wavetop
  • 021-71057238
سبدخرید

چیزی در سبد خرید یافت نشد

تحلیل، مقایسه و خرید آنلاین کتاب های کمک آموزشی
logo
notification
موضوعات
مورد پسند شما
نوشته های پربازدید
آشنایی با مهمترین جوایز ادبی در جهان
3

آشنایی با مهمترین جوایز ادبی جهان

3
چهارشنبه 21 دی 1401
کتاب عمومی / مقالات
بدون دیدگاه
توسط چی بخونم

در مقاله‌ی حاضر به بررسی برخی از مهم‌ترین جوایز ادبی در سراسر دنیا و آشنا کردن مخاطبین با آن‌ها می‌پردازیم. این جوایز را در دسته های جوایز بین المللی، جوایز ملی کشورهای آمریکا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، انگلستان و ایران بررسی خواهیم کرد.

 

جوایز ادبی بین‌ المللی

جایزه ی نوبل ادبیات (Nobel Prize in Literature)

جایزه‌‌ی نوبل ادبیات یک جایزه‌ی ادبی بین المللی و برای کشور سوئد است که از سال ۱۹۰۱ به طور سالانه به برترین نویسندگان کشورهای مختلف اعطا می‌شود. آلفرد نوبل شیمی‌دان، مهندس، تاجر و انسان‌دوستی نابغه بود. او در وصیّت‌اش عنوان کرده بود که دارایی‌اش صرف اهدای جوایزی به کسانی که «بیشترین تاثیر مثبت را بر زندگی بشریت» داشته‌اند بشود. این جوایز به منظور بزرگداشت نوبل و در سالگرد فوت او، در 5 زمینه‌ی مختلف مانند شیمی، فیزیک و… اهدا می‌شوند. طبق وصیّت نوبل، جایزه‌ی نوبل ادبیات به کسی تعلق می‌گیرد که در رشته‌ی ادبیات، ممتازترین آثار ادبی را در جهت تعالی ادبیات و کمک به بشریت خلق کرده است.

بلک فرایدی چی‌بخونم موبایل

جایزه‌ی نوبل به یک اثر ادبی خاص تعلق نمی‌گیرد، بلکه به مجموعه‌ی آثار ادبی یک نویسنده و مجموعه تاثیراتی که آثار این نویسنده بر دنیا داشته است تعلق می‌گیرد. مبلغ جایزه‌ی نوبل در حال حاضر، در جایگاه اول در بین گران‌ترین جوایز ادبی دنیا قرار می‌گیرد و میزان آن 9 میلیون کرون (یا حدود 950 هزار دلار امریکا) است.

سولی پرودوم، شاعر فرانسوی، اولین دریافت‌کننده‌ی این جایزه‌ی بزرگ در سال 1901 بود. تعدادی از بزرگترین نویسندگان دنیا نیز که موفق به دریافت این جایزه شدند، عبارت اند از:

 

جایزه ی فرانتس کافکا (Franz Kafka Prize)

جایزه ی بین المللی فرانتس کافکا برای اولین بار در سال 2001 و برای بزرگداشت این نویسنده‌ی بزرگِ اهل چک و آلمانی زبان اهدا شد. این جایزه توسط بنیاد (جامعه‌ی) فرانتس کافکا و دولت کشور چک و شهر پراگ پشتیبانی مالی می‌شود. این جایزه به صورت یک لوح، یک مجسمه‌ی برنزی و مبلغ 10 هزار دلار آمریکا اهدا می‌شود. عمده‌ی شهرت این جایزه ی نسبتا جدید به دلیل نوعی پیشگویی بود؛ زیرا دو برنده‌ی این جایزه، الفرید جلنیک در سال 2004 و هارولد پینتر در سال 2005، موفق به دریافت جایزه ی نوبل ادبیات در همان سال شده‌اند!

معیار انتخاب این جایزه ی بزرگ برای یک اثر ادبی، شخصیت انسان دوستانه و تاثیر اثر ادبی بر سازگارسازی فرهنگی، زبانی و مذهبی و همچنین پتانسیل اثر ادبی به عنوان شاهدی همه جانبه از زمانه ی ما است. از جمله نویسندگانی که موفق به دریافت جایزه ی کافکا شده‌اند می‌توان به نویسندگان زیر اشاره کرد:

 

جایزه ی ادبی آمریکا (America Award in Literature)

این جایزه، آن‌طور که ادعا می‌کند، تلاشی فروتنانه برای فراهم‌آوری جایزه‌ای جایگزین برای نوبل ادبیات است و از سال 1994 تاکنون به نویسندگان مختلف در سراسر دنیا اهدا می‌شود. جایزه‌ی آمریکا، جایزه‌ای برای مجموعه آثار یک نویسنده است و همچنین، جنبه مادی ندارد و مبلغی به نویسنده به عنوان جایزه پرداخت نمی‌شود. معیار انتخاب این جایزه، مشارکت مادام العمر در نویسندگی در سطح بین المللی است.

