در درسنامه های کتاب درسی زیست شناسی یازدهم محصول انتشارات زیر ذره بین کاپ، نکات مهم کنکورهای سراسری درج شده است، در پرسش نامه ها خبری از تست نیست و سوالات شامل تیپ های مختلف تشریحی، جای خالی و… می باشند. کتاب حاضر در واقع همان کتاب درسی است، با این تفاوت که نکات کنکوری به برخی قسمت های مهم تر آن ضمیمه شده است. فهرست کتاب شامل فصل ها و گفتارهای مربوطه می شود که با توجه به حجم کم مطالب کافی بنظر می رسد.
در مقدمه، دو رویکرد برای تألیف کتاب زیست 11 ام کاپ پیش بینی شده است:
مطالعه این کتاب و بعد مراجعه به سایر کتب کمک آموزشی
مطالعه کتاب های کمک آموزشی و سپس مطالعه این کتاب بعنوان جمع بندی
در هر دو حالت دانش آموزان نیاز به منابع کامل تر دارند و مطالعه این کتاب به هیچ عنوان کافی بنظر نمی رسد. در ادامه به بررسی کتاب درسی زیست شناسی 11 ام زیر ذره بین کاپ اثر مرتضی رضایی می پردازیم.
سایز و اندازه نوشته ها برای مطالعه مطلوب و مناسب می باشد. فاصله مناسب خطوط تا حاشیه ها از فشردگی بیش از حد مطالب کاسته است. تنوع بکار رفته در جملات و شکل ها بخوبی مشهود است. کیفیت چاپ برخی شکل ها مناسب نیست، مانند عکس غدد و هورمون های موثر در تولید مثل زن در صفحه 107 و یا کِرم کبد در صفحه 116.
جنس کاغذ بکار رفته سفید، محکم و مقاوم است، اگرچه چسب گرم جلد کتاب مناسب نمی باشد و بعد از چند بار باز و بسته کردن، صفحات کتاب از یکدیگر جدا می شود. بهتر است پیش از مطالعه جلد کتاب سیمی شود. طرح روی جلد مرتبط با موضوع کتاب درسی می باشد، بطوریکه اشاره به بیولوژیستی دارد که با ذره بین در حال تحقیق و پژوهش می باشد.
کتاب زیست شناسی 2 زیر ذره بین کاپ با تکیه بر متون کتاب درسی و درج تعدادی نکته کنکوری به چاپ رسیده است. در پرسش نامه هر فصل تعدادی سوال با تیپ های مختلف قرار داده شده که در افزایش تسلط دانش آموزان بر مطالب درسی اثرات مثبتی دارد، اگر چه سطح کمی و کیفی سوالات ایده آل نمی باشد و نیاز به منابع بیشتر می باشد.
این کتاب دارای حجم 152 صفحه و 320 سوال تشریحی می باشد. با توجه به مواردی که ذکر شد کتاب حاضر می تواند بعنوان یکی از منابع آموزشی همگام با تدریس دبیر، برای دانش آموزان کاربرد داشته باشد.
قبل از خرید اینترنتی کتاب درسی زیست یازدهم زیر ذره بین ادامه مطلب را بخوانید.
آموزش (درسنامه)
با وجود اینکه درسنامه های کتاب زیست شناسی یازدهم زیر ذره بین کاپ عیناً همان صفحات کتاب درسی می باشند و تغییری در جمله بندی، شکل ها و… صورت نگرفته است، اما جملات مهم، برجسته و هایلایت شده است. همچنین در زیر مطالب مهم نیز خط کشیده شده که اهمیت موضوع مورد نظر را نشان می دهد.
نکاتی که در حاشیه درسنامه ها قرار داده شده، یا مبحث مهم و کوتاهی را یاد آوری می کنند و یا نکات استخراجی کنکورهای سراسری هستند که با عنوان «کنکور» از نکات دیگر تفکیک شده اند.
از ویژگی های کتاب زیست 11 ام زیر ذره بین، اختصاص صفحه ای با عنوان «نکات مربوط به کنکورهای اخیر» (98 به بعد) می باشد که در انتهای هر فصل قرار داده شده است.
درون درسنامه ها تلاش شده تا نکات و تفاسیر موضوعات با حداقل کلمات و به کوتاه ترین شکل ممکن انجام گیرد. بعنوان مثال در مبحث دیابت در زیر جمله «بر اثر تجزیه چربی محصولات اسیدی تولید می شود»، خط کشیده شده و بالای جمله مذکور “اسیدهای چرب” نوشته شده، و یا در بالای جمله «تجزیه پروتئین ها مقاومت بدن را کاهش می دهد»، “اوره” نوشته شده است، یعنی در اثر تجزیه پروتئین ها در افراد دیابتی اوره تولید و توسط کلیه ها دفع می شود. به این ترتیب با حداقل کلمات، نکات و مفاهیم به مخاطب القا می شود.
