کتاب درسی علوم و فنون ادبی 2 پایه یازدهم چاپ 1403
چکیده
کتاب علوم و فنون ادبی (2)، نوشته سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي، برای پایه یازدهم دوره دوم متوسطه تالیف شده است. این کتاب، دارای یک پیشگفتار با عنوان «سخنی با دبیران ارجمند» است که در آن در مورد محتوای کتاب، اهمیت و نحوه آموزش آن، توضیح داده شده است. این کتاب شامل 111 صفحه، 4 فصل و 12 درس می‌شود.
همانطور که از تعداد دروس مشخص است، در هر فصل، 3 درس وجود دارد؛ درس اول هر فصل در مورد تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی، درس دوم در مورد موسیقی شعر (عروض) و درس سوم، زیبایی‌شناسی شعر(آرایه‌های ادبی) را آموزش می‌دهد. در پایان هر فصل هم یک کارگاه تحلیل فصل قرار دارد. در پایان کتاب، مثل همه کتاب‌های ادبیات، یک نیایش ادبی و فهرست منابع، گذاشته شده است.
جلد این کتاب درسی، مثل همه کتاب‌های درسی دیگر، طراحی و دیزاین آن‌چنانی‌ای ندارد اما استفاده از سه رنگ سبز، آبی و نارنجی ترکیبی نسبتا جذاب را به وجود آورده است. سایز و فونت نوشته‌ها مثل همه کتاب‌های درسی دیگر بوده و مناسب است.
صفحه‌آرایی این کتاب، برخلاف دیگر کتاب‌های درسی، جذاب و چشم‌نواز بوده و استفاده از رنگ‌های متنوع، ظاهری متفاوت به آن بخشیده است. به طور کلی کیفیت کاغذ و جلد نیز مناسب بوده و چاپ این کتاب هم با کیفیت انجام شده است.
این کتاب حجمی مشابه سایر کتاب‌های علوم و فنون ادبی دهم و دوازدهم دارد و نسبت به چاپ سال 1402 تغییر چشمگیری نداشته است. از ویژگی‌های جالب این کتاب، می‌توان به داشتن کیوآرکد برای دسترسی به ویدیوهای آموزشی، نام برد. اگر خواندن این کتاب را به صورت همزمان با تدریس معلم شروع کرده و از روی کتاب، جزوه‌نویسی کنید.
شما می‌توانید فقط با خواندن این کتاب در امتحانات نهایی شرکت کنید اما اگر دوست دارید متن را به صورت نکته‌بندی شده یا با نکات امتحانی و تستی اضافه‌تر بخوانید، به شما استفاده از کتاب‌های کمک‌درسی را پیشنهاد می‌کنیم. از لینک زیر می‌توانید لیست کتاب‌های کمک‌درسی علوم و فنون ادبی (2) در سایت چی‌بخونم را ببینید. تحلیل‌های نوشته شده برای هر کتاب، به شما در یافتن مناسب‌ترین کتاب کمک‌درسی، کمک خواهد کرد.
کتاب های کمک درسی برای درس علوم و فنون ادبی (2) یازدهم انسانی
چیدمان دروس در فصول این کتاب جالب است و از خسته‌کننده شدن آن برای دانش‌آموزان جلوگیری می‌کند. برای مثال اگر همه مباحث تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی در کنار هم قرار می‌گرفت ممکن بود پس از مدتی باعث کسل شدن ذهن دانش‌آموز شود اما قراردهی دروس مربوط موسیقی شعر و زیبایی‌شناسی شعر در میان این مباحث، به تنوع و سرگرم‌کننده‌ترشدن کتاب، کمک کرده است.
به طور کلی چهار فصل هستند که ساختار اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهند؛ هر فصل هم از سه درس (تاریخ ادبیات، پایه‌های آوایی و آرایه) تشکیل شده است.
هر یک از فصول شامل مباحث زیر می‌شود:
فصل یکم شامل دروس:
فصل دوم شامل دروس:
فصل سوم شامل دروس:
فصل چهارم شامل دروس:
دروس اول از هر فصل در واقع در ادامه مباحث مربوط به سبک‌شناسی و تاریخ ادبیات کتاب دهم (زبان و ادبیات فارسی در سده‌های پنجم و ششم)، نوشته شده‌‌اند.
مباحث مربوط به موسیقی شعر هم ادامه‌ای بر مطالب پایه‌ای سال دهم بوده (سازه‌ها و عوامل تاثیرگذار در شعر فارسی، هماهنگی پاره‌های کلام، وزن شعر فارسی و معرفی قافیه و ردیف) و در این کتاب به صورت پیچیده‌تر و جزئی‌تر بررسی شده است. این مبحث در سال دوازدهم نیز در یک درس، ادامه خواهد یافت.