انتشارات گرین اینتیگر (Green Integer) در آمریکا، برای بزرگداشت یاد آنا فرنی (Anna Fahrni)، پشتیبان مالی این جایزه‌ی بین المللی است. هیئت داوری این جایزه از 6 تا 8 نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس و منتقد آمریکایی تشکیل می‌شود. «ماریو بارگاس یوسا» در سال 2020، «هاروکی موراکامی» در سال 2018، «ادوارد آلبی» در سال 2015، «پیتر هانتکه» در سال 2002 و «هارولد پینتر» در سال 1995 از جمله نویسندگان بزرگی هستند که موفق به دریافت جایزه‌ی ادبی آمریکا شده‌اند.

 

جایزه ی بین المللی ادبیات دوبلین (International Dublin Literary Award)

جایزه‌ی بین المللی ادبیات دوبلین یکی از گران‌ترین جوایز ادبی در دنیا با مبلغ 100 هزار یورو است! این جایزه‌ی بین المللی برای ترویج ارزش بالای ادبیات در دنیا در نظر گرفته شده است. از سال 1996، با پشتیبانی مالی شورای شهر دوبلینِ کشور ایرلند، به رمانی برگزیده‌، که به زبان انگلیسی نوشته یا ترجمه شده اهدا می‌شود. اگر رمان به انگلیسی ترجمه شده باشد 25 هزار یورو از جایزه به مترجم و 75 هزار یورو به نویسنده تعلق می‌گیرد.

از بیش از 400 کتابخانه در 177 کشور مختلف در سراسر دنیا دعوت می‌شود تا نامزدان دریافت این جایزه‌ی بزرگ بین المللی را انتخاب کنند. در نهایت، لیست نهایی و برنده‌ی اصلی این جایزه توسط کمیته‌ای از داوران بین المللی، که هر ساله تغییر می‌کنند انتخاب می‌شود. از شرایط اصلی نامزد شدن برای جایزه‌ی ادبیات دوبلین این است که هر اثر ادبی باید به زبان انگلیسی ترجمه یا نوشته شده باشد و حداقل دو سال از زمان انتشار آن گذشته باشد.

رمان های که جایزه ی ادبیات دوبلین را دریافت کرده‌اند عبارت اند از:

 

جایزه ی نوستاد (Neustadt International Prize for Literature)

جایزه‌ی نوستاد یکی از جوایز مهم بین المللی است که از سال 1970 توسط دانشگاه اوکلاهامای آمریکا، هر دو سال یک‌بار، به نویسندگان بزرگ دنیا اهدا می‌شود. به این جایزه لقب‌های «نوبل اوکلاهاما» و «نوبل امریکا» نیز داده‌اند. جایزه‌ی نقدی نوستاد مبلغ قابل توجه‌ی 50 هزار دلار آمریکا است و همچنین 30 نفر از نامزد‌ها و داوران این جایزه، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات نیز شده‌اند. نماد این جایزه یک پرِ عقاب نقره‌ای است که همراه یک لوح و جایزه‌ی نقدی به نویسنده اهدا می‌شود.

جایزه‌ی نوستاد، همانند نوبل، فقط به یک اثر از نویسنده تعلق نمی‌گیرد؛ بلکه به مجموعه‌ی کلیِ آثار یک نویسنده و میزان تاثیرگذاری آن تعلق می‌گیرد. نوستاد یکی از اولین جوایز ادبی آمریکا است که داستان‌نویسان، شاعران و نمایشنامه‌نویسان به یک اندازه شانس بردن این جایزه را دارند. نامزدهای دریافت جایزه‌ی نوستاد توسط هیئت داورانی از سراسر دنیا و حداقل با 7 عضو انتخاب می‌شوند. «نورالدین فرح» (1998)، «ماکس فریش» (1986)، «اوکتاویا پاز» (1982) و «گابریل گارسیا مارکز» (1972) از جمله نویسندگان بزرگی هستند که این جایزه را دریافت کرده‌اند.

 

جایزه ی یادبود آسترید لیندگرن (Astrid Lindgren Memorial Award)

جایزه‌ی آسترید لیندگرن، گران‌ترین جایزه‌ی بین المللی ادبیات کودک و نوجوان است که برای یادبود نویسنده‌ای سوئیسی به همین نام، توسط دولت کشور سوئیس، از سال 2003 تا زمان حال به نویسندگان این آثار ادبی در سراسر دنیا اهدا می‌شود. آسترید لیندگرن نویسنده‌ی بزرگی در ادبیات کودک و نوجوان بود که در سال 2002 و در سن 92 سالگی از دنیا رفته است. هدیه‌ی نقدیِ این جایزه‌ی بزرگ 5 میلیون کرون سوئیسی (حدودا 520 هزار دلار آمریکا) است! این جایزه نه تنها به نویسندگان که بلکه به تصویرسازان و ناشران کودک و نوجوان نیز اهدا می‌شود.

