کتاب فرمول بیست زیست شناسی دوازدهم گاج، یک منبع قوی و پر و پیمون از درسنامه‌ها و نمونه سوالات با تیپ‌های مختلف است که برای آمادگی دانش آموزان امتحان نهایی دوازدهم تالیف شده است.
کتاب حاضر به طور خاص برای امتحانات نهایی نگارش شده اما با توجه به اینکه اغلب نکات را نیز در بر می‌گیرد، داوطلبان کنکور نیز می‌توانند به عنوان یکی از منابع، از این کتاب استفاده کنند. فهرست کتاب تنها شامل فصل‌ها و گفتارهای زیست شناسی دوازدهم است.
قالب کلی کتاب به این صورت است که ابتدا درسنامه‌ها قرار داده شده‌اند و بینابین مطالب و مباحث درسنامه‌ها سوالات پرسشنامه قرار دارد که دانش آموزان با مطالعه دقیق موضوعات درسنامه‌ها می‌توانند به آن پاسخ دهند. استفاده از کتاب حاضر با توجه به شیوه آموزشی مطلوب درسنامه‌ها و تعداد زیاد سوالات می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی در ارتقای نمره امتحان نهایی دانش آموزان داشته باشد.
در این کتاب از کاغذ سبک، مقاوم و با جنس و رنگ سفید استفاده شده و سایز و فونت نوشته‌ها خوب و قابل رویت است. خطوط دارای فواصل مناسبی بوده و حاشیه‌ها به خوبی رعایت شده است. اغلب درسنامه‌ها شامل نمودار و شکل‌هایی با کیفیت بالا و رنگ بندی مناسب هستند.
پرسشنامه با پس زمینه رنگ زرد از دیگر بخش‌های کتاب جدا شده که این رنگ ممکن است کمی خواندن مطالب را دشوار کند. اغلب شکل‌ها و تصاویر از کتاب درسی انتخاب شده است که بهتر بود برای ایجاد تنوع از عکس‌های متفاوتی نیز استفاده می‌شد.
کتاب فرمول بیست گاج دارای درسنامه‌های پر از نکته و پرسشنامه استاندارد بوده که برای امتحان نهایی نگارش شده است. از ویژگی‌های خاص کتاب فرمول بیست زیست شناسی 12 می‌توان به تعداد زیاد نکات و نمونه سوالات امتحانات نهایی اشاره کرد.
با توجه به شیوه آموزشی مناسب و بیان ساده و شیوای کتاب حاضر، استفاده از آن در هر زمانی از جمله همزمان با تدریس دبیر و مطالعه کتاب درسی توصیه می‌شود.
درسنامه کتاب فرمول بیست زیست شناسی 3 گاج
درسنامه‌ها با زبانی ساده، شیوا و قابل درک به توضیح مطالب درسی می‌پردازد. در نگارش درسنامه‌ها حتی‌الامکان تلاش شده که مباحث به صورت کوتاه، خلاصه اما کامل بیان شود. بر این اساس از اتلاف وقت دانش آموزان در هنگام مطالعه جلوگیری می‌شود.
در خلال توضیحات درسنامه‌ها، کلیدواژه‌های مهم بصورت برجسته و با رنگ متفاوت قرار داده شده تا به اهمیت این بخش‌ها بیشتر پی برده شود. بیشتر نکات به خوبی و با دقت بالا درون درسنامه‌ها وجود دارد. در این بین می‌توانیم نکات مربوط به تصاویر را نیز مشاهده کنیم. به عنوان مثال؛ می‌توانیم به نکته «پلازمید بر خلاف فام تن اصلی به غشای یاخته متصل نیست» اشاره کنیم.
در بین توضیحات درسنامه‌ها، سوالات امتحانات نهایی در قالب نکته درج شده است که این امر به یادگیری بهتر مطالب و آشنایی دانش آموزان با بخش‌های مفهومی کمک می‌کند. به عنوان مثال نکته «در یوکاریوت‌ها قبل از همانند سازی، پروتئین‌های هیستون از دنای خطی جدا می‌شوند.» در آزمون شهریور 1402 مطرح شده است.
در صفحه 49 نکات متعددی دیده می‌شود که در سال‌های اخیر بصورت مکرر (دی 98، 99، خرداد 1400) مطرح شده. از جمله این نکات «تعداد هلیکاز و دنا بسپاراز در دو راهی همانند سازی است.»
با توجه به توضیح خط‌به‌خط کتاب درسی و درج نکات ریز و درشت و همچنین ساده‌سازی مطالب درسی، مخاطب درسنامه‌ها را اغلب دانش آموزان ضعیف و متوسط تشکیل می‌دهد. اگرچه دانش آموزان قوی نیز برای مرور مطالب و حل تمرینات می‌توانند از کتاب فرمول بیست زیست شناسی 3 استفاده کنند.
