نمایشنامه‌ای در نقد احزاب کمونیستی با درون‌مایه‌ای فلسفی
از نویسنده‌ی برنده جایزه نوبل ادبی در سال 1964
+
نقد و بررسی کامل این محصول
نقد و بررسی
دست های آلوده
نمایشنامه «دست‌های آلوده» برای اولین با در سال 1948 منتشر و در همان سال نیز در فرانسه اجرا شد. ژان پل سارتر نویسنده، فیلسوف، نمایشنامه‌نویس، منتقد و فعال سیاسی بسیار مشهور فرانسوی بود. او یکی از پایه‌گذاران اصلی فلسفه اصالت وجود (اگزیستانسیالیسم)، همسر سیمون دوبووار و هم‌دوره و دوست آلبر کامو معروف نیز بود.
سارتر به دلیل نوشتن رمان‌های بزرگی مانند «تهوع» و «سن عقل» و همچنین نمایشنامه‌هایی مانند «مگس‌ها» و «گوشه‌نشینان آلتونا»، موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات سال 1964 شد؛ اما هرگز آن را نپذیرفت. سارتر همیشه معتقد بود که نویسنده باید تعهد به انسانیت را هم در نوشته‌هایش و هم در دنیای واقعی، بروز دهد و به هر کدام به صورت جداگانه بسنده نکند.
بنابر همین نظر، در همه‌ی آثار داستانی و نمایشی سارتر ردپای فلسفه و یا دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی او، کاملاً قابل مشاهده است. دست‌های آلوده از بهترین نمایشنامه‌های سیاسی-تاریخی است و در 7 پرده نوشته شده است. سارتر در دست‌های آلوده با تاثیرپذیری از دوران پس از جنگ جهانی دوم، به معضل جنگ سرد و ایجاد احزاب کمونیستی، پرداخته است. نمایشنامه با آزاد شدن "هوگو"، شخصیت اصلی نمایشنامه، از زندان شروع می‌شود. او به مدت پنج سال به دلیل وفاداری به حزب‌اش به زندان افتاده بود و بلافاصله پس از خروجش به سراغ دوست قدیمی‌اش به نام "اولگا"، که او نیز عضوی وفادار از حزب است می‌رود.
در ادامه هوگو شروع به مرور خاطرات‌اش و بازگویی روایت چگونگی زندانی شدنش می‌کند. او مامور شده بود تا عضوی بزرگ و خائن از حزب به نام "هوده‌رر" را به قتل برساند. هوده‌رر فردی جالب است که به جمله‌ی معروف وسیله هدف را توجیه می‌کند باور دارد و هیچ‌گاه از این نگران نمی‌شود که "دستهایش آلوده شود". هوگو به عنوان منشی هوده‌رر استخدام می‌شود و قصد بر کشتن او دارد اما بین این دو در مواقع مختلف گفتگو‌های بسیار جذاب و فلسفی صورت می‌گیرد، که موجب سست شدن اراده هوگو و شک کردن او به عقاید حزبی‌اش می‌شود.
هوگو تا جایی پیش می‌رود که از این قتل منصرف می‌شود اما خیانت همسر او، جایی برای بخشش هوده‌رر برای هوگو باقی نمی‌گذارد. در انتهای نمایشنامه باید دید آیا داستان به همین سادگی به پایان رسیده است یا چیزی مخفی شده است؟ آیا هوگو می‌تواند دوباره اعتماد اولگا و حزب را، که به دلیل تردید هوگو به او شک کرده‌اند، بدست بیاورد یا نه؟
خودزندگی‌نامه سارتر به نام «کلمات»، کتاب‌های «فلسفی اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر»، «هستی‌و‌نیستی» و نمایشنامه‌ی «گوشه‌نشینان آلتونا»، از جمله آثار ژان پل سارتر است که توسط انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده‌اند. جلال آل احمد، نویسنده و مترجم مشهور ایرانی، آثار بزرگی مانند «بیگانه» از آلبر کامو (نشر نگاه)، «حکمت شادان» از نیچه (نشر جامی) و «قمارباز» از داستایفسکی (نشر نگاه) را در کارنامه‌ی ترجمه‌های خود دارد.
در بخش‌هایی از کتاب می‌خوانیم:
«هوگو: گاهی باران بیدارم می‌کرد، به خودم می‌گفتم: لابد حالا گل و شل خواهد بود و بعد، قبل از اینکه خوابم ببرد، می‌گفتم: شاید همین امشب حرف مرا زده‌اند. تنها مزیت من نسبت به مرده‌ها این بود که هنوز می‌توانستم فکر کنم که شما در باب من فکر می‌کنید.»
«هوگو : (که ادای اولگا را درمی‌آورد) نه. من آنچه را که حزب دستور بدهد اطاعت خواهم کرد! شاخ در خواهی آورد. اگر آدم صمیمی‌ترین حسن‌نیت ها را هم داشته باشد، کاری را که می‌کند هرگز طبق دستور حزب نکرده.»
«هوده‌رر: من هروقت لازم باشد دروغ هم می‌گویم و هیچکس را هم تحقیر نمی‌کنم. دروغ را من اختراع نکرده‌ام. دروغ در یک جامعه‌ی طبقاتی متولد شده و هرکدام از ما از وقتی به دنیا آمده‌ایم، آن را به ارث برده‌ایم. برای از بین بردن طبقات، باید از تمام وسایل استفاده کرد.»
انتشارات نیلوفر