هدف اصلی جایزه‌ی آسترید لیندگرن ترویج علاقه به ادبیات کودک و نوجوان، نشان دادن اهمیت بالای این نوع از ادبیات و بیان حقوق کودکان و نوجوانان در فرهنگ جهانی است. نامزدان دریافت این جایزه توسط هیئت داوری با 12 عضو از سراسر دنیا انتخاب می‌شوند. همچنین، هیئت داوری را متخصصان ادبیات کودک و نوجوان، از جمله نویسندگان و منتقدان بزرگ، تشکیل می دهند. از جمله نویسندگانی که برنده‌ی این جایزه شده‌اند می توان از «فیلیپ پولمن» (2005)، «شان تن» (2011) و «باربرو لیندگرن» (2014) نام برد.

 

جایزه ی بوکر (Booker Prize)

جایزه‌ی بوکر، که با نام من بوکر (Man Booker) نیز شناخته می‌شود، در واقع جایزه‌ای است که سالانه به بهترین رمانی که به زبان انگلیسی و در انگلستان به چاپ رسیده است اهدا می‌شود. این جایزه از سال 1969 تا سال 2014 به نویسندگان بزرگ بعضی از کشورهای مشخص، مانند انگلستان و ایرلند اهدا می‌شد اما از سال 2014 به بعد، به هر کتابی که به زبان انگلیسی نوشته شده باشد تعلق می‌گیرد. این جایزه ابتدا توسط کمپانی بوکر (Booker Group) و در ادامه توسط گروه من (Man Group) پشتیبانی مالی شده است.

بوکر از سال 2005 به بعد یک جایزه‌ی فرعی (یا به اصطلاح، خواهر) نیز به نام جایزه‌ی بوکر بین المللی، در کنار خود دارد. این جایزه به هر رمانی که به زبان انگلیسی ترجمه شده باشد تعلق می‌گیرد. در حال حاضر مبلغ نقدیِ هر دو جایزه 50 هزار یورو است. برای انتخاب نامزدان و برنده‌ی نهایی این جایزه‌ی بزرگ ابتدا یک کمیته تشکیل می‌شود که این کمیته وظیفه ی تشکیل هیئت داورانی از بین بهترین نویسندگان و منتقدان ادبی جهان را دارد.

رمان هایی که جایزه ی بوکر را دریافت کرده‌اند عبارت اند از:

نویسندگان بزرگی که موفق به دریافت جایزه‌ی بوکر بین المللی عبارت اند از:

 

جوایز ادبی کشور آمریکا

جایزه‌ی پولیتزر (Pulitzer Prize)

جایزه‌ی پولیتزر از سال 1917 تا زمان حال، به طور سالانه، در آمریکا و توسط دانشگاه کلمبیا اهدا می‌شود. این جایزه‌ی بزرگِ ادبی، همانند جایزه‌ی نوبل، بر اساس وصیّت فرد بزرگی به نام جوزف پولیتزر، روزنامه‌نگار و ناشر روزنامه‌ی آمریکایی، به افراد گوناگونی در پنج زمینه‌ی مختلف از جمله ادبیات و روزنامه‌نگاری اهدا می‌شود. در حال حاضر این جایزه برای 21 دسته‌بندی مختلف در نظر گرفته شده است که به 20 دسته‌بندی آن، مبلغ 15 هزار دلار آمریکا و به دسته‌بندیِ خدمات اجتماعی یک مدال طلا اهدا می‌شود. از جمله این دسته‌بندی 21 گانه می‌توان به ادبیات داستانی، ادبیات نمایشی، ادبیات تاریخی، شعر، روزنامه‌نگاری انتقادی و روزنامه‌نگاری تحقیقاتی اشاره کرد.

کمیته‌ی جایزه‌ی پولیتزر برای هر دوره، 102 قاضی را برای 20 هیئت منصفه ی جداگانه انتخاب می کند. آثار مورد بررسی در این کمیته به صورت انتخابی نیستند و هر اثر برای ورود به هر بخش از دسته بندی های جایزه‌ی پولیتزر باید ورودی 75 دلاری بپردازد. نویسندگان بزرگی که موفق به دریافت جایزه ی پولیتزر در قسمت ادبیات داستانی شده اند عبارت اند از:

 

جایزه‌ی ادگار آلن پو (Edgar Allan Poe Awards)

این جایزه هر سال به مناسبت گرامیداشت نویسنده‌ی بزرگ آمریکا، ادگار آلن پو، به بهترین آثار داستانی، غیر داستانی، تلویزیونی، سینمایی و تئاتری در ژانرهای معمایی، جنایی و ترسناک اهدا می‌شود. دلیل این نوع از انتخاب این است که خود ادگار آلن پو، یکی از پیشگامان ژانرهای ادبیِ گوتیک یا رمانتیک سیاه، جنایی و ترسناک در آمریکا بوده است.