در بخش‌هایی از درسنامه‌ها برای بهبود روند آموزشی، برخی سوالات مطرح شده است که می‌تواند یادگیری مطالب را آسان‌تر کند و هم گره کور توضیحات ناقص و نامفهوم کتاب درسی را باز کند. بعنوان مثال در صفحه 48 به این سوال مهم اشاره شده است که «دوراهی همانند سازی چگونه تشکیل می‌شود؟» و «چه اتفاقاتی در فاصله بین دوراهی همانند سازی رخ می‌دهد؟»
با اینکه در کتاب حاضر با نکات ترکیبی و مفهومی مختلف و متفاوت روبرو می‌شویم، اما باز هم جای خالی برخی نکات ترکیبی احساس می‌شود. به عنوان مثال در گفتار همانندسازی دنا نکات ترکیبی «آنزیم‌های دنا بسپاراز، رنا بسپاراز و لیگاز توانایی تشکیل پیوندهای فسفو دی‌استر را دارند.» و «آنزیم‌های دنا بسپاراز و آنزیم‌های برش‌دهنده توانایی آبکافت پیوندهای فسفو دی‌استر را دارند.» می‌توانست درج شود.
اگرچه باید این نکته را یادآوری کنیم که کتاب حاضر برای امتحان نهایی و آزمون تشریحی نگارش شده و نه کنکور. برای پاسخ‌گویی به سوالات پرسشنامه‌ها، مطالعه درسنامه‌ها کافی بنظر می‌رسد. با تمام این تفاسیر، درسنامه‌ها می‌تواند برای درک بهتر مباحث درسی و همچنین آشنایی با نکات امتحانی منبع مناسبی باشد.
تست‌ها و تمرین‌های کتاب فرمول بیست زیست شناسی دوازدهم گاج
نزدیک به پنج هزار سوال تشریحی، پرسشنامه کتاب فرمول بیست را تشکیل می‌دهد. پرسشنامه شامل تیپ‌های مختلف سوال از جمله جای خالی، صحیح و غلط، چهار گزینه‌ای و… می‌شود.
کیفیت سوالات در سطح استاندارد و متناسب با امتحان نهایی بوده، چیدمان و ترتیب قرارگیری سوالات مناسب و مشابه امتحان نهایی است. به عنوان مثال؛ در ابتدا سوالات صحیح و غلط؛ سپس جای خالی و… قرار دارد.
برخی از سوالات چالش‌برانگیز و حاوی نکات مهم هستند. به عنوان مثال؛ در سوال 425 با این پرسش متفاوت روبه‌رو می‌شویم «پس از بررسی نمونه دنای تهیه شده، از کدام زمان مشخص شد که همانندسازی بصورت حفاظتی انجام نمی‌شود؟».
برخی از سوالات به صورت ترکیبی و تلفیقی از مطالب سال‌های گذشته است. به عنوان مثال؛ در سوال 3298 از تصویر گیاه تک لپه در مورد بخش پارانشیم آن سوال مطرح شده است. برخی از سوالات، ترکیبی از زیست شناسی و شیمی است، مانند سوال 679 «کربن مرکزی در یک آمینواسید چند ظرفیت دارد و توسط چه گروه‌هایی پر شده است؟».
تعداد سوالات شکل‌محور مناسب بوده و همچنین سطح کیفی این نوع سوالات نیز مطلوب است. به عنوان مثال؛ سوالات 1407 تا 1409 تصویری از رنای ناقل و بازوهای آن را نشان می‌دهد. در سوالات 1418 تا 1421 در مورد تصویر زیر واحدهای رناتن سوال شده است.
یکی از ویژگی‌های مطلوب پرسشنامه‌ها درج تعداد زیاد نمونه سوالات امتحانات نهایی است. در بخش‌هایی تحت عنوان «بانک سوالات نهایی» بیشتر با این نمونه سوالات روبرو می‌شویم. در این کتاب سوالات به صورت طبقه‌بندی شده نیستند. علی‌رغم اینکه سطح برخی سوالات خیلی هم ساده نیست، اما با مطالعه دقیق و کامل درسنامه‌ها می‌توان به تمام سوالات پاسخ داد.
در انتهای کتاب، پاسخنامه قرار دارد که به برخی سوالات به صورت تشریحی جواب داده است. با توجه به اینکه، تمرکز کتاب فرمول بیست زیست شناسی دوازدهم بر تست و کنکور نیست، بنابراین تجزیه و تحلیل زیادی هم بر روی پاسخ‌های سوالات صورت نگرفته است.
با توجه به تعداد زیاد سوالات تالیفی و نمونه سوالات ادوار گذشته امتحانات نهایی، استفاده از تمرینات و سوالات کتاب حاضر، در ارتقای سطح تحصیلی و افزایش یادگیری مطالب دانش آموزان موثر است.
انتشارات گاج
