نقد و بررسی
آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان
مقدمه
کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان با هدف آماده سازی دانش آموزان برای امتحانات تشریحی تالیف شده است و رویکرد کنکوری و تستی ندارد. فصل های این کتاب مشابه فصل های کتاب درسی چیده شده است (فصل اول فیزیک و اندازه گیری می باشد و فصل آخر نیز دما و گرما).
فهرست کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان بسیار ساده می باشد و اطلاعات زیادی در آن درج نشده و فقط نام هر فصل و شماره صفحه ی مربوطه ارائه شده است. در هر فصل ابتدا درسنامه قرار داده شده و پس از پایان درسنامه مسائل نمونه فصل، پاسخ مسائل نمونه، تمرین های فصل و در پایان نیز پاسخنامه قرار داده شده است. لحن این کتاب رسمی است.
آموزش (درسنامه)
با توجه به نحوه ی نگارش و نوع ارائه ی مطالب میتوان حدس زد که هدف مولفین از تالیف کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان، آموزش مطالب در حد کتاب درسی به دانش آموزان سال دهم و تقویت سطح علمی دانش آموزان برای امتحانات تشریحی می باشد. درسنامه های این کتاب ساده و قابل فهم است و مطالب از بنیادی ترین قسمت شروع به توضیح دادن شده است.
درسنامه ی کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان منطبق بر کتاب درسی می باشد و تمامی مباحث کتاب درسی را در حجمی معقول ارائه کرده است. در متن درسنامه سعی شده است از مثال ها و پرسش های کتاب درسی نیز استفاده شود. به طور مثال، در صفحه ی 85 این کتاب، درباره ی نیروهای دگرچسبی توضیح داده شده است که مولف در میان توضیحاتش، پاسخ پرسش 3-4 کتاب درسی (قطره چکان) را آورده است.
تعداد مثال های قرار داده شده در درسنامه ی کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان انگشت شمار است و رویکرد آموزشی دارند، یعنی هدف مولف آشنایی دانش آموزان با روش های حل مسئله می باشد. تمامی این مثال ها سوالات تشریحی می باشند. با توجه به نوع نگارش درسنامه میتوان گفت دانش آموزان متوسطی که سر کلاس دبیر مدرسه با مطالب آشنا شده اند و یا یکبار کتاب درسی را مطالعه کرده اند، بهره ی بیشتری از توضیحات درسنامه میبرند.
اگر عمق دادن به مطالب و آموزش نکته وار و تستی را دو سر یک بازه در نظر بگیریم، درسنامه ی کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان در وسط این بازه قرار دارد، زیرا توضیحات درسنامه نه خیلی مفصل است و نه مختصر و نکته وار.
مولفین کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان سعی کرده اند طبق متن کتاب درسی پیش بروند اما در برخی قسمت ها مطالبی را بیان کرده اند که دانش آموزان سال دهم نیازی به آنها ندارند؛ به طور مثال، محاسبه ی دوره تناوب آونگ ساده مفهومی است که دانش آموزان، سال دوازدهم با آن آشنا می شوند یا بررسی ماشین آتوود (دستگاه قرقره) جزء سرفصل های کتاب درسی نیست.
اکثر مثال های قرار داده شده در متن درسنامه مفید و سودمند هستند به جز برخی از مثال هایی که مربوط به فصل های بعدی کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان می باشد. به طور مثال در فصل اول، مثالی بیان شده است که دانش آموز پس از مطالعه و یادگیری فصل چهارم با مفهوم بررسی در این مثال آشنا می شود. دانش آموزان با مطالعه ی متن درسنامه می توانند به 80 درصد از مثال ها به راحتی پاسخ دهند.
تست (تمرین)
تمرین های کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان مناسب و خوب انتخاب شده اند و یکی از ویژگی های خوب این تمارین تنوع آنها است. برای هر فصل، هم مثال های تشریحی در نظر گرفته شده و هم نمونه سوالات آزمونی. مثال ها طبقه بندی شده نیستند، ولی منطبق بر درسنامه ها می باشند.