جایزه ادگار آلن پو در شهر نیویورک و توسط انجمن نویسندگان مرموز آمریکا (Mystery Writers of America) اهدا می‌شود. سال تاسیس این انجمن 1945 میلادی است، اما زمان شروع اهدای جوایز ادگار آلن پو (یا به اصطلاح ادگارز) متفاوت است؛ به عنوان مثال جایزه‌ی بهترین داستان کوتاه از سال 1951، جایزه‌ی بهترین رمان از سال 1954 و جایزه‌ی بهترین سریال از سال 1972 اهدا شده است.

برخی از بهترین کتاب‌هایی که موفق به دریافت جایزه‌ی ادگار آلن عبارت‌اند از:

 

جایزه‌ی هوگو (Hugo Award)

جایزه‌ی هوگو جایزه‌ی ادبی است که سالانه به بهترین آثار ادبی ژانر علمی- تخیلی یا فانتزی تعلق می‌گیرد. برندگان این جایزه در مراسم جهانی (آثار) علمی- تخیلی و توسط جامعه‌ی جهانی علمی- تخیلی (World Science Fiction Society) انتخاب می‌شود. جایزه‌ی هوگو را برترین جایزه برای ادبیات علمی- تخیلی می‌دانند.

نام هوگو در این جایزه برای گرامیداشت نام دانشمند و نویسنده‌ی بزرگ آمریکایی، هوگو گرسنبرگ، است. عمده‌ی شهرت این نویسنده برای نشر اولین مجله‌ی علمی- تخیلی و همکاری با شخصی مانند اچ.جی. ولز بود. همچنین او را پدر ژانر علمی- تخیلی نیز خوانده‌اند. در اهدای جوایز هوگو دسته‌بندی‌های گوناگونی وجود دارد و در گذر زمان، تعداد و نوع این دسته‌بندی‌ها تغییرات زیادی کرده است؛ تا جایی که در سال 2020 به 17 دسته‌بندی مختلف مانند بهترین رمان، بهترین داستان کوتاه و بهترین نویسنده‌ی منتخب طرفداران تقسیم شده‌اند.

برخی از بزرگ‌ترین آثار و نویسندگانی که برنده‌ی این جایزه شده‌اند:

 

جایزه‌ی کتاب ملی آمریکا (National Book Awards)

جایزه‌ی کتاب ملی آمریکا یکی از بزرگترین جوایز ادبی کشور آمریکا است و از سال 1936 تا زمان حال به نویسندگان مختلف اهدا شده است (به جز سال‌های جنگ جهانی دوم). این جایزه به یک اثر از نویسنده تعلق می‌گیرد. در سال‌های قبل از جنگ، اثر و نویسنده می‌توانستند برای هرجای دنیا باشند اما از سال 1950 به بعد، جوایز فقط به آثار ادبی که در آمریکا چاپ شده است تعلق می‌گیرد.

جایزه‌ی کتاب ملی آمریکا به نویسندگان 5 دسته‌بندی مختلف از آثار ادبی، مانند ادبیات داستانی، شعر و ترجمه، اهدا می‌شود. همچنین، به همراه جایزه‌ی ملی کتاب، دو مدال افتخار نیز به نویسندگانی که آثارشان در مجموع به پیشرفت ادبیات آمریکا کمک کرده‌ است اهدا می‌شود. نامزدهای دریافت این جایزه توسط ناشرین آمریکایی اعلام می‌شوند و یک هیئت داوری 5 نفره، متشکل از نویسندگان و منتقدان و… کتاب‌های برتر را در هر دسته‌بندی انتخاب می‌کنند. همه‌ی نامزدهای لیست نهایی مبلغ 1000 دلار دریافت می‌کنند و به برندگان نهایی نیز هدیه‌ی نقدی 10000 دلاری اهدا می‌شود.

رمان های که جایزه ی کتاب ملی آمریکا به آن ها تعلق گرفته، شامل موارد زیر هستند:

 

جایزه‌ی حلقه‌ی ملی منتقدان کتاب (National Book Critics Circle Award)

هر ساله جوایز مهمی تحت عنوان جایزه‌ی حلقه‌ی ملی منتقدان کتاب (NBCC) در آمریکا به نویسندگان اهدا می‌شود. این جوایز، بنا به گفته‌ی خود سازمان حلقه‌ی ملی منتقدان، به بهترین کتاب‌های انگلیسی زبان در 6 دسته‌بندی مختلف (ادبیات داستانی، ادبیات غیرداستانی، شعر، خودزندگی‌نامه، زندگی‌نامه‌ و آثار انتقادی) تعلق می‌گیرد. جایزه‌ی حلقه‌ی ملی منتقدان کتاب در سال 1976برای اولین‌بار معرفی و ثبت شده است.

این جایزه جنبه‌ی مالی ندارد اما از اعتبار بسیار زیادی در سراسر دنیا برخوردار است. روند داوری میان آثار برتر توسط خود انجمن ملی منتقدان آمریکا، متشکل از 24 متخصص و منتقد ادبی که به صورت دور‌ه‌های سه ساله جایگزین می‌شوند صورت می‌پذیرد.

