معرفی جذاب ترین کتاب ها با ترجمه‌ی سروش حبیبی

سروش حبیبی یکی از شناخته شده ترین و کهنه کارترین مترجم‌های ایرانی است. آقای حبیبی از جمله مترجمانی است که تحصیلات آکادمیک در زمینۀ ترجمه ندارد، اما با این حال، به یکی از پیشکسوتان ترجمه در ایران تبدیل شده‌است! می‌توان این اتفاق را در همت بزرگ و بی‌نظیر این مترجم در یادگیری عمیق زبان‌های روسی، آلمانی، فرانسوی و انگلیسی و تکنیک ترجمۀ آثار ادبی از این زبان‌ها به فارسی ریشه‌یابی کرد.

«سروش حبیبی» در سال 1312 در تهران متولد شد و در دبیرستان فیروز بهرامِ تهران تحصیلات متوسطه‌اش را تمام کرد. او برای ادامۀ تحصیل در رشتۀ «الکترونیک» به آلمان رفت و در آنجا، به زبان آلمانی مسلط شد. سپس، به سمت استاد در دانشکده علوم مخابرات درآمد و مدتی را به تدریس در آنجا پرداخت.

مترجمی به عنوان یک شغل حرفه‌ای برای او در حدود دهه 50 شمسی و در مجلۀ «سخن» برای او شروع شد. او در این دهه از دانشکده مخابرات بازنشسته شد و به عنوان سر ویراستار در انتشارات دانشگاه صنعتی شریف ، مشغول به کار شد. آقای حبیبی 1358 به فرانسه مهاجرت کرد و تاکنون، در آنجا اقامت دارد و در آنجا نیز، زبان فرانسه را آموخت.

«سروش حبیبی» در 50 سال گذشته علاوه بر ارائه ترجمه‌های مختلف از زبان‌های آلمانی و فرانسه و معرفی برخی از بهترین نویسندگان این دو زبان به فارسی زبانان، از جمله «رومن گاری»، به ترجمۀ شاهکارهای ادبیات روسیه نیز پرداخته‌است.

چرا باید ترجمه های سروش حبیبی را بخوانیم؟

وقتی سخن از ادبیات روسیه پیش می‌آید، امکان ندارد نام سروش حبیبی به عنوان یکی از بهترین مترجمان آثار روس زبان شنیده نشود.می‌توان گفت عمدۀ شهرت سروش حبیبی نه به علت برخی از ترجمه‌های درخشان او از آثار فرانسوی و آلمانی، بلکه به دلیل ترجمه‌های بی‌نظیر او از آثار ادبیات روسیه می‌باشد.

زبان روسی، یکی از زبان‌هایی است که تعداد مترجم‌های فارسی زبانِ کاملا مسلط و چیره دست در آن، کم و انگشت شمار می‌باشند. از این رو، ترجمۀ آثار روسی به صورت مستقیم یکی از متمایزترین ویژگی‌های یک مترجم است؛ و نام «سروش حبیبی» در میان این مترجمان می‌درخشد.

طی سالیان زیاد، این مترجم بزرگ، با ارائه‌های ترجمه‌های کم نقص، شیوا و منسجم از شاهکارهای روس زبان در دورۀ طلایی ادبیات روسیه، توانسته‌است نام خود را در میان بزرگ‌ترین مترجمان ایرانی جاودان کند. آقای حبیبی هر چند سال یکبار (معمولا هر دهه)، آثار ترجمه‌شده به دست خود را برای نزدیک‌تر‌کردن زبان آن‌ها به فارسی امروزی و اصلاح اشکالات احتمالی، بازترجمه می‌کند.

در ادامه، برخی از بهترین آثار ترجمه‌شده توسط «سروش حبیبی»، به خصوص در حوزۀ ادبیات روسیه، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

«جنگ و صلح» اثر لئو تالستوی، ترجمه‌ی سروش حبیبی

رمان جنگ و صلح ترجمه‌ی سروش حبیبی یکی از شاهکارهای بی‌بدیل ادبیات روسی و جهان در سراسر تاریخ ادبیات است که شهرت و آوازۀ آن، بر کسی پوشیده نیست. «جنگ و صلح» روایتی تکان‌دهنده و تاثیرگذار از 4 دهه جنگ و درگیری‌های کشور روسیه در قرن 19ام میلادی است.

