ابداع مورل

رمان ابداع مورل از نویسنده آرژانتینی زبان مشهور اما کمتر شناخته شده در ایران، آدولفو بیوئی کاسارس، است. کاسارس نویسنده، مترجم و خبرنگار آرژانتینی است که نه تنها هم­عصر با خورخه لوئیس بورخس بزرگ، بلکه دوست و به نوعی شاگرد او نیز بود. این اثر مشهور ترین رمان نویسنده است که در سال 1940 نگاشته و سال بعد از آن اولین جایزه ادبیات بوینس آیرس را برای نویسنده­ اش به ارمغان آورد.

این رمان از طرف افراد بزرگ دیگری چون اُکتاویا پاز و مارکز بسیار تحسین شده و همچنین، بورخس و سوزان جیل لیواین به ترتیب در سال­های 1940 و 2003 برای این کتاب مقدمه ­ای نوشته ­اند. او این رمان را تنها وقتی 26 سال داشت به رشته تحریر درآورد و در همان زمان ابداع مورل را در سطح جهان هم سطح با کتابی مانند محاکمه کافکا دانستند.

سبک کاسارس در آثارش نوعی فانتزیِ خاص است که نمونه ­های آن را به ندرت می ­توان در ادبیات امریکای لاتین پیدا کرد. بورخس به سبک کاسارس در این رمان لقب "تخیلِ معقول" را داده است؛ زیرا به نظر او این نوشته باعث می­شود تا خواننده کتاب مرزهای بین واقعیت و خیال را زیر سوال ببرد.

رمان از جایی شروع می­شود که مردی در جزیره ­ای خالی از سکنه اقامت می­کند اما ناگهان متوجه حضور جمعیتی اسرارآمیز در جزیره شده و به دور از چشم آن­ها مشغول یادداشت برداری و زیر نظر گرفتن آن­ها می­شود؛ و این روال ادامه دارد تا زمانی که با دیدن زنی از میان آنان عاشق او می­شود. زمانی داستان به اوج می­رسد که طی اتفاقاتی جالب شخصیت اصلی کتاب متوجه می­شود که جمعیت نمی­توانند او را ببینند و این شروعی بر ماجرای اصلی رمان می­شود.

از کاسارس تنها یک کتاب دیگر به نام قصه­ های کوتاه و خارق العاده (مجموعه­ای از داستان­های کوتاه کاسارس و بورخس) در ایران توسط انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است. از جمله آثار ترجمه شده توسط مجتبی ویسی نیز می­توان به کتاب­های «جنون کتاب» از آلیسون هوور بارتلت و «شاعری با پرنده آبی» از چارلز بوکفسکی اشاره کرد که هر دو در انتشارات ثالث به چاپ رسیده­ اند.

در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:

«ساعت­ها پیش از رسیدن به جزیره، هوشیاری ­ام را از دست داده بودم. تمامی آنچه از آن روزها به یاد می ­آورم ناقص و نارسا است. تنها مواردی که خوب به خاطر می ­آورم، این­ها هستند: نوری سوزان و عذاب ­آور، تاب­خوردنی دائمی، صدای آب و دردی فراتر از تحمل و توان انسان.»

«خاستگاه اصلی همه گفتگوها، لذت حرف زدن و میل به بیان نکات موافق و مخالف است.»

«شاید دارم مرتکب اشتباهی بزرگ می­شوم که عواقبی شوم در پی خواهد داشت. شاید این زن که با آفتاب­های غروبگاهی دمخور است مرا به دام پلیس بیندازد. شاید هم در موردش خطا می­کنم ولی قدرت قانون چیزی نیست که بتوان آن را از یاد برد. آنان که بر مصدر قضاوت و محکوم کردن افراد نشسته­ اند چنان مجازات­هایی اعمال می­کنند که خواه ناخواه آزادی را در نظر ما برتر و بالاتر از هرچیز دیگر قرار می­دهد.»