آثاری که جایزه حلقه ی ملی منتقدان کتاب (NBCC) را دریافت کرده اند عبارت اند از:

 

جایزه‌ی پن/فاکنر (قلم فاکنر) (PEN/Faulkner Award for Fiction)

بنیاد بین‌المللی PEN بنیاد هنریِ مستقل و مجموعه‌‌ای از نویسندگان از سراسر دنیا است. این مجموعه در سال 1921 با هدف ترویج هنر نویسندگی تاسیس شده است. این بنیاد در اهدای جوایز ادبیِ بسیاری شرکت می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به جایزه‌ی پن/فاکنر اشاره کرد. این جایزه، که به مناسبت گرامیداشت نویسنده‌ی بزرگ آمریکایی یعنی ویلیام فاکنر نام‌گذاری شده است، به برترین آثار ادبیات داستانیِ نویسندگان آمریکایی تعلق می‌گیرد. مبلغ جایزه‌ی پن/فاکنر نیز برای برنده 15 هزار دلار و برای چهار رقاب‌کننده‌ی نهایی مبلغ 5 هزار است.

از جمله دیگر جوایز مهمی که بنیاد PEN در اهدای آن‌ها مشارکت دارد یا حامی اصلی آن است، می‌توان به جایزه‌های پن/مالامود (برای داستان‌کوتاه و گرامیداشت برنارد مالامود) و پن/همینگوی (برای اولین کتاب نویسنده‌ی آمریکایی و گرامیداشت ارنست همینگوی) اشاره کرد.

برخی از نویسندگان بزرگی که جایزه‌ی پن/فاکنر را دریافت کرده‌اند عبارت‌اند از:

 

جایزه‌ی اُ. هنری

جایزه‌ی اُ.هنری یکی از قدیمی‌ترین جوایز ادبی دنیا است که از سال 1918، در کشور آمریکا به نویسندگان انگلیسی زبانِ داستان‌های کوتاه اهدا می‌شود. این جایزه در واقع برای گرامیداشت داستان‌کوتاه نویسِ بزرگ آمریکایی، اُ.هنری، ثبت شده است و هدف آن، ترویج و تقویت سبک داستان‌کوتاه در ادبیات داستانی است.

این جایزه توسط جامعه‌ی هنرها و علوم آمریکا ثبت شده است. این مجموعه، ابتدا تعداد 20 داستان برتر از داستان‌های کوتاه معاصر را انتخاب کرده و داخل کتابی می‌آورند. در ادامه گروهی از متشکل از 3 داور متخصص ادبی به صورت ناشناس به داوری این داستان‌ها می‌پردازند و آثار برتر را انتخاب می‌کنند. همچنین، سازمان PEN نیز در سال های اخیر در اهدای این جایزه مشارکت داشته است.

نویسندگانی که موفق به دریافت جایزه‌ی اُ.هنری شده اند عبارت اند از:

 

جوایز ادبی کشور آلمان

جایزه‌ی گئورگ بوشنر (Georg Büchner Prize)

جایزه ی گئورگ بوشنر در کنار جایزه‌ی گوته، بزرگترین و مهمترین جایزه‌ی ادبی کشور آلمان است. نام این جایزه از نمایشنامه‌نویس و شاعر معروف آلمانی، گئورگ بوشنر، اخذ شده است. نامزدان این جایزه با چنین شعاری انتخاب می‌شوند: نویسندگان آلمانی زبانی که مجموعه‌ی آثارشان به صوت قابل توجه‌ای در شکل‌دهیِ فرهنگ آلمان نقش داشته‌اند.

جایزه‌ی گئورگ بوشنر از سال 1923 تا زمان حال، به صورت سالانه، اهدا می‌شود. از سال 2002 به بعد، مبلغ 50 هزار یورو نیز به عنوان هدیه نقدی به برنده اهدا می‌شود. این جایزه توسط آکادمی زبان و ادبیات آلمان ثبت شده و حمایت مالی می‌شود. برخی دریافت جایزه‌ی گئورگ بوشنر را قدمی ابتدایی برای دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات می‌دانند زیرا پنج نویسنده‌‌ای که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند، موفق به دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات نیز شده‌اند.

برخی از نویسندگان بزرگی که موفق به دریافت این جایزه‌ی بزرگ شده‌اند عبارت‌اند از:

 

جایزه‌ی گوته (Goethe Prize)

این جایزه به افتخار و برای گرامیداشت یوهان ولفگانگ فون گوته، نویسنده و شاعر سرشناس آلمانی، ثبت شده و از سال 1927 به بعد اهدا می‌شود. گوته یکی از بزرگترین و مورد احترام‌ترین نویسندگان آلمانی زبان بود و بنابر همین موضوع، این جایزه در کنار جایزه‌ی گئورگ بوشنر، مهم‌ترین جایزه‌ی ادبی کشور آلمان است.

