نقد و بررسی
دانشمندان بزرگ
کتاب دانشمندان بزرگ در واقع یک دانشنامه خلاصه و جامعه از 50 تن از بزرگترین دانشمندان دنیا نوشته فیلیپ کان می باشد. این کتاب به نوعی یک ویکیپیدیا قدیمی است اما با اطلاعاتی انحصاری تر و کامل تر که با قلمی زیبا، روان و جذاب نوشته شده است. در این کتاب علارغم روان بودن و سادگی متن، از اشاره جزئیات مهم مسائل و نظریات علمی هیچ دانشمندی کوتاهی نشده است. در چاپ جدید این کتاب توسط نشر علمی و فرهنگی، ویرایشی بسیار خوب صورت گرفته است که خواندن این کتاب را برای مخاطب بسیار دلنشین تر کرده است.
این کتاب در سال 1959 منتشر شده است و نام اصلی آن غول های دانش (giants of science) می باشد. در این کتاب شما می توانید از بسیاری از دانشمندان برگ در زمینه های مختلف ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، فلسفه و… اطلاعات بسیاری مفیدی کسب کنید. برخی از دانشمندانی که در این کتاب به آن ها پرداخته شده است از این قرار است:
فیثاغورث، بقراط، ارسطو، ارشمیدس، جالینوس، داوینچی، گالیله، رابرت بویل، نیوتن، لاووازیه، جان دالتون، آمادئو آووگادرو، گئورگ زیمون اُهم، مایکل فاراده، چارلز داروین، لوئی پاستور، دیمتری ایوانوویچ مندلیف، ماکس پلانک، ماری کوری، آلبرت انیشتین و نیلس بور.
نویسنده در این کتاب ابتدا شرحی خلاصه وار از زندگی هر دانشمند را ارئه می دهد و سپس، مشغول به بررسی کشفیات، ابداعیات و اختراع های هر دانشمند می شود. نویسنده در خلال صحبت هایش از روند تکمیلی و دیالکتیکی علم نیز سخن گفته و ارتباط و تاثیر بسیاری از کشفیات بر هم را تشریح می کند.
نکته قابل ذکر در مورد این کتاب، شرح و بسط نسبتا کامل از دستاورد های هر دانشمند است که برخی از این دستاورد ها و نظریه را به راحتی نمی توان در هر دانشنامه ای پیدا کرد. در جای جای کتاب اشکال و طراحی های بسیار زیبا و دقیقی از تمامی دستاورد های این دانشمندان بزرگ به چشم می خورد که به خواننده در درک بهتر متن کمک بسیاری می کند.
خواندن این کتاب برای جوانان و به خصوص نوجوانان بسیار مفید می باشد زیرا، آگاهی یافتن از روند خلاقیت و زندگی دانشمندان بزرگ یکی از بزرگ ترین و بهترین منابع الهام بخش و انگیزشی برای افراد جویای علم می باشد. مترجمین این اثر آقایان سید مهدی امین و عباسعلی رضایی می باشند.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:
«"من، گالیلو گالیله، فرزند ونیسانزیو گالیله، اهل فلورانس، هفتادساله، در پیشگاه دادگاه از نظریۀ اشتباه خود که خورشید را مرکز عالم و ثابت می دانستم صرف نظر کرده و از این به بعد چنین عقیده ای را حفظ نخواهم کرد و در مقام دفاع یا تدریس آن به هیچ وجهی برنخواهم آمد." بدین ترتیب بود که دانشمند، ریاضی دان، منجم و محقق نابغۀ پیر و علیل در مقابل دادگاه وانمود کرد به رای دادگاه، دایر بر مرکزیت زمین، تن داده است. گالیله، که او را بحق بزرگ ترین دانشمند تاریخ می توان نامید، از بیم جان، در آخرین لحظات عمر مجبور شد به طور علنی حقایق علمی بزرگی را که کشف و تکمیل کرده بود انکار کند.»
«در بالای تپه ای در اطراف شهر فلورانس، جوانی خوش قیافه و موطلایی، چند مرغ شاید چلچله ای را از قفس رها کرد و با دقت تمام به پرواز کردن آن ها نگریست. هم چنان که مرغان در فضا پرواز می کردند لئوناردو داوینچی از مشاهدات خود یادداشت تهیه می کرد. منظورش از این عمل آن بود که وی عقیده داشت اصولی را که باعث پرواز پرندگان در هوا می شود در مورد انسان نیز می توان به کار برد. او مشاهداتش را در روی ورق های شفاف که خط را نامرئی می سازند ثبت می کرد تا کاملا مخفی بماند. بسیاری از مردم ایتالیا تا آن موقع او را دیوانه می دانستند و او سعی داشت بر آتش آن ها دامن نزند ولی در عقیدۀ خود پابرجا بود که انسان نیز می تواند پرواز کند.»
«انگلستان را طاعون مدهشی درو می کرد. نزدیک به یک دهم جمعیت آن از بین رفته بود. کالج بسته شد، دانشجویان هرکدام به خانه های خود رفتند. نیوتن نیز پیش مادرش به مزرعۀ کوچکشان آمد و تا گشایش مجدد دانشگاه در آن جا اقامت گزید. هجده ماه بعد دانشگاه دوباره باز شد و نیوتن به کالج برگشت. این مدت هیجده ماه را، که او در مزرعۀ مادرش به سر می برد، می توان یکی از ثمربخش ترین دوران تاریخ علم شمرد. در این مدت او قوانین اساسی مکانیک را تنظیم کرده و در مورد اجرام آسمانی آن ها را به کار بست. ضمنا قانون اصلی جاذبه را کشف و روش حساب جامعه و فاضله را ابداع کرد و اساس کشفیات مهم عدسی ها را پی ریزی کرد و بقیۀ مدت حیات علمی خود را در توضیح و تعمیم و به کار بستن این کشفیات صرف کرد. ولی ابداع و کشف تمام این قوانین در همان هجده ماه صورت گرفت که وی سنین بیست و سه و چهار سالگی خود را می گذرانید.»
«آهنگر روستایی هنگام سگ گزیدگی به عنوان دکتر مورد استفاده قرار می گرفت. تنها معالجه کسانی که مورد حملۀ سگ هار قرار می گرفتند داغ کردن جای زخم بود. آهنگر میلۀ آهنی را در کوره می گداخت و آن را به جای زخم می نهاد. کسی که از زخم یا معالجه جان سالم به درد می برد خوش شانس بود. لوئی پاستور در نه سالگی شاهد یکی از این اشخاص بود. پنجاه سال بعد او روش صحیح معالجۀ هاری را به جهانیان عرضه کرد.»
«یکی از معیارهای سنجش کمال بشری گرفتن جایزۀ نوبل است. جوزف جان تامسن در سال 1906 موفق به دریافت این جایزه شد. حتی اگر به شخصه هم دانشمند بزرگی نمی شد. شایستۀ دریافت چنین جایزۀ بزرگی بود چون او به عنوان یک مربی و معلم، دانشمندان بی شماری را برای سراسر عالم تربیت کرد و هشت نفر از شاگردان او به دریافت جایزۀ نوبل موفق شدند.»
مفید بود؟
1
0
بیشتر
کمتر