همه چیز درباره مطالعه و تست زنی فیزیک کنکور
همه چیز درباره مطالعه و تست زنی فیزیک کنکور
همیشه مطالعه و تست زنی فیزیک کنکور و روش موفق شدن در آن با کلی سؤال و ابهام در ذهن دانش آموزان همراه بوده است. چه جوری فیزیک بخونم؟ از روی چی بخونم؟ چند ساعت بخونم؟ چه جوری تست فیزیک رو حل کنم؟ و کلی سؤال دیگه که سعی کردیم در قالب تعدادی سؤال به اون ها جواب بدیم. اگر سؤال دیگه ای هم دارید میتونید در انتهای همین مقاله از طریق کامنت (نظر) بپرسید.
بخش اول: روش مطالعه فیزیک کنکور
1. بعد از تدریس معلم برای کامل شدن آموزش، چه بکنم؟
بعد از تدریس معلم بهتر است جزوه را خوب مطالعه کنیم. در درس فیزیک باید حدود 20 درصد وقت دانش آموزان به مطالعه بگذرد و باقی برای تمرین و تست زدن. مطالعه دقیق جزوه به این معنی است که تعاریف و مفاهیم را با دقت بالا بخوانیم و مطمئن شویم که آن ها را خوب یاد گرفته ایم.
در زمان مطالعه ی جزوه حتما باید چند برگ چک نویس داشته باشیم و مثال های جزوه را یک بار خودمان در چک نویس حل کنیم و سپس حل خود را با راه حلی که معلم سر کلاس بیان کرده است مقایسه کنیم و هر فرمول را چندین بار در چک نویس برای خودمان بنویسیم تا حفظ شویم.
در زمان مطالعه ی جزوه باید به جزئیات مثل واحد های هر پارامتر فیزیکی به خوبی دقت کنیم. به طور مثال در فرمول قانون کولن باید بدانیم که بار ذرات باردار را باید بر حسب کولن جایگذاری کنیم. یا فاصله ی بین دو ذره ی باردار را باید بر حسب متر جایگذاری کنیم.
2. اگر جزوه کاملی دارم، نیاز به مطالعه کتاب درسی هم هست؟ اگر بله، باید در کتاب درسی بیشتر به چه مطالبی دقت کنم؟
در درس فیزیک متن کتاب شامل تمام آن چیزی است که لازم است برای امتحانات نهایی بلد باشیم، زیرا متن کتاب های فیزیک شامل تمامی تعاریف، فرمول ها و مثال های مورد نیاز دانش آموزان است. اما برای کنکور سراسری متن کتاب اهمیت کمتری دارد، زیرا بخش عمده ی تست های کنکور سوالات محاسباتی می باشد و لازم است دانش آموزان به مثال های متن کتاب و تمارین آخر هر فصل دقت بیشتری داشته باشند.
تمارین کتاب به این دلیل مهم هستند که معمولاً به شکل مستقیم یا با تغییرات ناچیز به شکل تست درمی آیند و در کنکور مطرح می شوند. بعضی از کتاب های کمک آموزشی تمارین کتاب درسی را بررسی کرده اند و به شکل تست درآورده اند. یا ممکن است معلمی خودش سر کلاس از دانش آموزان بخواهد که کتاب درسی را باز کنند و تمرین آن را برای آن ها حل کند. اگر هیچ یک از این دو حالت را برای شما صادق نیست حتماً تمارین کتاب درسی را بررسی کنید.
3. در میان کتاب های کمک آموزشی سراغ کدام مدل از درس نامه ها بروم؟ و با آن چگونه برخورد کنم؟
اگر ضعف اساسی در درس فیزیک دارید و اصلاً قادر به حل تست ها نیستید و عموماً سر کلاس چیزی متوجه نمی شوید باید پس از مطالعه ی کتاب درسی از کتاب هایی استفاده کنید که درس نامه های مفصلی دارند. زیرا این کتاب ها با روند کندی جلو می روند و تمرین تشریحی زیادی در آن ها حل شده است.
