آشنایی کامل با رشته مامایی
معرفی رشته مامایی
یکی از رشته های مهم زیر مجموعه علوم پزشکی و پیراپزشکی در وزارت بهداشت، رشته مامایی می باشد که صرفاً داوطلبان خانم با شرکت در کنکور سراسری رشته علوم تجربی می توانند آن را انتخاب کنند. قبولی در این رشته صرفا با شرکت در کنکور سراسری و کسب رتبه قبولی در دانشگاه های سراسری و آزاد امکان پذیر می باشد و به جز این دو دانشگاه دیگری در این رشته پذیرش دانشجو ندارد.
رشته مامایی در مقطع کارشناسی پیوسته در داخل کشور ارائه می شود و برای آن باید حدوداً ۴ سال درس خوانده شود. در این دوره دانشجویان باید ۱۳۵ واحد درسی نظری و عملی را بگذرانند که ۲۰ واحد آن مربوط به دروس عمومی، ۲۰ واحد دروس پایه، ۶۲ واحد دروس تخصصی و ۱۶ واحد نیز دروس دوره کارآموزی در عرصه می باشد. در پایان این دوره تحصیلی به کسانی که مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد مامایی را دریافت کرده باشند و موفق به اخذ پروانه رسمی این رشته از مراجع ذیصلاح شده باشند ماما گفته می شود که وظایف بسیار مهم و زیادی را بر عهده دارند که بعضی از آنها عبارتند از :
- معاینه و نظارت بر زنان باردار
- انجام مراقبت های قبل از زایمان در بیمارستان ها، خانه ها و اقدامات پزشک عمومی
- انجام تست های غربالگری
- ارائه اطلاعات، پشتیبانی عاطفی و اطمینان خاطر به زنان باردار
- گرفتن نمونه های بیمار، پالس، دما و فشار خون
- نظارت و تجویز دارو، تزریق و تزریق داخل وریدی در هنگام زایمان
- نظارت بر جنین در هنگام زایمان
- مشاوره و پشتیبانی والدین در مراقبت روزانه از نوزادان تازه متولد شده
- کمک به والدین برای مقابله با سقط جنین، خاتمه، زایمان و مرگ نوزاد
- نوشتن سوابق بیماران
- تدریس به ماماها
- شناسایی حاملگی های پرخطر
همچنین لازم به ذکر است که رشته مامایی را نباید با رشته زنان و زایمان اشتباه گرفت. رشته زنان و زایمان یک رشته تخصصی پزشکی می باشد که پس از گذراندن دوره ۷ ساله پزشکی عمومی و شرکت در آزمون تخصص و قبولی می توان در آن تحصیل کرد، در حالی که رشته مامایی رشته ای در مقطع کارشناسی می باشد که تفاوت های بسیاری با رشته زنان و زایمان دارد.
دروس رشته مامایی
برخی از مهم ترین دروس تخصصی و پایه در این رشته عبارتند از :
- سلول شناسی و بافت شناسی
- ایمنی شناسی
- بیوشیمی
- میکروب شناسی نظری
- تشریح
- انگل شناسی
- قارچ شناسی
- میکروب شناسی عملی
- فیزیولوژی
- آسیب شناسی عمومی
- آسیب شناسی اختصاصی
- نوزادان
- اصول خدمات بهداشت جامعه
- کارآموزی نوزادان
- داروشناسی عمومی
- بیماری های کودکان
- کارآموزی بیماری های کودکان
- اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
- نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
- کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- آمار حیاتی
- فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی
- روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده
- اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری ها
- زبان انگلیسی تخصصی
- فیزیوپاتولوژی و بیماری های جراحی
- اصول تغذیه مادر و کودک
- کارآموزی بیماری های داخلی و جراحی
- تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی
- ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری
- حقوق و پزشکی قانونی در مامایی
- بهداشت مادر و کودک و باروری
- کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی
- مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک
- جنین شناسی
- کارآموزی بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده
- ژنتیک
- اصول روان پزشکی در مامایی
- بارداری و زایمان
- بارداری طبیعی
- اختلالات عملکرد جنسی
- کارآموزی بارداری طبیعی
- رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان
- زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک و روش های کاهش درد زایمان
- اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی
- کارآموزی زایمان طبیعی
- بیماری های زنان و ناباروری
- بارداری و زایمان غیر طبیعی
- کارآموزی بیماری های زنان
- کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی
- بیماری های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان
وضعیت بازار کار و میانگین در آمد رشته مامایی
مامایی یکی از شغل های بسیار مهم در جوامع سراسر دنیا محسوب می شود و به دلیل نقش گسترده آن در جامعه در بعضی منابع از آن به عنوان شغلی مقدس و روح بخش نیز یاد شده است. بنابراین باید گفت که فارغ التحصیلان این رشته در صورت داشتن علم و مهارت کافی از فرصت های شغلی خوب و متعددی برخوردارند. آ نها می توانند در مراکز دولتی همچون بیمارستان ها، درمانگاه ها، زایشگاه ها و مراکز بهداشت و درمان مشغول به کار شوند. و از طرفی آنها می توانند در صورت تامین هزینه های تاسیس مطب بعد از انجام حدود ۷۵ زایمان طبیعی، نسبت به اخذ مجوز های لازم برای تاسیس مطب اقدام کرده و به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در این حیطه به صورت خصوصی بپردازند. همچنین آنها در صورت ادامه تحصیل تا مقاطع بالاتر از جمله ارشد و دکترا می توانند در سطح بیمارستان ها به عنوان سرپرست یا مدیر بخش های مختلف درمانی یا سوپروایزر های آموزشی جهت سرپرستی دانشجویان مامایی در دوران کارآموزی مشغول به فعالیت شوند. حتی آنها می توانند در پست های مدیریتی و ستادی مراکز مختلف بهداشتی و درمانی نیز فعالیت داشته باشند.