«تالستوی» روایت خود را با بررسی موشکافانه و بسیار جذاب سرگذشت 5 خانوادۀ متفاوت روسی پیش می‌برد و به تحلیل تاثیر حملۀ فرانسۀ ناپلئونی به روسیه و دورۀ «ناپلئونی» و «تزاری» بر زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم روسیه می‌پردازد. آقای حبیبی کتاب جنگ و صلح را به صورت مستقیم از زبان روسی به فارسی ترجمه کرده و همسر ایشان «ایران زندیه»، این ترجمه را جهت بالا بردن دقت آن، جمله به جمله با ترجمۀ فرانسوی رمان تطبیق داده است.

کتاب جنگ و صلح از آن دسته رمان‌هایی است که ترجمه‌های معتبر و غیر معتبر فراوانی از آن در بازار نشر ایران وجود دارد. با این وجود، به جرئت می‌توان گفت ترجمۀ آقای حبیبی تاکنون بهترین ترجمۀ موجود از آن است. برای آشنایی بیشتر با آثار لئو تالستوی می‌توانید مقالۀ «چطور تالستوی (تولستوی) بخوانیم؟» را نیز، مطالعه فرمایید.

«قمارباز» از فئودور داستایفسکی (نشر چشمه)

کتاب قمار باز یکی از مشهورترین رمان‌های کوتاه (ناولا) ادبیات روسیه است که از شهرت جهانی برخوردار است. این رمان شاهکار، حول محوریت معلمی جوان شکل گرفته است که به خاطر معشوق خود، به قماربازی معتاد می‌شود. جالب آنجاست که خود داستایفسکی در زمان نوشتن این رمان (سال 1866) به قماربازی اعتیاد شدید داشت و رمان «قمارباز» را نیز، برای پرداخت بدهی‌های خود در طی تنها چند هفته نوشت!

«قمارباز» را می‌توان یک خود زندگینامۀ داستانی و روانشناسانه از زندگی «فئودور داستایفسکی» دانست. این اثر، یکی از اولین و بهترین نمونه رمان‌های کوتاه در حوزۀ ادبیات «اگزیستانسیالیسم» نیز می‌باشد و نویسنده در آن، با زبان طنزآلود و تلخ، به بسیاری از مفاهیم عمیق انسانی پرداخته است. برای آشنایی بیشتر با آثار فئودور داستایفسکی می‌توانید مقالۀ چگونه داستایفسکی بخوانیم؟ را مطالعه فرمایید.

«سروش حبیبی» این رمان را نیز به صورت مستقیم از زبان روسی به فارسی ترجمه شده . علارغم ترجمه‌های متعدد از این رمان در بازار نشر ایران و وجود ترجمۀ مستقیم آقای «حمیدرضا آتش بر آب»، ترجمه‌ی سروش حبیبی به دلیل داشتن زبانی غنی، شیوا و دلنشین و همچنین، داشتن دقتی مثال‌زدنی، به یکی از محبوب‌ترین ترجمه‌های رمان قمارباز تبدیل گشته است.

«آبلوموف» از ایوان گنچاروف (نشر فرهنگ معاصر)

آبلوموف داستانی شاهکار و بی‌بدیلی است از تنبلی و بی‌عملی! این رمان حول محوریت شخصیتی به نام «ایلیا ایلیچ آبلوموف» ساخته و پرداخته‌شده که یکی از بهترین نمونه‌های «انسان اضافی» در ادبیات روسیه است. «انسان اضافی» یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های ثابت بسیاری از داستان‌های روسی در قرن 19 می‌باشد که شخصیت‌های آن، انسان‌هایی شریف و اغلب تحصیل‌کرده هستند که گویا هیچ جایگاهی در جامعه ندارند.

«آبلوموف» نیز، تا سر حد امکان همین وضعیت را دارد. او فردی است که گویا توانایی تصمیم‌گیری خود را از دست داده و هیچ عمل خاصی را نمی‌تواند انجام دهد. تنها در حدود 50 صفحه ابتدایی رمان، «آبلوموف» موفق می شود از تخت خواب خود بلند شود و روی صندلی بنشیند!

