در مقدمه کتاب شیمی آلی سری جیبی از انتشارات خیلی سبز اشاره به اسم یک شیمی دان آلمانی به نام «فردریش وُهلر» شده است. شیمی دانان بر خلاف نظر زیست شناسان تلاش می کردند که نظریه ی حیات گرایی-زیست گرایی یعنی باوری که بیان می کرد زندگی در اثر نیرویی ماورای قوانین فیزیکی و شیمیایی شکل می گیرد را رد کنند.
یعنی ترکیبات آلی فقط در گیاهان و جانوران یافت می شوند و در ساخت ترکیبات پیچیده طبیعی مثل ویتامین ها و هورمون ها دخالت دارند و ساختن این ترکیبات از مواد معدنی غیرممکن است، اما هنگامی که وهلر در سال ۱۸۲۸ به طریقه مصنوعی اوره تهیه کرد نادرستی این نظریه روشن شد و رابطه میان مواد معدنی و ترکیبات آلی به اثبات رسید و پدر علم شیمی آلی نام گرفت البته کارش به همینجا ختم نشد و آلومینیوم و برلیوم و سیانید را نیز کشف و تهیه کرد.
کتاب جیبی شیمی آلی انتشارات خیلی سبز به هدف تقسیم حجم زیاد موضوعات حفظی و پراکنده ی بخش «شیمی آلی» در درس شیمی دهم ، یازدهم و دوازدهم تألیف شده است. کتاب با لحنی رسمی از درسنامه شروع می شود، بعد از آن عبارت های درست-نادرست و سپس اندکی تست مشاهده می شود.
در مقدمه کتاب اشاره ای به اهداف یا رسالت کتاب نشده است یا وعده و توضیحاتی به مخاطب نمی دهد، اما بدیهی است که کتاب مختص جمع بندی یک مبحث جامع است. فهرست کتاب نیز زیر عناوین فصل ها را مشخص کرده است و صفحات مرتبط را ذکر کرده است.
در ادامه به بررسی کتاب جیبی شیمی آلی اثر مهدی صالح راد می پردازیم.
اسم کتاب جیبی است، در جیب جا نمی شود، اما به راحتی قابل حمل است. ظاهر کتاب کوچک و مناسب است و طراحی جلد ساده و تکراری دارد. صفحه آرایی به خوبی انجام شده و کیفیت چاپ تصاویر و جداول هم عالی است. همچنین از رنگ های متنوع در کتاب استفاده شده است. صفحات خیلی شلوغ نیست (به جز چند صفحه در پاسخ نامه فصل سوم). تصاویر نیز با کیفیت چاپ شده اند و از کاغذ سفید و با کیفیت در چاپ کتاب استفاده شده است.
کتاب جیبی شیمی آلی دارای 250 صفحه و 140 سوال درست نادرست و 45 تست می باشد. با وجود چند ویراستار علمی و نگارشی بعید است غلط املایی و علمی به چشم بخورد. ایده ی خاص وجود همان عبارت های درست و نادرست است. استفاده از این کتاب در زمان جمع بندی پایانی برای دانش آموزان سال دوازدهم پیشنهاد می شود.
پیش از خرید اینترنتی کتاب جیبی شیمی آلی خیلی سبز ادامه مطلب را مطالعه کنید.
آموزش (درسنامه)
همان طور که می دانید مطالب مربوط به شیمی آلی در کتب درسی دهم، یازدهم و دوازدهم به شکل پراکنده قرار دارند. این موضوع احتمال دارد آشفتگی ذهن دانش آموزان را افزایش دهد اما با توجه به اینکه بیشتر مباحث در سال یازدهم است، بعید است مخاطب خیلی زیاد دچار سردرگمی شود. البته مباحث اکثرا حفظی و مفهومی هستند و وجود کتاب هایی از قبیل کتاب های موضوعی فوایدی مثل مرور لحظه ای دارد.
کتاب شیمی آلی خیلی سبز با درسنامه های خلاصه، با تعدادی تمرین و تست حل شده ی آموزشی، متناسب برای دانش آموزان با سطح مبتدی و متوسط و حتی قوی است!
مطالب کتاب جی بی شیمی آلی خیلی سبز در 4 فصل گرد آوری شده است که فصل اول آن بخش مقدمه و معرفی عنصر کربن و شیمی آلی محسوب می شود. فصل دوم با عنوان «هیدروکربن ها» از فصل اول سال یازدهم، فصل سوم «هیدرات کربن» از فصل دوم سال یازدهم و گروه های عاملی و فصل اول سال دوازدهم بیان شده اند و فصل چهارم با عنوان «پلیمرها» از فصل سوم سال یازدهم بیان می شود.
گفتار سلیس و روان در هر جا که مبحث نام گذاری را داشتیم مشهود است. مخصوصا در نامگذاری گروه های عاملی (در مقایسه با مسائل و فرمول های ارائه شده)، زیرا نام گذاری ها همراه با تعداد مثال ها و تمارین حل شده زیاد و بسیار گسترده، تقریبا تمام زیر و بم را بررسی کرده است.
اما هر چقدر که فصل دوم (هیدروکربن) و سوم (هیدرات کربن) تعداد بسیار خوبی از تمرین حل شده در درسنامه دارند، در فصل چهارم این نقطه قوت تبدیل به نقطه ضعف شده است، زیرا تعداد به حداقل رسیده است. یا در مبحث سیکلو آلکان ها و ترکیبات آروماتیک در فصل دوم توضیحات بسیار خلاصه بیان می شود، بدون هیچ حرف اضافه دیگری. اما نکته مثبت تألیف، تجربه چندین ساله مؤلف است که سمت و سوی نگارش درسنامه را از مسیر کنکور خارج نکرده است.
تست (تمرین)
منطقی است که تست های کتاب شیمی آلی جیبی به دلیل تعداد کم و جمع بندی نمی تواند پله به پله پیش رود یا تمام مباحث را پوشش دهد، ولی اکثرا از سوالات کنکورهای سراسری انتخاب شده است (با آدرس یا بدون آدرس)، زیرا قرار است جیبی باشد و مناسب جمع بندی! و سطحی بالاتر از سطح کنکور در میان تست ها دیده نمی شود. اما باید توجه داشت که سوالات کنکوری سراسری 1400 به چشم نمی خورد. عبارت های درست و نادرست است که قوتی به جان یکنواخت کتاب می دهد و ضعف کمبود تست ها را تا حدودی جبران می کند.
در بخش پاسخنامه سوالات تشریحی، به قطعیت درست یا نادرست بودن جواب اشاره شده و توضیحی برای پاسخ صحیح داده شده است. در مورد تست ها نیز، پاسخنامه ی تشریحی تست ها در انتهایی ترین بخش کتاب جیبی شیمی آلی است. به دلیل تعداد کم تست ها، فرصت پرداختن به پاسخ کامل بوده است و تقریبا به جز چند مورد، پاسخنامه ی نسبتا کاملی دارد. جدول خانواده های گروه عاملی و کاربرد های ترکیبات آلی و ویتامین ها نیز در پایان کتاب پیوست شده است.
انتشارات خیلی سبز
