نقد و بررسی
ریاضیات هفتم تیزهوشان مبتکران
مقدمه
سال‌هاست که کتاب ریاضیات هفتم تیزهوشان مبتکران به‌عنوان یک منبع آموزشی که شامل درس‌نامه‌های کامل و دقیق و همچنین سؤالات تشریحی و تستی است، جای خوبی میان دانش آموزان پیدا کرده است. این کتاب به‌خوبی توانسته با توجه به روند تغییرات آموزشی و پیشبرد اهداف آموزشی، خود را به‌روز نگه دارد. در ادامه به بررسی کتاب ریاضی 7 ام تیزهوشان مبتکران می‌پردازیم.
هدف اصلی تألیف این کتاب آموزش گام‌به‌گام و اصولی درس ریاضی پایه هفتم است و با توجه به مطالب آن، به‌خوبی توانسته در تحقق این هدف موفق باشد. فهرست کتاب، صفحات شروع هر فصل و اطلاعات بیشتری در اختیار مخاطب قرار داده است. این کتاب دارای 406 سؤال تشریحی و 446 تست می‌باشد و حجم آن نیز 276 صفحه است. لحن کتاب کاملاً رسمی است. کتاب فاقد CD، QR-code، و اپلیکیشن است. قبل از خرید اینترنتی کتاب ریاضی 7 ام تیزهوشان مبتکران ادامه این مطلب را بخوانید.
آموزش (درسنامه)
درس‌نامه‌های کتاب ریاضی هفتم تیزهوشان مبتکران بی‌نظیرند. در مورد مباحث پایه‌ای و هم‌سطح کتاب، از صفرتا صد هر موضوع را به‌صورت آموزش عمیق بیان کرده است. لحن کتاب به‌گونه‌ای است که مخاطب به‌راحتی با آن ارتباط برقرار کند. درس‌نامه‌ها ساده و با زبان شیوا گفته شده‌اند بطوریکه، مخاطب به‌سادگی می‌تواند آن را درک کند. این درس‌ها قابل‌فهم هستند بطوریکه حتی اگر مخاطب آن امکان حضور در کلاس را نداشته باشد، با مرور این درس‌نامه‌ها به مفهوم اصلی پی می‌برد. البته برای دانش آموزان ضعیف بهتر است ابتدا درس را در کلاس بیاموزند و سپس از این کتاب استفاده کنند.
تمامی مطالب کتاب درسی پوشش داده شده است و در بسیاری از موارد مثال‌ها، کامل‌کننده فرآیند یادگیری هستند بطوریکه چگونگی استفاده از مطالب را به‌خوبی توضیح می‌دهند. عناوین هر مطلب در کادری رنگی به‌خوبی مشخص شده‌اند بطوریکه مرز میان بخش‌های مختلف را می‌توان به‌وضوح دید. مخاطب اصلی درس‌نامه‌ها، دانش آموزان تیزهوش هستند اما سایر دانش آموزان نیز می‌توانند از برخی مطالب این کتاب استفاده کنند. نکات با فونتی متفاوت نوشته شده‌اند تا در استفاده مجدد به‌راحتی در دسترس باشند.