در دروس آرایه‌های ادبی، می‌توان گفت که کتاب عملکرد ضعیفی داشته است. علاوه بر مطالب و توضیحات کوتاه و خلاصه‌ای که همه نکات مربوط به آرایه‌ها را پوشش نمی‌دهند، آرایه‌های بیان شده در این کتاب (تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه) از ساده‌ترین آرایه‌ها بوده که بهتر بود در درس علوم و فنون ادبی (1) تدریس و در این کتاب هم تعدادی از آرایه‌های دشوارتر کتاب دوازدهم، توضیح داده می‌شد تا از حجم و دشواری مطالب کتاب دوازدهم کاسته شده و هر سه کتاب از نظر میزان پیچیدگی، دارای تعادل باشند.
شاید اولین نکتهای که توجه دانش‌آموزان و معلمان را در رابطه با این کتاب، جلب می‌کند، حجم کم کتاب و تعداد دروس آن است. درس علوم و فنون ادبی (2) در سال تحصیلی 96-97 جایگزین کتاب آرایه‌های ادبی و تاریخ ادبیات ایران و جهان شد و با توجه به اهمیت زیاد این درس در کنکور (ضریب 8) و تخصصی بودن آن، حجم کم کتاب موضوعی تعجب‌برانگیز است!
در هر درس، مولف به سادگی و با ارائه توضیحات خلاصه و جزوه مانند از روی مطالب مهم گذشته و این موضوع ممکن است باعث افزایش نیاز دانش‌آموزان به یک منبع و درسنامه کامل و جامع‌تر مثل کتب کمک‌درسی شود.
البته باید گفت معلمان می‌توانند از این موضوع استفاده کرده و پس از آموزش نکات خلاصه هر درس، با فعالیت‌های خارج از کتاب، مثل بررسی عمیق‌تر آثار ادبی مهم مرتبط با موضوعات درسی با مشارکت دانش‌آموزان، دیدن ویدیوها و فیلم‌های آموزشی در سر کلاس، برگزاری کنفرانس و جلسات گفتگوی آزاد ادبی و … عمق و درک دانش‌آموز از درس علوم و فنون ادبی یازدهم را بالاتر برده و به افزایش بار علمی او کمک کنند.
از دیگر نکات مثبت این کتاب، داشتن تعداد کافی و تنوع سوالات «خودارزیابی» در پایان هر درس است که باعث می‌شود دانش‌آموزان فرصت داشته باشند، آموخته‌های خود را ارزیابی کنند. این موضوع ممکن است باعث شود که سوالات «کارگاه تحلیل فصل» که در پایان هر فصل قرار گرفته، کاربرد چندانی نداشته باشد با این حال پاسخ به سوالات این بخش، برای دوره هر سه درس هر فصل، خالی از لطف نیست.
بدیهی است که مطالب این کتاب در واقع تکمیل‌کننده مطالب کتاب علوم و فنون ادبی پایه دهم هست و با کتاب علوم و فنون ادبی پایه دوازدهم نیز مرتبط می‌باشد. علاوه بر آن، این کتاب یکی از منابع اصلی کنکور انسانی است بنابراین در حفظ و نگهداری آن برای سال‌های بعد، بکوشید.
اضافه بر همه مواردی برای اهمیت این درس ذکر شد، درس علوم و فنون ادبی یازدهم به افزایش دانش و علم عمومی دانش‌آموزان نیز کمک کرده و به نوعی در بهبود عملکرد گفتاری و نوشتاری افراد به صورت روزمره نیز کاربردی است. بنابراین بهتر است دانش‌آموزان در یادگیری این درس، اهمال نکنند.
از نکات منفی این کتاب می‌توان به نبود عکس برای قسمت‌های مختلف کتاب، اشاره کرد که البته صفحه‌آرایی منحصربه‌فرد و زیبای کتاب، آن را تا حدی جبران کرده است. علاوه برآن، حجم متون در بعضی قسمت‌ها بیش از حد زیاد شده و از هیچ نمودار، جدول یا تیتری برای مرتب و خلاصه‌تر کردن آن، استفاده نشده است.
| ردیف | موضوع | بارم‌بندی |
|---|---|---|
| 1 | مبانی تحلیل متن، تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی | 4 |
| 2 | موسیقی شعر | 6 |
| 3 | زیبایی‌شناسی | 6 |
| 4 | نقد و تحلیل نظم و نثر | 4 |
| مجموع | 20 | |
کتاب درسی علوم و فنون ادبی 2 پایه یازدهم چاپ 1403
متوسطه دوم
یازدهم انسانی
علوم و فنون ادبی یازدهم
109
1403
وزیری
تک جلدی
9789640527689
