمایان می‌سازد.

این رمان شامل تک‌گویی‌های دراماتیک قهرمان آن، «ژان باپتیست کلامنس» است که در طول زندگی هم به عنوان متهم و هم قاضی اعمال خود عمل می‌کند. او که در گذشته به عنوان یک وکیل در پاریس زندگی می‌کرد، پس از نقل مکان به آمستردام، شروع به اعتراف درباره زندگی خود و مسیر پیشرفت در کارش می‌کند.

توصیفات این وکیل مدافع سابق از سقوط خود، شما را از صفحه اول مجذوب می‌کند و باعث می‌شود در ذهن قهرمان داستان غوطه‌ور شده و با عمیق‌ترین افکار، تاریک‌ترین رازها و تلخ‌ترین حسرت‌های او یکی شوید. برای انتخاب بهترین ترجمه از این رمان، خواندن مقاله «بررسی و مقایسه تطبیقی ترجمه ‌های مختلف رمان سقوط» توصیه می‌شود.

4- «اسطوره سیزیف»

این کتاب که از مهم‌ترین و مشهورترین آثار آلبر کامو به شمار می‌آید، در واقع مقاله کوتاهی در مورد باورها و فلسفه پوچیِ او است. کتاب اسطوره سیزیف در سال ۱۹۴۲ به فرانسه منتشر شد و از تاثیرگذارترین نوشته‌های قرن بیستم است که توانست بر دیدگاه فلسفی خوانندگان بسیاری اثر بگذارد.

سیزیف در اساطیر یونان مردی است که از سوی خدایان به انجام عمل رنج‌آور و تکراری حمل یک سنگ به بالای کوه محکوم است. او با اینکه به بیهودگی و پوچی عمل خود واقف است، اما به شکل رقت‌انگیزی هر بار پس از سقوط سنگ از روی قله، به پایین نگاه کرده و دست به تکرار عمل حمل آن‌ها به بالا می‌زند.

کامو در این مقاله با تشبیه «انسان» به «سیزیف»، سعی دارد میل انسان به یافتن معنای زندگیش را، با عدم امکان یافتن معنا در زندگی در کنار هم قرار دهد و پیوندی بین این دو مفهوم برقرار نماید.

5- «کالیگولا»

همانطور که قبلا گفته شده بود، کامو علاوه بر رمان‌های فلسفی، تعدادی نمایشنامه هم نوشته است که اغلب آن‌ها اجراهای تئاتری مشهور و پربیننده‌ای در جهان داشته و دارند. کتاب کالیگولا یکی از این نمایشنامه‌ها است. این اثر مشهورترین و موفق‌ترین نمایشنامه کامو است که برای اولین بار در سال ۱۹۳۸ منتشر شد و در سال ۱۹۴۵ به روی صحنه رفت.

موضوع نمایشنامه حول مقطعی از زندگی امپراتور روم «کالیگولا» و واکنش ناامیدانه او به مرگ «دروسیلا»، خواهر و معشوقش می‌گردد. او که نمی‌تواند مرگ خواهرش را بپذیرد، دچار اختلال روانی شده و دست به سلسله جنایاتی می‌زند که در نهایت زمینه‌ساز سقوط او می‌شوند.

کامو در این نمایشنامه به سبکی ویرانگر، درک امپراتور را به تصویر می‌کشد که معتقد است زندگی‌ انسان‌ها بی‌معنی و مرگ پدیده‌ای ناخوشایند است. کالیگولا علیه این ایده طغیان کرده و سعی می‌کند از قتل و ظلم برای برقراری نظم و کنترل بر زندگی خود استفاده کند.

همچنین این نمایشنامه را می‌توان انتقاد کامو به استعمار و ظلم حاکمان نیز تعبیر نمود. برای انتخاب بهترین ترجمه از این رمان، خواندن مقاله «بررسی و مقایسه تطبیقی ترجمه ‌های مختلف نمایشنامه کالیگولا» توصیه می‌شود.

6- «سوء تفاهم»

آخرین کتابی که در فهرست ترتیب خواندن کتاب های آلبر کامو به شما پیشنهاد می‌شود نمایشنامه سوء تفاهم می‌باشد این رمان نخستین‌بار در سال ۱۹۴۳ منتشر شد. این نمایشنامه براساس دیدگاه فلسفه «معناباختگی و پوچی» نوشته شده و به نقد روابط مدرن انسان قرن بیستم پرداخته است.

داستان این نمایشنامه درباره مرد جوانی است که سال‌ها پیش مجبور به ترک خانه و خانواده خود شده است و حالا بعد بیست سال دوباره بازگشته و می‌خواهد مادر و تنها خواهر خود را غافلگیر کند. مادر و خواهر مرد، طی این سال‌ها با اجاره‌دادن اتاق امرارمعاش می‌کردند.

از آن جایی که آن‌ها چهره پسر جوان را از یاد برده‌اند، او را یک غریبه تصور کرده و به قتل می‌رسانند تا پول‌هایش را تصاحب کنند. اما تراژدی واقعی با کشف هویت پسر توسط مادر و خواهرش شروع می‌شود…

کلام آخر:

اگر با خواندن این مقاله به نویسندگان فرانسوی علاقه‌مند شده‌اید، پیشنهاد می‌شود مقاله «معرفی برترین رمان‌های کشور فرانسه» و مقاله «بهترین رمان‌ها و نمایشنامه‌های مکتب ادبی ابزوردیسم (معناباختگی)» را نیز بخوانید.