ترجمه‌ی سروش حبیبی از رمان «آبلوموف» تنها ترجمۀ معتبر و موجود از این رمان می‌باشد. این نسخه نیز به صورت مستقیم ترجمه شده‌است. آقای حبیبی در سال‌های گذشته و پس از گذشت حدود 10 سال از انتشار اولین نسخۀ ترجمه خود از این رمان، دست به ترجمۀ دوباره از این اثر زد و نسخه جدیدی از آن را منتشر کرد. این نسخه جدید و بهبودیافته، زبان امروزی‌تر و دقیق‌تری پیدا کرده است.

«موش ها و آدم ها» از جان استاین (اشتاین) بک (نشر ماهی)

کتاب موش‌ها و آدم‌ها یکی از مشهورترین رمان‌های کوتاه (ناولا)‌های جان استاین بک است که در سال 1937 منتشر شد. این اثر، روایتی است انتقادی به سبک طنز تلخ از وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم آمریکا در دوران رکود بزرگ اقتصاد در آمریکا و دنیا.

موش‌ها و آدم‌ها در کنار رمان شاهکار «خوشه‌های خشم» راه را برای اهدای نوبل ادبیات به «جان استاین بک» هموار ساختند. موش‌ها و آدم‌ها داستانی جذاب و پرکششی است حول محوریت فقر، رفاقت و تقابل دو دوست و کارگرِ مهاجر آمریکایی به نام‌های «جورج» و «لنی».

«سروش حبیبی» این رمان کوتاه را به صورت مستقیم از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه کرده‌است. از جمله ویژگی‌های این ترجمه می‌توان به رعایت وفاداری زیاد مترجم به قلم نویسنده و استفاده از لحن و زبان مناسب برای فضای کتاب اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با آثار جان استاین بک می توانید مقالۀ «چطور استاین (اشتاین) بک بخوانیم؟» را نیز، مطالعه فرمایید.

«خداحافظ گاری کوپر» با ترجمه‌ی سروش حبیبی (نشر نیلوفر)

کتاب خداحافظ گاری کوپر معروف ترین رمان نوشته شده توسط «رومن گاری» در ایران است که برای اولین‌بار، در سال 1965 منتشر شد. این اثر را می‌توان در حوزۀ ادبیات فلسفی و روانشناسانه دسته بندی کرد که حول محوریت شخصیت اصلی آن «لنی»، که اسکی‌باز است، شکل گرفته‌است.

«رومن گاری» تنها نویسنده‌ای بود که توانست دو بار جایزۀ معتبر «گنکور» را دریافت کند؛ که جایزۀ دوم را با نام تقلبی «امیل آزار» برد! خداحافظ گاری کوپر نثری تند و آتشین و ریش خند گونه دارد که با ضرباهنگی سریع روایتش پیش می‌رود. این اثر نیز از جمله ترجمه‌های محبوب «سروش حبیبی» است که به صورت مستقیم از زبان فرانسوی به فارسی ترجمه شده‌است. ترجمه‌ی سروش حبیبی از این رمان را می‌توان بهترین ترجمۀ موجود از آن دانست.

«طبل حلبی» از گونتر گراس (نشر نیلوفر)

کتاب طبل حلبی از جمله اولین اثر ادبی و از بهترین رمان‌های نویسندۀ سرشناس آلمانی «گونتر گراس» است که در سال 1959 چاپ شد. در آکادمی نوبل نیز، در زمان اهدای جایزۀ نوبل ادبیات به گونتر گراس در سال 1999، از این اثر به خوبی یاد شده است.

قهرمان این رمان، «اسکار ماتزرات»، داستان زندگی خود را از زبان خود و از یک آسایشگاه روانی برای مخاطبین شرح می‌دهد! اسکار روزی تصمیم می‌گیرد دیگر بزرگ نشود و بسیاری از مشکلات و تنش های زندگی‌اش را با صدای «طبل حلبی» از یاد ببرد.

«طبل حلبی» یکی از بهترین آثار ادبی و انتقادی ضد جنگ است که به بسیاری از معضلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آلمان می‌پردازد. «سروش حبیبی» این رمان را نیز به صورت مستقیم از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرده‌است. به غیر از ترجمه‌ی سروش حبیبی، ترجمۀ خوب دیگری در بازار از این اثر ارزنده موجود نمی‌باشد.