جایزه‌ی گوته اغلب به نویسندگان تعلق می‌گیرد، اما هنرمندان و دانشمندان سرشناس در زمینه‌های دیگر مانند موسیقی و نقاشی و… نیز می‌توانند آن را دریافت کنند. این جایزه تا سال 1955 به صورت سالانه اهدا می‌شد اما از سال 1955 به بعد، به صورت سه سال در میان اهدا می‌شود. مبلغ نقدی جایزه‌ی گوته نیز 50 هزار یورو است.

برخی از افراد مشهوری که این جایزه را دریافت کرده‌اند عبارت‌اند از:

 

جوایز ادبی کشور فرانسه

جایزه‌ی گنکور (Prix Goncourt)

جایزه‌ی گنکور در بین تمامی جوایز ادبی فرانسه، از اهمیت، اعتبار و قدمت بیشتری برخوردار است و می‌توان آن را مهم‌ترین جایزه‌ی ادبی کشور فرانسه دانست. این جایزه توسط آکادمی گنکور، از سال 1903 و به طور سالانه، به نویسنده‌ی فرانسوی زبانی که بهترین و خلاقانه‌ترین اثر ادبیِ سال را نوشته‌ است اهدا می‌شود.

آکادمی گنکور یک سازمان ادبی واقع در پاریس است که توسط ادموند دو گنکور، در سال 1900 تاسیس شده است. گنکور در پی پیدا کردن راهی متفاوت و خاص برای ترویج و تشویق ادبیات و نویسندگان بود؛ زیرا با سیاست‌های آکادمی فرانسه در زمان حیاتش مخالف بود. همچنین، تاسیس این سازمان به نوعی ادای احترام ادموند به برادرش، ژول گنکور بود. هر دو برادر گنکور، از نویسندگان بزرگ فرانسه به شمار می‌روند.

از ویژگی‌های جالب این جایزه‌ می‌توان به میزبانی از نویسندگان در رستوران دروآن فرانسه و قانونی که اجازه نمی‌دهد که یک نویسنده بیشتر از یکبار این جایزه را ببرد (که رومن گاری با تقلب این قانون را شکست و دوبار برنده‌ی این جایزه شد!) اشاره کرد. جایزه‌ی گنکور بیشتر جنبه‌ی اعتباری دارد اما نویسندگانی که برنده‌ی این جایزه‌ی بزرگ می‌شوند، آثارشان با فروش گسترده‌ای در دنیا مواجه می‌شود.

برخی از نویسندگان بزرگ و آثارشان که جایزه‌ی گنکور را دریافت کرده‌اند عبارت‌اند از:

 

جایزه‌ی بزرگ رمانِ آکادمی فرانسه (Grand Prix du roman de l’Académie française)

جایزه‌ی بزرگ آکادمی فرانسه در کنار جایزه‌ی گنکور یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین جوایز ادبی کشور فرانسه است که از سال 1918 تا زمان حال به نویسندگان بزرگ اهدا می‌شود. آکادمی فرانسه در واقع شورای عالی زبان فرانسه است که در سال 1635 تاسیس شده است. آکادمی فرانسه سالانه بیش از 60 جایزه‌ی ادبی مختلف را به نویسندگان فرانسوی زبان اهدا می‌کند که مهم‌ترینِ آن‌ها، جایزه‌ی بزرگ رمان نام دارد. جایزه‌ی بزرگ رمان به بهترین رمانِ یک نویسنده تعلق می‌گیرد.

برخی از رمان‌ها و نویسندگان مشهوری که جایزه‌ی بزرگ رمانِ آکادمی فرانسه را دریافت کرده‌اند عبارت‌اند از:

 

جایزه‌ی فمینا (Femina Award)

این جایزه در سال 1904 توسط 22 نویسنده‌ی زنِ مجله‌ای که به نام فمینا شناخته می‌شود ثبت شده است. هئیت داوری این جایزه‌ی بزرگ از زنان تشکیل می‌شود ولی برندگان آن، هم از زنان هستند و هم از مردان. جایزه‌ی فمینا بعد از دو جایزه‌ی معتبر گنکور و آکادمی فرانسه، از مهم‌ترین جوایز ادبی کشور فرانسه است. بعد از جنگ جهانی اول، کشور انگلستان نیز جایزه‌ای مشابه با جایزه‌ی فمینا را ثبت و شروع به اهدا کرد.

از جمله آثار و نویسندگانی که جایزه ی فمینا به آن ها تعلق گرفته است، عبارت اند از:

 

جوایز ادبی کشور ایتالیا

جایزه ی استرگا (Strega Prize)

جایزه ی استرگا معتبرترین و مهم‌ترین جایزه‌‌ی ادبی کشور ایتالیا است که از سال 1947 به بعد، به آثاری که به زبان ایتالیایی نوشته شده باشند (نویسنده می‌تواند از هر ملیتی باشد)، اهدا می‌شود. ماریا بلونچی، نویسنده‌ی ایتالیایی، در سال 1944 محفلی را به نام «دوستانِ یکشنبه» راه‌اندازی کرد که اعضای آن، برترین نویسندگان و افراد بزرگِ فرهنگ ایتالیا در آن زمان بودند. در سال 1947 ماریا به همراه صاحب شرکت استرگاِی ایتالیا تصمیم می‌گیرند که جایزه‌ای برای ادبیات داستانی تدارک ببینند. این جایزه استرگا نامیده شد و برنده‌ی آن توسط اعضای محفل دوستان یکشنبه انتخاب می‌شد. این جایزه با شعار فرهنگ‌سازی و بازگشت به زندگی عادی پس از دوران فجایعی مانند فاشیسم و جنگ‌جهانی به مردم معرفی شد. در زمان حال محفل داوران «دوستان یکشنبه» بیش از 400 عضو دارد و هر اثر ادبی باید حداقل توسط 2 داور انتخاب شود تا نامزد دریافت جایزه‌ی استرگا شود.