مثلا سری کتاب های آموزش شگفت انگیز انتشارات خیلی سبز، کتاب های سبز قلم چی، کتاب های سه بعدی نشر الگو دارای درسنامه های مفصل و خودآموز هستند. کتاب های تست معمولاً درس نامه های خلاصه ای دارند که دانش آموزی که چیزی از مطلب نمی داند، با خواندن آن هم، مطلب زیادی یاد نمی گیرد.
چراکه در فهم موضوعات و اطلاعات اساسی آن موضوع دچار مشکل است. دانش آموزان ضعیف تر برای شروع به حل تست نباید عجله کنند. خیلی از مواقع دانش آموزان به شوق حل کردن تعداد زیادی تست، تست ها را می سوزانند و درنهایت به حفظ کردن راه حل ها روی می آورند که در درس فیزیک واقعاً بی فایده است.
4. دیدن فیلم آموزشی را برای فراگیری این درس توصیه می کنید؟ اگر بله، چگونه و کی از آن استفاده کنم؟
بله، دیدن فیلم آموزشی بخصوص برای دانش آموزانی که معلم خوبی ندارند می تواند کمک کننده باشد. بخصوص اینکه فیلم آموزشی فقط نیاز به دیدن دارد و از خواندن کتاب کار ساده تری است. ولی از طرفی باید به این موضوع توجه کرد که دیدن فیلم آموزشی مثل یک سریال یا فیلم سینمایی، در درس فیزیک هیچ کاری برای بیننده آن نمی کند.
دانش آموزان در هنگام دیدن فیلم های آموزشی باید خودشان پا به پای دبیر پیش بروند و همواره کاغذ و خودکاری در کنار خود داشته باشند و گام به گام تمام نکات بیان شده را بنویسند و روی مثال هایی که مطرح می شود یک بار قبل از حل شدن توسط دبیر فکر کنند و یکبار نیز پس از بیان راه حل توسط دبیر سعی کنند خودشان آن مثال را حل کنند.
بخش دوم: روش تست زنی فیزیک کنکور
1. بعد از آموزش کامل، می توانم مستقیماً سراغ حل تست بروم یا قبل از آن باید سؤالات تشریحی حل کنم؟
اساسا در درس فیزیک فرق زیادی بین ایده ی طراح سوالات تشریحی و تستی نیست. به همین خاطر می توان گفت تنها فرق بین دانش آموزان ضعیف، متوسط و قوی زمان صرف شده برای حل هر تست است. دانش آموزان باید ابتدا تست ها یکی یکی حل کرده و پس از محاسبه ی جواب نهایی، پاسخ خودشان را با پاسخنامه ی کتاب چک کنند و فقط به درست بودن جواب نهایی اکتفا نکرده و حتما راه حل بیان شده در پاسخنامه را نیز مطالعه کنند.
زیرا در برخی تست ها راه حل های بیان شده توسط درسنامه سریع تر به جواب می رسند. البته دانش آموزان باید توجه داشته باشند که در این درس حفظ کردن فرمول های خاص و غیرعمومی کار درستی نیست. پس از این مرحله باید تست های هر بخش را به دسته های 10 تایی تقسیم کرده و سعی کنند تست های هر دسته را در کمتراز 15 دقیقه حل کنند و سپس به تصحیح تست ها بپردازند.
2. اگر قرار است سؤال تشریحی حل کنم، کتاب کار را پیشنهاد می کنید یا نمونه سؤالات امتحانی (نهایی) سالهای قبل؟
اگر معلم ندارید یا درس نامه شما سؤال تشریحی کم دارد پیشنهاد ما کتاب کار است. یکی از ویژگی های مهم کتاب های کار این است که باوجوداینکه سؤالات آن ها تشریحی است ولی معمولاً با نگاه به نکات و مفاهیم تستی طرح شده اند و بعدها در زدن تست ها به این موضوع پی خواهید برد.