اکثر مطالب کتاب ریاضی هفتم تیزهوشان در سطح کتاب درسی هستند اما در برخی موارد، نویسنده مطالب پیشرفته‌ای را نیز به آن اضافه کرده است تا دانش آموزان تیزهوش باعلاقه و رغبت بیشتری کتاب را مطالعه کنند. به‌عنوان‌مثال فاصله بین دو نقطه در فصل چهارم، قوانین بخش‌پذیری در فصل پنجم، اعداد متباین در فصل ششم، ریشه سوم در فصل هفتم، قرینه نسبت به محورهای مختصات در فصل هشتم نمونه‌هایی از این موارد هستند. هرچند در برخی موارد توضیحات در این قسمت نتوانسته نیاز مخاطب را برآورده سازد. هر جا نکته یا مطلبی از پایه‌های قبل احتیاج باشد، قبل از مبحث اصلی در کادری جداگانه آورده شده است. مانند مساحت اشکال هندسی که در فصل ششم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با تمامی این تفاسیر از ایراداتی که به این کتاب وارد می‌شود، عدم همخوانی بین تمرینات داده شده با مباحث درس‌نامه‌هاست به صورتی که در برخی فصل‌ها سؤالات و تمریناتی آورده شده است که درس‌نامه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است و با توجه به این نکته که مخاطب در پایه هفتم برای نخستین بار با این نمونه سؤالات مواجه می‌شود و ذهنیتی برای حل این سؤالات ندارد، ممکن است کمی برایش ناخوشایند باشد. به‌عنوان‌مثال در فصل دوم، سؤالات مربوط به دنباله‌های حسابی، درس‌نامه‌ای ندارند باوجود مثال حل شده از این مباحث در میان درس‌نامه‌ها، بازهم جای سؤال برای دانش آموزان باقی می‌ماند. تعداد ارقام اعداد توان دار نیز نمونه دیگری از این موارد است. علاوه بر این در فصل اول برخی عناوین با عناوین درسی یکسان نیست به‌عنوان‌مثال “الگوسازی” ، ” تهیه فهرست طبقه‌بندی” شده می‌باشد و “حدس و آزمایش”، “آزمون‌وخطا” نامیده شده است که بهتر است این عناوین تطابق داشته باشند.
تست (تمرین)
سؤالات کتاب ریاضی هفتم تیزهوشان مبتکران در دو قسمت تألیف شده‌اند. بخش اول سؤالات و تمرینات تشریحی است که پس از هر فصل آورده شده است و بخش دوم، سؤالات تستی هستند که به‌صورت فصل‌به‌فصل در پایان کتاب قرار داده شده است. سؤالات تشریحی بلافاصله بعد از درس‌نامه‌ها و در پایان هر فصل آورده شده‌اند. تعداد این سؤالات متناسب با فصل هستند بطوریکه مخاطب با حل آن‌ها به این اطمینان می‌رسد که به‌درستی روی مطالب تسلط پیدا کرده است. سؤالات طبقه‌بندی نشده‌اند و سطح آن‌ها مشخص نیست اما سؤالات اولیه ساده‌تر هستند و سؤالات سخت و مشکل با علامت * مشخص شده‌اند. حل سؤالات سخت به همه دانش آموزان توصیه نمی‌شود.
سؤالات تشریحی پوششی برای تمارین کتاب درسی می‌باشند به این صورت که مخاطب با تسلط روی این سؤالات دیگر نگران سؤالات کتاب درسی نخواهد بود. البته بهتر است سؤالات نیز مانند مباحث درسنامه، تفکیک شده باشند تا مخاطب پس از مرور هر قسمت سؤالات آن را نیز حل کند. برای سؤالات ساده، درس‌نامه‌ها مطالب و نکات موردنیاز را در اختیار مخاطب قرار داده‌اند. همچنین برخی از آن‌ها مشابه مثال‌های حل‌شده هستند. بنابراین مخاطب برای حل آن مشکل خاصی ندارد. برای برخی سؤالات نیز راهنمایی‌هایی گفته شده است که مخاطب بتواند با آن سؤال را حل کند. اما همان‌طور که در قسمت قبل نیز گفته شد، برخی سؤالات درس‌نامه‌ای ندارند و حل آن‌ها چالشی بزرگ برای مخاطب است.
در کتاب ریاضی هفتم تیزهوشان مبتکران، سؤالات تستی چهارگزینه‌ای به تفکیک فصل در پایان کتاب قرار دارند. تعداد سؤالات این قسمت نیز بسیار متناسب در نظر گرفته شده است. همچنین بسیار سعی شده است سؤالات تستی تکراری و مشابه هم نباشند تا مخاطب دچار خستگی و بی‌انگیزگی نشود.
