نقد و بررسی
ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز
چکیده
حالا که ارزش معدل در کنکور و کسب نمرات بالا در امتحانات نهایی اهمیت بسزایی پیدا کرده، تنوع ورود کتاب‌های تمرینی و کار در بازار آموزش نیز افزایش یافته است. اما آیا همه کتاب‌های این دسته ارزش مطالعه دارد؟ آیا کیفیت همه آن‌ها مطلوب است؟ در این بخش سعی می‌کنیم به بررسی کتاب زیست شناسی دوازدهم ماجراهای من و درسام از انتشارات خیلی‌سبز بپردازیم و به سوالات شما در این مورد پاسخ دهیم.
کتاب ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز در قالب 5 بخش آموزش، پرسشنامه، پاسخنامه، چکیده فصل‌ها و بخش نمونه آزمون‌های نوبت اول و دوم برای امتحان نهایی تالیف شده است. در فهرست کتاب، به‌طور کامل تمام قسمت‌ها از جمله گفتارها، آزمون‌ها، پاسخنامه‌ها و سایر نمونه سوالات وجود دارد. بنابراین مخاطب با دیدن فهرست می‌تواند آنچه را در ذهن دارد، بیابد.
با توجه به درسنامه‌های ساده و روان که با لحن رسمی به توضیح و آموزش مطالب می‌پردازد و همچنین تمرینات استاندارد و با سطح کیفی مطلوب، می‌توان اظهار داشت که استفاده از کتاب ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم قطعاً تاثیر فراوانی در کسب نمره بالا در درس زیست شناسی دارد.
جنس کاغذ کتاب سفید و کیفیت آن مناسب است. طرح روی جلد مشخصی برای کتاب حاضر طراحی نشده که بهتر بود با قرار دادن تصاویر علمی و یا مطالب پزشکی، جذابیت بیشتری برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کرد.
در فصل آخر که تمام مباحث به‌صورت چکیده قرار دارد، مطالب بسیارفشرده و با فاصله بسیارکم قرار دارد که بهتر بود کمی فواصل بین جملات بیشتر می‌شد تا مشکلی برای مطالعه ایجاد نکند. اندازه و فونت نوشته‌ها برای مطالعه مناسب است. شکل‌ها و نمودارها به همراه جداول، به‌خوبی و با رنگ‌بندی و برجستگی کامل در کتاب حاضر چاپ شده است.
کتاب زیست شناسی دوازدهم ماجراهای من و درسام خیلی‌سبز متشکل از درسنامه‌ها و تمرینات متعدد و متنوع بوده که برای امتحانات نهایی تالیف شده است. نقطه قوت کتاب حاضر را پرسشنامه‌های آن تشکیل می‌دهند که از تمرینات متنوع و باکیفیت تشکیل شده است. با توجه به تمرینات مناسب پرسشنامهها، استفاده از کتاب حاضر می‌تواند در هر زمانی به‌خصوص پس از تدریس دبیر، برای دانش‌آموزان مفید باشد.
درسنامه ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز
درسنامه‌ها شامل همه مطالب کتاب از جمله نکات مربوط به تصاویر، متن و فعالیت‌ها بوده که در قالبی منظم و در حجمی مشخص و معقول برای امتحان نهایی تالیف شده است. درسنامه‌ها به‌خوبی مطالب و بخش‌های مهم کتاب درسی را بدون حاشیه و ذکر جملات زائد، بصورت کوتاه و نکته‌ای ارائه می دهد.
در تالیف درسنامه‌ها تلاش شده تا مطالب مهم و کاربردی کتاب درسی به شیوه‌ای آسان و روان دسته بندی و ارائه شود تا یادگیری مفاهیم برای دانش‌آموزان ضعیف و متوسط آسان‌تر شود. مخاطب درسنامه‌ها را اغلب دانش‌آموزانی تشکیل می‌دهند که به دنبال فراگیری دقیق مباحث طبقه‌بندی‌شده کتاب درسی به همراه استحکام پایه تحصیلی حال حاضر خود هستند.