این امر (خلاصه نویسی) در تفسیر شکل ها هم دیده می شود. در شکل جایگاه غده اپی فیز در مبحث سایر غدد درون ریز، فقط اپی فیز و برجستگی های چهارگانه توسط کتاب درسی نشان داده شده، اما درون درسنامه این کتاب، سایر قسمت های درخت زندگی، بطن چهارم، تالاموس و… نیز مشخص شده است.
درسنامه های کتاب درسی زیست یازدهم زیر ذره بین کاپ، فاقد نمودار و جداول طبقه بندی شده می باشند، بطوریکه بسیاری از مطالب، مبهم و پراکنده باقی مانده اند. بنابراین مطالعه درسنامه ها کمکی به یادگیری بهتر و راحت تر دانش آموزان ضعیف نمی کند.
بسیاری از فعالیت ها بدون پاسخ باقی مانده و اشاره ای به آن ها نشده است، فعالیت فصل ایمنی که در مورد چربی سطح پوست می باشد و یا مخاط مژکدارِ دستگاه تنفسی از جمله این فعالیت ها می باشند. همچنین درسنامه ها خالی از هر گونه مطالب مرتبط با سال های گذشته می باشد.
در مجموع درسنامه ها که شامل همین تعداد کم نکات و قسمت های هایلایت شده می باشند، ناکافی بنظر می رسند و مشخص است که علاوه بر مطالعه درسنامه های کتاب زیست یازدهم زیر ذره بین، برای پاسخ به تست های کنکور باید تسلط بیشتر و فهم عمیق تری داشت.
تست (تمرین)
هر فصل از کتاب درسی زیست شناسی یازدهم زیر ذره بین کاپ تقریباً از یک پرسش نامه فاقد تست تشکیل شده است. پرسش نامه ها، 4 تیپ سوال (صحیح یا غلط، درست یا نادرست، تعریف کردنی و نام دیگر برخی عبارات را بنویسید) را تشکیل می دهند. در مقابل هر سوال به صفحه ای اشاره شده است که پاسخ سوال در آن قرار دارد. در بین پرسش ها سوالات ترکیبی یافت نمی شود و تمام سوالات دارای پاسخ های واضح و روشن می باشند که در متن درسنامه وجود دارد.
در طرح برخی از سوالات هدف مشخصی مشاهده نمی شود و معمولاً این سوالات دارای نکته خاصی نمی باشد، بعنوان مثال در فصل تنظیم عصبی از جملات بی ارزش متن کتاب درسی مانند «نخستین تصمیم برای مصرف مواد اعتیاد آور در اغلب افراد اختیاری است» سوالات مختلف طرح شده که فاقد اعتبار و ارزش علمی خاصی می باشد. اگر چه این روند ادامه دار نیست و سوالات با محتوای علمی نیز در پرسش نامه ها وجود دارد که می توان به سوال «موقعیت رشته های اکتین و میوزین در یک سارکومر چگونه است» و یا «تأمین انرژی اولیه برای انقباض ماهیچه چگونه انجام می شود» اشاره کرد.
طرح برخی سوالات در کتاب زیست شناسی یازدهم زیر ذره بین کاپ، پایه و اساس مشخصی ندارد و منظور از طرح چنین سوالاتی مشخص نیست. بعنوان مثال بخشی از هر پرسش نامه را سوالی با عنوان «نام دیگر برخی عبارات است را بنویسید» تشکیل می دهد که مثلاً نام دیگر چلیپای بینایی و یا بیماری MS سوال شده که این پرسش ها از منظر علمی و آموزشی کاملاً بی ارزش می باشند و قطعاً در سوالات کنکور چنین مباحثی مطرح نمی شود.
یکی از مواردی که در بین سوالات و حتی درسنامه ها به چشم می خورد استفاده بیش از اندازه از قیدها و کلماتی مانند «برخی، همه، اغلب، بیشتر و…» است. این قیدها سهم بسیار زیادی از سوالات را در پرسش نامه در بر می گیرند. البته بهتر بود بجای تکیه بر روی قیدها و درج سوالات متداول از آن، تیپ و تنوع سوالات افزایش داده می شد.
کتاب درسی زیست 11 ام کاپ دارای پاسخ نامه نمی باشد و همانطور که ذکر شد پاسخ سوالات به متن درسنامه ارجاع داده شده است. با تمام این تفاسیر پرسش نامه به تنهایی جوابگوی نیازهای داوطلبان کنکور نمی باشد و حتماً به منابع بیشتر و کامل تری نیاز است.
انتشارات کاپ
