نوت بوک

کتاب نوت بوک، مجموعه نوشته‌های ژوزه ساراماگو است که پیش‌تر در وبلاگش منتشر شده. او در ابتدا کمی با انتشار نوشته‌هایش بر صفحه‌ی بی‌کران اینترنت غریبگی می‌کرد اما در ادامه، مطالب خوب و مهمی را نوشت و به اشتراک گذاشت، به قدری که این مطالب ارزش تبدیل شدن به کتاب را پیدا کردند. نوشته‌ها مربوط به یک سالی هستند که ژوزه ساراماگو در شهر لیسبون سکونت داشت و اولین چیزی که در وبلاگش منتشر کرد نیز مقاله‌ای یا به قول خودش نامه‌ای عاشقانه درباره‌ی شهر لیسبون بود.

در ادامه او از موضوعات مختلف نوشت؛ از دیدگاه و جهان بینی خودش به زندگی، تا مسائل اقتصادی و سیاسی روز و یا مقاله‌هایی که در گذشته نوشته بود و دوباره مرورشان می‌کرد. حسن وبلاگ‌نویسی ژوزه ساراماگو در زمان حیاتش شاید این بود که می‌شد خیلی سریع در رابطه با موضوعات مختلف روز، به نظر نویسنده‌ی محبوب خود دست یافت و او را خواند. این حس شیرین‌تری نسبت به انتظار کشیدن برای چاپ کتابی دارد که شاید نویسنده در آن از اتفاقی سیاسی حرف بزند شاید هم نه. به هر حال ژوزه ساراماگو نویسنده‌ای ست که چه برای خواندن نوشته‌هایش در وبلاگ، چه کتاب‌هایش می‌توان هر چه لازم است صبر کرد؛ چرا که او ماهر است و واژگان را می‌شناسد.

رمان کوری از این نویسنده در جهان به طور چمشگیری استقبال شده و حتی نوبل ادبیات را برای او به ارمغان آورده است. در ایران نیز افراد زیادی دست به ترجمه‌ی این رمان زدند که یکی از بهترین این افراد، مینو مشیری بوده است. رمان بینایی، هجوم دوباره مرگ، همه‌ی نام ها، خاطرات کودکی، دخمه و … از دیگر آثار این نویسنده هستند.

نوت بوک کتاب مناسبی برای آشنایی با جهان ژوزه ساراماگو به حساب می‌آید اگرچه که برای شناخت عمیق این نویسنده بهتر است با کتاب کوری آغاز و در ادامه به سراغ دیگر آثارش برویم. نوت بوک را مینو مشیری ترجمه کرده و نشر ثالث عهده دار چاپ آن بوده است.

در بخش هایی از این کتاب می خوانیم:

«در اصطلاح فیزیک ما در مکان سکونت داریم، اما به بیان احساسی، خاطره در ما سکونت دارد. خاطره‌ای که از یک مکان و یک زمان شکل گرفته، خاطره‌ای که درونش زندگی می‌کنیم، مانند جزیره‌ای میان دو اقیانوس- یکی گذشته ما، دیگری آینده مان. ما می‌توانیم روی امواج اقیانوس گذشته نه چندان دور خود به مدد حافظه‌ای شخصی سفر کنیم، چرا که در این حافظه یاد راه‌های سفر کرده پیش هنوز زنده است، اما برای سفر در گذشته‌های دور، ناگزیریم از خاطراتی بهره بگیریم که زمانش (مدت‌ها پیش در پستوهای روزگار) اندوخته شده، و مکانش، مانند خود زمان، پیوسته در تغییر است.»

 

«به باور من هر واژه‌ای نیاز به حداقل یک واژه‌ی دیگر دارد تا آن را مفهوم کند. چون مدت درازی است این کار را می‌کنم، به جایی رسیده‌ام که می‌توانم سوالاتی را که از من پرسیده خواهد شد، پیش بینی کنم، رویه‌ای که کار را آسان‌تر می‌کند، چون از پیش می‌دانم چه چیز‌هایی برای خبرنگاران جالب‌تر است. بازی زمانی شروع می‌شود که به خودم اجازه می‌دهم آزادانه وارد یکی از این سخنرانی‌ها شوم. غصه چارچوب مضمون دقیق هر سوال را نمی‌خورم، چه خواسته چه ناخواسته، اولین کلمه را می‌گویم، بعد دومی را، سومی را، مانند پرندگانی که تازه از قفسشان رها شده‌اند و واقعا نمی‌دانند، یا واقعاً اصلاً نمی‌دانند به کجا کشیده می‌شوند. حرف زدن بدین شیوه به نوعی ماجراجویی تبدیل می‌شود به جست و جویی روشمند برای راهی به سوی هر آن که گوش می‌دهد، و من همیشه آگاهم که هیچ ارتباطی کامل و فی الفور نیست، و اغلب لازم است کمی به عقب برگردیم تا آنچه را به اختصار گفته ایم، روشن سازیم.»