البته معمولاً کتاب کارها فقط جواب آخر سؤالات رادارند که نیاز است در صورت وجود مشکل باکسی رفع اشکال شوند. اکثر سوالات امتحانات نهایی سال های قبل شبیه به هم هستن و داشتن کتاب های شامل سوالات امتحانات نهایی از این جهت نیز برای دانش آموزان ضعیف اهمیت دارد.
3. آیا تست زنی باید بلافاصله پس از مطالعه باشد یا بافاصله؟ اگر فاصله باید داشته باشد، چقدر؟
برای موفقیت در درس فیزیک باید هر مطلب را بلافاصله بعداز تدریس دبیر مدرسه مطالعه کنیم. یعنی درس هر روز را باید همان روز بخوانیم و تست بزنیم. در واقع دانش آموزانی در این درس موفق تر هستند که بلافاصله بعداز دبیر به مطالعه ی جزوه و حل تست میپردازند.
4. در تست ها زمان را در نظر بگیرم یا نه؟
خب در تست های اولیه معمولاً نمی شود زمان را رعایت کرد. تست های اولیه به قولی آموزشی نامیده می شوند و نمی شود انتظار داشت در زمان استاندارد یک تست در کنکور حل شوند. یعنی اگر اولین بار است که در موضوعی تست می زنید بهتر است خیلی درگیر زمان نباشید، بخصوص در موضوعاتی مثل حرکت شناسی و دینامیک.
شاید حل کردن یک تست حرکت شناسی از شما 10 دقیقه زمان بگیرد یا حتی بعد از 10 دقیقه نیز نتوانید آن را حل کنید. این را مطمئن باشید که زمانی که برای حل یک تست روی آن فکر می کنید هدر نرفته است و به شکوفایی ذهنی شما کمک می کند. اگر دومین باری است که برای موضوعی تست می زنید و در آن اصطلاحاً راه افتاده اید زمان را در نظر بگیرید.
نه به این معنی که بعد از گذشتن زمان استاندارد برگه را از زیردست خود بکشید! بلکه منظور این است که وقتی می بینید تستی بعد از گذشت چند دقیقه حل نشده به سراغ تست بعدی بروید یا پاسخنامه را ببینید. اگر شرایط کاملاً آزمونی است و برای آخرین بار قبل از یک آزمون مهم برای مرور مطلبی برای آن تست می زنید کاملاً در قید زمان باشید و پاسخنامه را هم طی آزمون نگاه نکنید.
5. آیا با زدن هر تست به پاسخنامه مراجعه کنم یا بعد از حل تعدادی تست؟
بستگی دارد که چه تستی می زنیم. همان طور که گفتیم تست های اولیه با تست های دفعات بعدی و تست های آزمونی متفاوت اند. حتماً در خیلی از کتاب های تست این را دیده اید که اولین تست ها کاملاً مفهومی و خیلی ساده اند. اصلاً ترتیب قرارگیری تست ها در بسیاری از کتاب ها از ساده به سخت است.
خب اگر در حل تست های اولیه گیر کردید حتماً مشکلی در نوع مطالعه ی شما وجود دارد. مثلاً فرض کنید اولین تست جریان الکتریکی در یک کتاب پرسیده است که کدام گزینه تعریف شدت جریان متوسط را به درستی نشان می دهد؟ خب اگر این تست را نمی توانید حل کنید لازم نیست به پاسخنامه بروید، بلکه باید به درس نامه بروید! یعنی شما به لحاظ آموزشی هنوز صلاحیت تست زدن ندارید.
ولی وقتی از تست های اولیه عبور کردید، در تست های میانی اشکالی ندارد که در صورت وجود مشکل و طولانی شدن زمان حل (4 یا 5 دقیقه) به سراغ پاسخنامه بروید. البته سعی کنید با پاسخنامه مثل یک کتاب رمان برخورد نکنید. پس از مطالعه ی پاسخنامه ی هر تست باید یکبار دیگر به سراغ آن تست بروید و یکبار دیگر سعی کنید خودتان آن تست را حل کنید.