به‌عنوان مثال؛ نتایج هرکدام از آزمایشات گریفیت که در کتاب درسی به‌صورت واضح بیان نشده است را درون درسنامه‌ها می‌توانیم مطالعه کنیم. در همین رابطه تغییرات رنای پیک به‌صورت کوتاه و مطلوب بیان شده است. در صفحه 60، تنظیم بیان ژن در مراحل رونویسی و غیر رونویسی بصورت واضح و آسان توضیح داده شده است.
خارج نشدن درسنامه‌ها از مباحث درسی و عدم درج مطالب زائد و اضافه نقش موثری در یادگیری دانش‌آموزان دارد که ما این ویژگی را در درسنامه‌های کتاب ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم می‌بینیم.
با توجه به اینکه هدف از تالیف کتاب ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز، آمادگی برای امتحان نهایی است، به مطالب عمیقا پرداخته نمی‌شود. به‌عنوان مثال؛ در انواع پروتئین که در صفحه 29 ذکر شده، جای پروترومبین و فیبرینوژن که در انعقاد خون نقش دارند و یا اکسی توسین که در هیپوتالاموس تولید می‌شود خالی است.
توضیحات درسنامه‌ها برای پاسخ گویی به سوالات هر بخش کافی است. تمام نکات مربوط به شکل‌ها و تصاویر را در بخش‌هایی تحت عنوان «از شکل چی می‌فهمیم» می‌توان مشاهده کرد. به‌عنوان مثال؛ نکات تصویر همانندسازی در یوکاریوت‌ها در صفحه 21 درسنامه قرار دارد.
در صفحه 42 این نکته مهم از تصویر فرایند رونویسی استخراج شده‌است، «پیوندهای هیدروژنی بین الگو و رمز گذار دنا در جهت رونویسی شکسته شده و در همان جهت مجدداً تشکیل می‌شود».
پاسخ به تمام فعالیت‌ها را می‌توانیم درون کادرهای مجزا و تفکیک شده مشاهده کنیم. به‌عنوان مثال؛ در فعالیت صفحه 32 تفاوت رونویسی و ترجمه در پروکاریوت‌ها و یوکاریوت‌ها مورد پرسش قرار گرفته است که پاسخ آن در صفحه 55 درسنامه ذکر شده است. با تمام این تفاسیر می‌توان گفت که درسنامه‌ها برای دانش‌آموزان ضعیف و متوسط (و نه قوی) منبع مناسبی تلقی می‌شود.
سوالات و تمرین‌های من و درسام زیست 12 خیلی سبز
در ادامه درسنامه‌های کامل و جامع، در جهت تثبیت فرایند یادگیری و نیز بالا بردن سطح توانایی و مهارت دانش‌آموزان، سوالات تالیفی و نمونه سوالات امتحانات نهایی در تیپ‌های مختلف در پرسشنامهها قرار داده شده است.
جای خالی، عبارات مرتبط، صحیح و غلط، سوالات تصویری، تشریحی و دو گزینه‌ای تیپ‌های مختلف سوالات پرسشنامهها را تشکیل می‌دهند. یک تفاوت اساسی بین چاپ جدید کتاب زیست دوازدهم ماجراهای من و درسام خیلی‌سبز با چاپ‌های گذشته در این است که تعداد نمونه سوالات امتحانات نهایی افزایش چشمگیری داشته است.
سطح سوالات، استاندارد و هم‌تراز با امتحانات نهایی بوده و از طرح سوالات بسیار پیچیده و زائد پرهیز شده است. طرح برخی از سوالات، ساده و در جهت آموزش بهتر مطالب درسی است. به‌عنوان مثال؛ سوال 184 در صفحه 63 در مورد رابطه میزان رونویسی و فشردگی کروموزومی است.
در سوال 181 قند مصرفی ترجیحی باکتری ایکولای مورد پرسش قرار گرفته که ساده ارزیابی می‌شود. بنابراین می‌توان مخاطب تمرینات را دانش‌آموزان ضعیف و متوسط دانست. بهتر بود سوالات براساس درجه سختی طبقه‌بندی می‌شد تا دانش‌آموزان بسیار قوی نیز می‌توانستند از پرسشنامه استفاده مطلوب داشته باشند.