برخی از مهم ترین نویسندگانی که برنده‌ی جایزه‌‌ی استرگا شده‌اند عبارت اند از:

 

جوایز ادبی کشور اسپانیا

جایزه‌ی میگل دو سروانتس (Miguel de Cervantes Prize)

این جایزه به صورت سالانه برای قدردانی از مجموعه‌ی آثار نویسندگان ممتازِ اسپانیایی زبان، در طول عمر خود اهدا می‌شود. این جایزه برای اولین بار در سال 1975 توسط وزارت فرهنگ کشور اسپانیا ثبت شده و به گفته‌ی بسیاری از منتقدان، این جایزه مهم‌ترین و معتبرترین جایزه‌ی ادبی کشور اسپانیا است. مبلغ 125 هزار یورو به عنوان هدیه‌ی نقدی به همراه این جایزه به برندگان اهدا می‌شود؛ این موضوع باعث شده است تا این جایزه یکی از گران‌ترین جوایز دنیا شود.

نام این جایزه برای گرامیداشت نویسنده‌ی بزرگ اسپانیایی، میگل دو سروانتس (نویسنده‌ی رمان بزرگ دُن کیشوت) انتخاب شده است و فقط به نویسندگان کشور‌های اسپانیایی زبان اهدا می‌شود. نامزدهای دریافت این جایزه‌ی بزرگ توسط انجمنِ آکادمی‌های اسپانیایی زبان (Association of Spanish Language Academies) انتخاب می‌شود.

برخی از بزرگترین نویسندگانی که موفق به دریافت این جایزه‌ی ادبی شده‌اند عبارت اند از:

 

جایزه‌ی پلانتا (Planeta prize for novel)

جایزه‌ی ادبی پلانتا (برای رمان) تنها یکی از 16 جایزه‌ای است که توسط ناشر و گروه رسانه‌ی معتبرِ پلانتا اهدا می‌شود. این جایزه‌ی ادبی از سال 1952 به بعد و فقط به رمان‌هایی که زبان اصلی آن‌ها اسپانیایی است اهدا می‌شود. از لحاظ مالی، این جایزه (پس از جایزه‌ی نوبل ادبیات) با مبلغ 601 هزار یورو، در جایگاه دومِ گران‌ترین جوایز ادبی دنیا قرار گرفته است. همچنین از سال 1974 به بعد، نفر دوم نیز مبلغ 150 هزار یورو دریافت می‌کند. در سال‌های اخیر به اعتبار این جایزه‌ی بزرگ نقدهای بسیاری وارد شده است؛ تا جایی که نویسنده‌ی بزرگی مانند ارنستو ساباتو از پذیرفتن این جایزه امتناع کرده است.

برخی از مهم‌ترین آثار ادبی و نویسندگانی که موفق به دریافت این جایزه‌ی ادبی شده اند عبارت اند از «مرگ در آند» از ماریو بارگاس یوسا (1993)، «صلیب سن آندرس» از کامیلو خوسه سِلا (1994) و «ترا آلتا» از خاویر سرکاس (2019)

 

جایزه‌ی رومولو گالگوس (Rómulo Gallegos Prize)

این جایزه اولین بار در سال 1964 توسط رائول لئونی، رئیس جمهور ونزوئلا، برای گرامیداشت نام رومولو گالگوس، نویسنده و رئیس جمهور پیشین ونزوئلا، طی یک بیانیه به دنیا معرفی شد. در واقع این جایزه توسط کشور و دولت ونزوئلا که یک کشور اسپانیایی زبان است اهدا می‌شود. هدف اصلی از طراحی این جایزه قدردانی و جاودان کردن نویسندگان ممتازِ زبان اسپانیایی و همچنین تشویق دیگر نویسندگان برای خلق نوشتاری خلاقانه‌تر به زبان اسپانیایی است. تا سال 1987، این جایزه هر پنج سال یکبار اهدا می‌شد اما از این سال به بعد، به صورت یکسال در میان اهدا می‌شود. مبلغ نقدی این جایزه 100 هزار یورو است و به همین دلیل این جایزه تبدیل به یکی از گران‌ترین جوایز ادبی در دنیا شده است.