6. برخوردم با تستی (یا تست هایی) که نتوانستم حل کنم یا نادرست پاسخ دادم چه باشد؟ اگر به تست های زیادی نمی توانم جواب بدم چه کنم؟
اگر تعداد تست هایی که قادر به پاسخگویی آنها نیستید زیاد است، احتمالاً بازهم هنوز سواد سطحی ای نسبت به موضوع دارید و نیاز است مشکلات بنیادی خود را حل کنید. یعنی یا مطلب موردنظر را خوب یاد نگرفته اید یا اینکه طرز برخورد با تست های فیزیک را بلد نیستید مثلا نمیدانید که چگونه باید صورت سوال را بخوانید و یا از کدام قسمت حل خود را آغاز کنید.
مثلاً فرض کنید در حل تست های فصل دما و گرما به خصوص مبحث تعادل آب و بخ که اکثرا صورت سوالات طولانی هستند، دانش آموزان نمیدانند که چگونه باید صورت سوال را بخوانند، به همین خاطر ممکن است به ناچار چندین بار سوال را بخوانند تا متوجه خواسته ی مسئله شوند و یا اینکه نمیدانند نوشتن معادلات را باید از کدام قسمت شروع کنند.
در این صورت پیشنهاد می کنم یکبار دیگر جزوه و درسنامه را دقیق تر مطالعه کنید و سعی کنید مطالب را خلاصه برداری کنید. زیرا خلاصه برداری کردن باعث می شود مطالب در ذهن شما دسته بندی شوند. اگر تعداد تست های غلط و نزده شما منطقی است، سعی کنید علت ناکامی خود در این تست ها را با کمک پاسخنامه دریابید و سپس یکبار دیگر تلاش کنید که خودتان آن تست را حل کنید.
7. تست های کنکور، تألیفی، آزمون های آزمایشی را به ترتیب خاصی بزنم یا از روند کتابم پیروی کنم؟
به نظر بنده ترتیب مناسب حل تست در درس فیزیک حل سوالات مفهومی و سپس سوالات محاسباتی به ترتیب ساده به سخت است که اکثر کتاب های کمک آموزشی سعی کرده اند تست های خود را بر همین اساس بچینند. از آنجایی که تست های کنکور های سراسری استاندارد هستند بهتر است دانش آموزان ابتدا تمامی سوالات کنکورهای سراسری سال های 88 به بعد را بررسی کنند و بعد از آن به سراغ تست های تالیفی بروند.
8. آیا لازم است از چند منبع تست زنی کنم؟ اگر بله، کی سراغ منابع دوم و سوم بروم؟
دانش آموزان ضعیف بهتر است کیفیت تست زنی خود را بالا ببرند و برای بالابردن کمیت تلاش نکنند، زیرا این دانش آموزان ممکن است کیفیت را فدای کمیت کنند. به همین خاطر پیشنهاد می شود ابتدای سال تحصیلی یک منبع تستی مناسب انتخاب کنند و تا آخر سال نیز با همان منبع پیش بروند. اما دانش آموزان متوسط و قوی می توانند در کنار منبع اول خود که قاعدتا باید شامل تست های طبقه بندی شده باشد، از منبع دومی که شامل آزمون های دوره ای است استفاده کنند.
9. چه کارهایی بکنم تا آموزش و مهارتی که برای هر بخش این درس به دست آورده ام را فراموش نکنم؟خلاصه نویسی بکنم؟ چطوری؟
یکی از بهترین راه ها برای حفظ آمادگی و مهارت در هر فصل، حل تست های دوره ای است. اما از آنجایی که ممکن است بسیاری از دانش آموزان فرصت این کار را نداشته باشند، بهتر است سوالاتی که نکته های مهمی دارند را مارکر بکشند تا در دوران جمع بندی و یا زمان های خالی یک بار دیگر این سوالات را حل کنند.