بخش اول تمارین این کتاب با منطق تکمیل آموزش و یادگیری دانش آموزان قرار داده شده است اما برخی از سوالات بسیار سخت و پیچیده می باشند و اصلا مناسب این بخش نیستند، مخصوصا برخی از سوالاتی که از المپیاد فیزیک ایران انتخاب شده اند.
درباره پوشش تیپ های متنوع سوال باید گفت که کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان در رسیدن به این هدف ناکام مانده اند و بسیار از سوالات ایده های تکراری دارند، در صورتی که تعداد زیادی از تیپ های سوالی بررسی نشده اند. در میان تمارین، سوالات کنکورهای سراسری نیز به چشم میخورند، اما شناسنامه ی این سوالات درج نشده است و فقط شناسنامه ی سوالات مرحله اول المپیاد فیزیک ایران بیان شده است.
در میان تست های کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان، سوالاتی که ایده های جدید و نو داشته باشند نیز وجود دارند، اما اغلب این ایده ها خارج از روند کنکور سراسری و امتحانات تشریحی دانش آموزان است. مخاطب این تمارین دانش آموزانی هستند که سر کلاس دبیر درس را کامل یاد گرفته اند و اکنون میخواهند با حل سوالات مختلف خود را محک بزنند. دانش آموزان متوسط بهره ی بیشتری از این سوالات خواهند برد.
سوالات کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان در دو بخش مختلف قرار گرفته است (مسائل نمونه فصل و تمرین های فصل) که از این میان، مسائل نمونه فصل پاسخنامه ی تشریحی دارد و تمرین های فصل فقط پاسخ نهایی دارند و راه حلی برای آنها بیان نشده است. پاسخ های تشریحی مسائل نمونه ی فصل منطبق بر روند آموزشی درسنامه و قابل فهم نوشته شده اند و دانش آموزان با مطالعه ی پاسخنامه متوجه روند حل سوال می شوند.
تعداد تست ها و سوالات
| فصل |
عنوان |
تعداد مسائل نمونه |
تعداد تمرین ها |
| 1 |
فیزیک و اندازه گیری |
28 |
53 |
| 2 |
کار، انرژی و توان |
51 |
75 |
| 3 |
ویژگی های فیزیک مواد |
54 |
93 |
| 4 |
دما و گرما |
44 |
64 |
| مجموع |
177 |
285 |
ظاهر کتاب
سایز و فونت نوشته های کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان بسیار مناسب می باشند و همچنین صفحه آرایی و ترسیم اشکال و نمودارها نیز بسیار با کیفیت انجام شده است و از کسل شدن دانش آموزان جلوگیری میکند. تنوع رنگی که در چاپ این کتاب وجود دارد نیز مناسب و قابل قبول است.
متاسفانه وقت کافی برای طرح روی جلد صرف نشده است و طرح ترسیم شده (بادگیرهای یزد) جذابیت بالایی ندارد. کیفیت کاغذ به کار رفته در چاپ این کتاب بسیار خوب و مناسب می باشد.
جمع بندی
حجم کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان بسیار معقول و منطقی می باشد، اما محتوای خیلی قوی ای ندارد. در این کتاب غلط علمی و املایی در بررسی اولیه به چشم نمیخورد. از ویژگی های خاص این کتاب میتوان به بررسی سوالات مرحله اول المپیاد فیزیک ایران در میان مسائل نمونه هر فصل اشاره کرد.
دانش آموزان میتوانند از کتاب آموزش و کار فیزیک دهم تجربی خوشخوان به عنوان منبع دوم استفاده کنند و در طی سال تحصیلی مثال های در نظر گرفته شده را حل کنند.
بیشتر
کمتر
انتشارات خوشخوان