در رابطه با حقوق و درآمد رشته مامایی باید گفت که بسته به نوع مهارت، تحصیلات، مکان و شهر فعالیت، درآمدهای متفاوتی برای این افراد وجود دارد. در صورت فعالیت آنها در مراکز دولتی حقوق آنها بنا بر ضوابط قانونی تعیین می شود و به طور میانگین بین 4 تا 5 میلیون تومان در ماه می باشد (طبق سال 1400)، اما کسانی که در مراکز خصوصی فعالیت کنند و یا بتوانند مطب شخصی خود را دایر کنند درآمدهای بسیار بالاتری نسبت به سایر همکاران خود و در حدود ماهیانه بیش از 7 تا 10 میلیون تومان (طبق سال 1400) خواهند داشت.
توانایی های لازم برای تحصیل و فعالیت در رشته مامایی
ماما موظف است که قبل از زایمان، هنگام زایمان و پس از تولد نوزادان به زنان کمک کند. بنابراین باید صبر و حوصله و توانایی کافی را برای انجام این کار مهم و حساس داشته باشد. آنها همچنین باید ویژگی های دیگری نیز داشته باشند تا بتوانند در کار خود موفق باشند که برخی از آنها عبارتند از:
- مسئولیت پذیری و وجدان کاری بالا
- صبر و شکیبایی
- اعتماد به نفس
- روابط عمومی بالا
- علاقه مندی و منضبط بودن
- تصمیم گیری سریع و درست در شرایط بحرانی
- استقامت فیزیکی و ذهنی
- کنترل شرایط پر استرس
- مهارت دیداری خوب
دوره طرح رشته مامایی چه مدت است؟ آیا طرح دوره مامایی اجباری است؟
گذراندن طرح دوساله در رشته مامایی برخلاف بسیاری از رشته های پزشکی و پیراپزشکی اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. در دوره طرح دوساله حقوق اندکی نیز به ماماها تعلق می گیرد.
امکان ادامه تحصیل رشته مامایی در داخل و خارج کشور
در داخل کشور رشته مامایی در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می شود و فارغ التحصیلان کارشناسی رشته مامایی می توانند در رشته های حیطه مامایی و یا سایر رشته های حیطه پیراپزشکی که در بخش بعد معرفی می شوند، ادامه تحصیل دهند.
همچنین امکان ادامه تحصیل رشته مامایی در خارج از کشور نیز وجود دارد که شرایط و مدارک مورد نیاز برای تحصیل در این رشته بسته به کشور و دانشگاه مد نظر متفاوت خواهد بود. اما به صورت کلی مدارک مورد نیاز جهت اپلای (درخواست پذیرش) در این رشته شامل مواردی از جمله مدرک تحصیلی معتبر، رزومه قوی و مناسب، تسلط به زبان انگلیسی زبان کشور مقصد و داشتن مدرک آزمون های معتبر مربوطه و… می باشد.
گرایش های رشته مامایی در مقاطع تحصیلات تکمیلی
گرایش های ارشد مامایی مربوط به حوزه وزارت علوم
- گرایش بهداشت مادر و کودک
- گرایش آموزش مامایی
گرایش های ارشد مامایی مربوط به حوزه علوم پزشکی
- علوم بهداشتی در تغذیه
- علوم تشریحی، آموزش بهداشت
- اکولوژی انسانی
- ژنتیک انسانی
- سلامت سالمندی
- فیزیولوژی
- علوم تغذیه
- آموزش پزشکی
- اپیدمیولوژی
- انفورماتیک پزشکی
- زیست فناوری پزشکی
- فناوری اطلاعات سلامت
- مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی
- نانوتکنولوژی پزشکی
- مهندسی پزشکی
- آمار زیستی
- سلامت و ترافیک
- اقتصاد بهداشت
- نانوتکنولوژی پزشکی
- ارزیابی فناوری سلامت
- برنامه ریزی یادگیری
- تاریخ علوم پزشکی
- رفاه اجتماعی
- کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
- مهندسی بهداشت محیط
- ژورنالیسم پزشکی
گرایش های دکتری مامایی مربوط به حوزه وزارت علوم
- دکتری زیست شناسی (کلیه گرایش ها)
گرایش های دکتری مامایی مربوط به حوزه وزارت بهداشت
- دکتری های رشته مامایی
- بهداشت باروری
- بیولوژی تولید مثل
- آموزش پزشکی
- سالمند شناسی
- فیزیولوژی
- انفورماتیک پزشکی
- سلامت در بلایا و فوریت ها
- سلامت و رفاه اجتماعی
- اپیدمیولوژی
- مددکاری اجتماعی
- گفتار درمانی