تعداد این سوالات نباید خیلی زیاد باشد و در هر صفحه از کتاب تست نهایتا دو تست مارکر شده باید باشد. خلاصه برداری کردن معمولا برای دانش آموزان کنکوری توصیه نمیشود، اما دانش آموزان پایه که فرصت بیشتری برای هر درس دارند می توانند فرمول ها و مطالب مهم هر فصل را خلاصه برداری کنند.
برای این امر باید توجه داشت که نباید کلیه ی مفاهیم و مطالب را خلاصه نویسی یا رونویسی کنند. برگه های خلاصه باید شامل اطلاعات کلیدی و خاص باشند به طوری که وقتی دانش آموز به این برگه نگاه می کند کلیت فصل برایش یادآوری شود. برای هر فصل نهایتا یک برگه کاغذ A4 باید نوشته شود.
10. آیا با زدن تست های متنوع برای امتحانات تشریحی هم آماده می شوم؟ چه کار کنم که هم برای آزمون های آزمایشی تستی آماده بشوم هم امتحانات تشریحی؟
اگر واقعاً درس فیزیک را مفهومی یاد گرفته باشید، تفاوتی بین تست و سؤال تشریحی در آن حس نمی کنید. البته ممکن است بعضی از تست ها را با روش هایی مثل عددگذاری و رد گزینه و … حل کنیم که در سؤالات تشریحی این کارها ممکن نیست. ولی این فقط برای تعداد کمی از تست ها صادق است.
ضمن اینکه همان تست ها راه حل تشریحی هم دارند که باید آن را یاد بگیریم. در درس فیزیک تفاوت اصلی میان پاسخگویی به سوالات تستی و تشریحی، نوع نوشتن راه حل است. مثلا در سوالات تستی سعی می کنیم تا جای ممکن از راه حل های کوتاه و خلاصه استفاده کنیم، از نوشتن فرمول ها اجتناب می کنیم و خیلی از مراحل را در ذهن انجام می دهیم.
اما در پاسخگویی به سوالات تشریحی باید کلیه ی مراحل را به صورت کامل و بدون کم و کاست بنویسیم. یعنی در ابتدا باید حتما فرمول استفاده شده را نوشت و پس از نوشتن آن، تمامی مراحل عدد گذاری و محاسبه ی قسمت های مختلف. حتما باید واحد عدد بدست آمده را نیز بنویسیم.
11. پیش نیازهای لازم برای یادگیری این درس از سال های گذشته چه مطالبی هستند؟ یاد نگرفتن چه مطالبی به بقیه موضوعات ضربه می زند؟
در کتاب های فیزیک نظام جدید اکثر فصل ها مستقل هستند و می توان گفت فصل اول سال دهم (فیزیک و اندازه گیری) مهم ترین و کاربردی ترین فصل می باشد و دانش آموزان حتما باید این فصل را بسیار خوب یاد بگیرند، زیرا در حل سوالات تمامی فصل های دیگر از مبانی بیان شده در این فصل (نماد علمی، سازگاری یکاها، تبدیل زنجیره ای و …) استفاده می شود.
12. چه توصیه های دیگری برای موفقیت در این درس دارید؟
متاسفانه با ورود برخی افراد سودجو و بیزینس من ها به فضای آموزش کشور، این فضا کمی غبار آلود شده است، زیرا این افراد با فن بیان های قوی سعی می کنند کنکور را موضوعی ساده نشان دهند که حل تست های آن نیازمند دانستن راه حل های خاص می باشد. در صورتی که تنها راه موفقیت در درس فیزیک، تمرین کردن راه حل های اصلی می باشد.
زیرا در این درس فرمول های زیادی وجود دارد و دانش آموز سر جلسه ی کنکور فقط راه حل های اصلی یادش می آید و استرس کنکور مجالی برای استفاده از راه حل ها و فرمول های خاص را نمی دهد. دانش آموزان و خانواده ها باید دقت داشته باشند که موفقیت در درس فیزیک فقط در گرو تلاش و کوشش می باشد.