سؤالات تستی نیز سطح‌بندی نشده‌اند اما برخلاف سؤالات تشریحی که سطح برخی از آن‌ها سخت است، سؤالات تستی متعادل‌تر هستند بطوریکه به‌جز مواردی محدود که درس‌نامه‌ای ندارند ( دنباله‌های حسابی)، سایر سؤالات با توجه به درس‌نامه‌ها و نکات آن به‌سادگی قابل‌حل می‌باشند. سؤالات همگی تألیفی می‌باشند هرچند ممکن است متشابه سؤالات آزمون‌های مختلف باشند، اما بهتر است سؤالات آزمون‌های مختلف نیز به کتاب اضافه شوند.
کتاب ریاضیات هفتم تیزهوشان مبتکران فاقد پاسخ‌نامه تشریحی کامل است و نویسنده برای سؤالات تشریحی پاسخ کوتاه و برای سؤالات تستی پاسخ‌نامه کلیدی آورده است. البته با توجه به اینکه مخاطب کتاب هر سطح آموزشی است، بهتر است پاسخ‌نامه‌ها کامل و با توضیح باشند تا در صورت لزوم مخاطب بتواند به نکته حل سؤال پی ببرد.
تعداد تست ها و سوالات
| فصل |
عنوان |
سوال تشریحی |
| 1 |
راهبرد های حل مسئله |
54 |
| 2 |
اعداد صحیح |
16 |
| 3 |
جبر و معادله |
37 |
| 4 |
هندسه و استدلال |
66 |
| 5 |
شمارنده و اعداد اول |
78 |
| 6 |
سطح و حجم |
53 |
| 7 |
توان و جذر |
36 |
| 8 |
بردار و مختصات |
38 |
| 9 |
آمار و احتمال |
28 |
| مجموع |
406 |
| تست های کل کتاب |
446 |
ظاهر کتاب
طرح روی جلد کتاب ریاضی 7 ام تیزهوشان مبتکران رنگارنگ و جذاب است اما تناسب چندانی با محتوای کتاب ندارد. تعداد سؤالات تستی و تشریحی و همچنین تعداد مثال‌ها و مشخصات کتاب و نام نویسندگان آن روی کتاب نوشته شده‌اند تا مخاطب به‌راحتی آشنایی اولیه با کتاب پیدا کند.
برای عناوین مباحث و کادر آن از رنگ قهوه‌ای روشن استفاده شده است. کاغذ کتاب سفید و مرغوبیت بالایی دارد. سایز نوشته‌ها بسیار متناسب انتخاب شده است تا در استفاده طولانی‌مدت از کتاب چشم را اذیت نکند. شکل‌ها کیفیت بالایی دارند و فونت نکات متفاوت انتخاب شده است تا به‌راحتی در دسترس قرار گیرند. استفاده از تم قهوه‌ای روشن برای صفحات مربوط به سؤالات تشریحی، مرز آن‌ها با درس‌نامه‌ها را مشخص کرده است.
جمع بندی
کتاب مبتکران به‌خوبی توانسته هم به‌عنوان یک منبع آموزشی، هم به‌عنوان یک منبع سؤال تشریحی برای آمادگی آزمون‌های داخلی و هم یک منبع قوی تست های چهارگزینه‌ای، جای خود را در بین دانش آموزان و حتی دبیران پیدا کند. حجم کتاب ریاضی هفتم تیزهوشان مبتکران متناسب است اما ظرفیت اضافه شدن مباحث بیشتری را دارد. دقت علمی و نگارشی آن بسیار بالاست بطوریکه ایرادی در آن دیده نمی‌شود. بهتر است مخاطب همراه با کلاس درس و پس از پایان هر فصل کتاب درسی، از مطالب این کتاب استفاده کند.
بیشتر
کمتر
انتشارات مبتکران
