نقد و بررسی
کتاب کار و تمرین علوم نهم مبتکران
کتاب کار و تمرین علوم نهم از انتشارات مبتکران حاوی تمام نکته‌های مربوط به کتاب علوم نهم می‌باشد و تمرین‌های آن با تنوع بالا طراحی شدهاند. درسنامه، تمرینها، عناوین فصول، انواع مختلف آزمون و پاسخنامه تشریحی محتویات فهرست کتاب حاضر را تشکیل می‌دهند. با این حال فهرست کتاب تمام بخش‌ها و عناوین زیر فصل‌ها را پوشش نمی‌دهد. درس‌نامه‌ها به‌طور خلاصه، مطالب و نکات مهم کتاب را پوشش می‌دهند. در ادامه به بررسی این کتاب می پردازیم.
هر فصل کتاب بر اساس موضوع‌بندی کتاب درسی تفکیک شده و هر بخش آن شامل درسنامه، تمرینها و پاسخ‌های تشریحی می‌باشد. هدف از تألیف کتاب کار و تمرین علوم 9 ام موفقیت دانش آموزان در امتحانات پایان‌ترم و آزمون‌های دوره‌ای است. این کتاب دارای 206 صفحه، 128 سوال تشریحی و 176 تست می باشد.
قبل از خرید اینترنتی کتاب کار و تمرین علوم نهم مبتکران ادامه مطلب را بخوانید.
محصولات پیشنهادی: کتاب سمپادیوم نهم
آموزش (درسنامه)
هر فصل از کتاب کار علوم نهم مبتکران با درس‌نامه‌های خلاصه و مختصر آغاز می‌شود. مؤلف جملات طولانی و مبهم کتاب درسی را به ساده‌ترین شکل ممکن با لحنی ساده و رسمی در درسنامه قرار داده است. محتوای درس‌نامه‌ها اغلب در دو صفحه خلاصه شده است، درنتیجه حجم بالایی را تشکیل نمی‌دهد.
در این کتاب درسنامه اغلب مباحث مهم و نکات کلیدی را تشکیل می‌دهد اما به دلیل خلاصه بودن برخی مطالب از قلم افتاده است. به‌عنوان‌مثال درصد تقریبی برخی عناصر پوسته زمین و بدن انسان که در گفت‌وگو کنید صفحه 8 وجود دارد و یا نقش مهم عناصری مانند آهن، پتاسیم، ید و کلسیم در همین صفحه از نگاه نویسنده جا افتاده است و یا در صفحه 14 فصل دوم کاربردهای اتیلن گلیکول، اتانول، آب‌آهک که از نکات و مسائل مهم مورد علاقه طراحان آزمون‌های مختلف هست در درسنامه وجود ندارد.
بنابراین درسنامه با تمام ویژگی‌های مثبت خود تمام مطالب را پوشش نمی‌دهد. اگرچه این بدین معنا نیست که کتاب از اهمیت این نکات و مطالب غافل شده است. چراکه این نکات را در قالب سؤال در پرسش‌نامه قرار داده و پاسخ آن را در پاسخنامه ذکر کرده است. احتمالاً مطالعه کتاب درسی در اولویت قرار داده شده و پس از آن برای مرور و جمع‌بندی، دانش‌آموز ترغیب به مطالعه درسنامه کتاب کار و تمرین علوم 9 ام مبتکران شده است.
با این تفاسیر می‌توان اذعان داشت که مطالعه درسنامه برای پاسخگویی به سؤالات کافی نمی‌باشد. البته بسیاری از نکات مهم پنهان در بخش‌های مختلف کتاب نیز در متن درسنامه قرار داده شده؛ به‌عنوان‌مثال : قانون پایستگی جرم در فکر کنید صفحه 19 فصل دوم به‌طور کامل و واضح در درسنامه توضیح داده شده است.
مخاطب درسنامه تمام دانش آموزان با درجات علمی مختلف می‌باشند که برای دوره و جمع‌بندی می‌توانند به درسنامه بپردازند. درس‌نامه‌های خلاصه، بیان ساده و روان به همراه جملات کوتاه و درج نکات مهم کتاب در رشد و ارتقای سطح علمی دانش آموزان اثرگذار است.
با وجود مزیت‌ها و ضعف‌هایی که در مورد درسنامه ذکر شد، بهتر بود در برخی فصول مطالب پایه‌ای و کلیدی سال‌های گذشته قرار داده می‌شد تا دانش آموزان ضعیف‌تر برای یادگیری نیاز به مطالعه کتاب سال‌های گذشته را نداشته باشند.
