تالستوی فروید الیاس

تالستوی، فروید، الیاس کتابی تحلیلی درباره‌ی نظریات این سه شخص است. لئو تالستوی نویسنده و یکی از غول های دوره ی طلایی ادبیات روسیه بود که از سال 1902 تا 1906 نامزد دریافت جایزه ی نوبل ادبیات شد. شهرت تالستوی در سراسر جهان بیشتر به دلیل نوشتن دو رمان شاهکار خود، یعنی «جنگ و صلح» و «آنارکارنینا»، کسب شده است.

زیگموند فروید روان شناس و نویسنده‌ی اهل اتریش و بنیان گذار علم روانکاوی بود. فروید و کارل یونگ (شاگرد فروید) سرشناس ترین روان شناسان دو قرن معاصر بودند. نوربرت الیاس نیز جامعه شناس معروف آلمانی بود که به تلاش‌های کم نظیر او در ساختار و نظریه‌ی اجتماعی معاصر، معروف شده بود.

کتاب حاضر متشکل از سه بخش است:

1. فصل اول: تالستوی و الیاس
2. فصل دوم: تالستوی و فروید
3. ضمیمه: نوشتاری درباره‌ی جنگ

این کتاب از جنس کتاب‌هایی است که جای خالی‌ اش بین کتاب‌های تحلیلی حس می‌شد. دو نویسنده‌ی این کتاب به خوبی ارتباط بین نظریات روان شناسانه ی فروید و نظریات جامعه شناسانه‌ی الیاس با نظریات تالستوی در خلال آثار ادبی‌اش را، مورد موشکافی و واکاوی قرار داده اند.

در فصل اول سعی شده است تا به یکی از مهم ترین مولفه های آثار تالستوی پرداخته بشود؛ یعنی مرگ. در این فصل به تحلیلی مفصل درباره ی مرگ اندیشی تالستوی در آثارش، به خصوص داستان مرگ ایوان ایلیچ، برمی‌خوریم که به واسطه ی نظریات الیاس، شوپنهاور، فروید و مارکس وبر مورد پژوهش قرار گرفته است. تنهایی و دغدغه های وجودی (اگزیستانسیال) در رابطه با احتضار و مرگ از اصلی ترین موضوعات این فصل است.

فصل دوم به مسئله ی رنج در آثار تالستوی اختصاص داده شده است. نویسندگان، سینا حسینی و مسعود قدیم فلاح در این فصل با استناد‌های فراوان به یکی از مشهورترین کتاب های فروید، یعنی «تمدن و ملالت‌های آن»، مفهوم رنج و رنج کشیدن را در آثار این دو فرد بزرگ مورد واکاوی قرار داده اند. ضمیمه ی کتاب نیز به جنگ، به عنوان یکی دیگر از مهم ترین مفاهیم آثار تالستوی، پرداخته می‌شود.

کتاب «تالستوی و شوپنهاور» اثری تحلیلی دیگری است که توسط دو نویسنده‌ی کتاب حاضر تالیف شده و توسط نشر علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است.

در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:

«یکی از مهم ترین مفاهیم موجود در آثار و اندیشه ی تالستوی «مرگ» است. شاید به تعبیری حتی می توان وی را «فیلسوف مرگ اندیش» نامید. در تمام آثار این نویسنده، پرداخت و نگاه فلسفی به مرگ کاملا محسوس و همواره از اصلی ترین پیرنگ های داستانی اوست. نکته ی درخور توجه به مرگی اندیشی همیشگی تالستوی و چرایی شکل گیری تا این اندازه پررنگِ چنین دغدغه ای در ذهن او و بررسی جهان بینی اش نسبت به مرگ است.»

 

«ناتوانی انسان مدرن در هم ذات پنداری با فرد پیر و محتضر ممکن است به جایی وخیم برسد: آرزوی مرگ محتضر. این مسئله دو سویه دارد: یکی رهایی از زحمات و رنج‌هایی است که فرد محتضر برای بازماندگان به وجود می‌آورد؛ یعنی بازمانده با احتضار شخص دچار زحمت هایی از جمله پرستاری شده است و می‌خواهد از آن ها خلاصی یابد. در نتیجه، آرزوی مرگ محتضر را می‌کند. سویه ی دوم در خدمت اعتقاد به نامیرایی خویش است. الیاس بر این عقیده است که در پس هر اعتقاد به نامیرایی خویش یک احساس گناه سرکوب شده وجود دارد که همراه با آروزی مرگ دیگران است.»

 

«مسئله ی اساسی و مشترک شناختِ رنج و فهم آن است. بسیاری از آدمیان تمام عمر را با این رنج و مصیب ها می گذرانند، بی آنکه با آن به مثابه ی مسئله ای درخور اندیشه مواجه شوند»