برخی از نویسندگان و آثار ادبی آن‌ها که موفق به دریافت جایزه‌ی رومولو گالگوس شده‌اند عبارت اند از:

 

جوایز ادبی کشور انگلستان

جایزه‌ی کتاب انگلیس یا نیبز (British Book Awards or Nibbies)

جایزه‌ی کتاب انگلیس از سال 1990 طراحی و معرفی شده است و توسط مجله‌‌ی انگلیسیِ کتاب‌فروش یا بوک سِلِر (THE BOOKSELLER) اداره و حمایت می‌شود. این جایزه در سال‌های گذشته اسامی و حامیان مالی گوناگونی داشته است؛ از سال 1990 تا سال 2009 به همین نام، از 2010 تا 2011 به نام جایزه‌ی ملی کهکشان (Galaxy)، 2012 تا 2014 به نام جایزه‌ی ملی اسپکساورز (Specsavers) و در نهایت، توسط مجله‌ی بوک سِلِر، به نام اصلی‌اش (جایزه‌ی کتاب انگلیس یا نیبز) نام گرفته است. این جایزه به این دلیل که شکل تندیس تقدیر آن مانند نوک قلم (nib) است به نیبز معروف شده است. جایزه‌ی کتاب انگلیس به دسته‌بندی‌های مختلفی مانند کتابِ سال، کتاب سالِ کودکان و کتاب غیرداستانی سال تعلق می‌گیرد.

برخی از مهم‌ترین آثار ادبی و نویسندگانی که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند عبارت‌اند از:

 

جوایز ادبی کشور ایران

جایزه‌ی جلال آل احمد

جایزه‌ی جلال آل احمد از مهم‌ترین جوایز ادبی ایران است که از سال 1387 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، نخستین دوره خود را آغاز کرد. این جایزه برای گرامیداشت جلال آل احمد، نویسنده‌ی بزرگ ایرانی، در زادروز او به نویسندگان ممتاز ایرانی و آثارشان تعلق می‌گیرد. از هفتمین دوره‌ی جشنواره و جایزه‌ی آل احمد، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان برگذارکننده‌ آن شده است. این جایزه با هدف «ارتقای زبان و ادبیات ملی- دینی» اهدا می‌شود. تعداد 110 سکه‌ی طلا جایزه‌ی نقدی این جشنواره برای برگزیدان بود که در سال‌های اخیر به 30 سکه کاهش یافته است و با جایزه‌ی کتاب سال ایران که همین مقدار است برابری می‌کند. جوایز آل احمد به دسته‌بندی‌های مختلفی مانند داستان، نقد ادبی و تاریخ‌نگاری تعلق می‌گیرد.

برخی از آثار داستانی و نویسندگانی که برای جایزه‌ی جلال آل احمد برگزیده شده‌اند عبارت‌اند از

 

جایزه‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران

جایزه‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را می‌توان معتبرترین جایزه‌ی ادبی ایران در حال حاضر دانست که برای اولین‌بار با نام جایزه‌ی سلطنتی کتاب سال، در سال 1334 به نویسندگان برتر اهدا شد. پس از انقلاب، در سال 1362 اهدای این جایزه از سرگرفته شد و نام آن به نام حاضر تغییر پیدا کرد. موسسه‌ی خانه کتاب ایران اهداکننده‌ی این جایزه‌ی ادبی مهم است که هر ساله در دهه‌ی فجر، این جوایز را به نویسندگان در زمینه‌های مختلف اهدا می‌کند. جایزه‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به دسته‌بندی‌های مختلفی از کتاب‌ها تعلق می‌گیرد؛ مانند: ادبیات، فلسفه، دین، روانشناسی، علوم اجتماعی، زبان، تاریخ و هنر. همچنین هدیه نقدی این جایزه تعداد 30 سکه‌ی طلا است.

«ابوالحسن نجفی»، «رضا امیرخانی»، «قیصر امین پور»، «آرش صادق بیگی»، «منوچهر بدیعی» و «محسن ثلاثی» از جمله افرادی هستند که این جایزه را دریافت کرده‌اند.

 

جایزه‌ی مهرگان ادب

جایزه‌ی مهرگان ادب برای اولین بار در سال 1378 به بهترین رمان فارسی اهدا شد. این جایزه در سالهای بعد به هفت بخش تقسیم شد که چهار بخش آن، زیر مجموعه‌ی مهرگان ادب است و مربوط می‌شود به ادبیات داستانی معاصر و سه بخش آن به علم و محیط زیست، تحت عنوان مهرگان محیط زیست اختصاص داده شده است. این جایزه تا سال 1385 با حمایت شرکت «پکا»، که یک شرکت تعاونیِ متشکل از ناشرین بود، اهدا می‌شد اما از سال 1385 به بعد و با تعطیلی شرکت پکا، توسط برخی افراد مانند علی‌رضا زرگر حمایت و اهدا می‌شود.

برخی از آثار ادبی و نویسندگان آن‌ها که جایزه‌ی مهرگان ادب به آن‌ها تعلق گرفته است عبارتند از:

بدون دیدگاه
  • هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.