درج سوالات از تصاویر کتاب درسی در برخی فصول از ویژگی‌های مهم پرسشنامه است. به‌عنوان مثال؛ سوال 135 که در مورد تصویر رناتن‌هایی است که چند رنای در حال رونویسی را ترجمه می‌کند بارها سوژه بسیاری از تست‌ها و سوالات امتحانات نهایی است. سوال 89 در صفحه 132 در مورد تصویر چرخه انتقال الکترون است که این شکل نیز اهمیت زیادی دارد.
در انتهای هر فصل پاسخنامه تشریحی تمام سوالات قرار دارد که به توضیح و آنالیز سوالات می‌پردازد. در کتاب حاضر نسبت به کتاب‌های مشابه، پاسخنامه محتوای کامل‌تری دارد به‌طوری که حتی بسیاری از سوالات دوگزینه‌ای نیز مورد تحلیل قرار گرفته است.
برای پاسخ‌دهی به سوالات پرسشنامهها مطالعه درسنامه‌ها کافی به‌نظر می‌رسد اما در مواردی اندک یک ناهماهنگی مشاهده می‌شود. به‌عنوان مثال؛ سوال 162 در مورد «توالی‌های حفظ شده» است در حالی که تعریف «توالی های حفظ شده» در درسنامه بعدی ذکر شده؛ به‌عبارت دیگر پیش از آنکه «توالی‌های حفظ شده» آموزش داده شود از آن سوال طرح شده است.
با تمام مزایایی که در مورد تمرینات ذکر شد، می‌توان اذعان داشت که پرسشنامه از نظر سطح کیفی و کمی مطلوب بوده و می‌تواند منجر به پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس زیست شناسی شود.
تعداد تست‌های من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز
| فصل |
عنوان |
تعداد سوال |
| 1 |
مولکول‌های اطلاعاتی |
266 |
| 2 |
جریان اطلاعات در یاخته |
225 |
| 3 |
انتقال اطلاعات در نسل‌ها |
137 |
| 4 |
تغییر در اطلاعات وراثتی |
249 |
| 5 |
از ماده به انرژی |
236 |
| 6 |
از انرژی به ماده |
224 |
| 7 |
فناوری‌های نوین زیستی |
202 |
| 8 |
رفتارهای جانوران |
226 |
| امتحان شماره 1: نیم‌سال اول |
21 |
| امتحان شماره 2: نیم‌سال اول |
21 |
| امتحان شماره 3: نهایی خرداد 1401 |
23 |
| امتحان شماره 4: نهایی خرداد 1400 |
23 |
| امتحان شماره: نهایی شهریور 1400 |
18 |
| امتحان شماره: نهایی دی 1400 |
24 |
| مجموع |
1,895 |
بیشتر
کمتر
فهرست کتاب
ماجراهای من و درسام زیست شناسی دوازدهم خیلی سبز
| عنوان |
درسنامه |
| فصل اول: مولکول های اطلاعاتی |
7 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
8 |
| پاسخنامه فصل اول |
43 |
| فصل دوم: جریان اطلاعاتی در یاخته |
53 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
54 |
| پاسخنامه فصل دوم |
86 |
| فصل سوم: انتقال اطلاعات در نسل ها |
95 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
96 |
| پاسخنامه فصل سوم |
109 |
| فصل چهارم: تغییر در اطلاعات وراثتی |
114 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
115 |
| پاسخنامه فصل چهارم |
146 |
| فصل پنجم: از ماده به انرژی |
155 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
156 |
| پاسخنامه فصل پنجم |
181 |
| فصل ششم: از انرژی به ماده |
189 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
190 |
| پاسخنامه فصل ششم |
217 |
| فصل هفتم: فناوری های نوین زیستی |
224 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
225 |
| پاسخنامه فصل هفتم |
253 |
| فصل هشتم: رفتارهای جانوران |
260 |
| درس نامه و سوال های امتحانی |
261 |
| پاسخنامه فصل هشتم |
284 |
| چکیده فصل ها |
291 |
| امتحان های نیم سال اول |
309 |
| امتحان های نیم سال دوم |
319 |
انتشارات خیلی سبز