محصولات مرتبط: کتاب های دفاعی نهم
تست (تمرین)
در کتاب کار و تمرین علوم 9 ام مبتکران حجم زیادی از هر فصل را پرسش‌نامه تشکیل می‌دهد که محتوای آن شامل پرسش‌های چهارگزینه‌ای، پرسش‌های با پاسخ تشریحی و پرسش‌های مبتکرانه است. تنوع سؤالات تشکیل‌دهنده پرسش‌نامه در حد مطلوب می‌باشد و تیپ‌های مختلف سؤال آن تقریباً تمام بخش‌ها و نکات مختلف کتاب را دربرمی گیرد. بنابراین تعداد سؤالات برای هر موضوع مناسب می‌باشد.
در کنار برخی سوالاتی که در مورد آنها در درسنامه توضیحی داده نشده ستاره وجود دارد و فقط این نوع سؤالات (ستاره‌دار) در پاسخنامه دارای جواب می‌باشند. اینکه در پاسخنامه فقط به تعدادی از سؤالات پاسخ داده شده می‌تواند یک ضعف بارز در کتاب کار و تمرین علوم نهم باشد (اگرچه سوالاتی که ستاره‌دار نیستند پرسش‌های تقریباً ساده‌ای می‌باشند که درباره موضوع آن به‌خوبی در درسنامه توضیح داد ه‌شده است).
حتی سوالاتی که دارای پاسخ می‌باشند نیز در پاسخنامه به‌خوبی در مورد آنها تجزیه و تحلیل صورت نگرفته است و با اینکه تنوع و طرح سؤالات بسیار خوب و قابل‌قبول است اما در برخی سؤالات پاسخنامه قادر به پاسخگویی مناسب نیست! به‌عنوان مثال در بخش پرسش‌های مبتکرانه سؤال 29 فصل اول که در مورد عناصر موجود در بدن، سؤال مفهومی مطرح شده که در پاسخنامه در حد یک کلمه به آن پاسخ داده شده است.
در ضمن باید به این موضوع نیز اشاره کرد که در پاسخنامه هیچ نکته‌ای درج نشده تا دانش‌آموز از آن در حل سایر سؤالات مشابه کمک گیرد. در انتهای پرسش‌نامه برخی فصل‌ها (یک فصل در میان) یک صفحه کامل به‌عنوان یادداشت قرار داده شده که فضایی برای یادداشت نکات مهم برای دانش‌آموز می باشد.
به‌طور میانگین هر فصل از کتاب کار عاوم نهم مبتکران از 15 تست تشکیل شده که این تعداد در فصل‌های مختلف متفاوت است. تست‌ها تألیفی بوده و از نمونه سؤالات سایر آزمون‌ها استفاده نشده است. با این وجود کیفیت تست‌ها پائین نیست و برخی از آنها در حد و اندازه آزمون‌های مدارس برتر می‌باشند. به‌عنوان مثال تست شماره 14 فصل دوم در مورد مدل اتمی بور برای دو عنصر X و Z از تست های چالش‌برانگیز و خوب فصل رفتار اتم‌ها با یکدیگر می‌باشد. با این حال هدف از تألیف این کتاب، کار و تمرین می‌باشد و تمرکز مؤلف در طرح تست، آمادگی برای آزمون‌های برتر نیست.
با توجه به اینکه پرسش‌نامه از سؤالات تفکیک شده مختلف تشکیل شده است، مخاطب سؤالات در تمرین فصل‌ها تمام دانش آموزان، حتی دانش آموزان ضعیف می‌باشند. مخاطب سؤالات بخش پرسش‌های مبتکرانه آن دسته از دانش آموزان علاقه‌مند و سخت‌کوشی می‌باشند که به دنبال حل سؤالات چالشی و دشوار هستند.
تعداد تست ها و سوالات
| فصل |
عنوان |
تست |
| 1 |
مواد و نقش آنها در زندگی |
16 |
| 2 |
رفتار اتم ها با یکدیگر |
12 |
| 3 |
به دنبال محیطی بهتر برای زندگی |
13 |
| آزمون تشریحی 1 |
18 |
| 4 |
حرکت چیست |
9 |
| 5 |
نیرو |
12 |
| 6 |
زمین ساخت ورقه ای |
12 |
| 7 |
آثاری از گذشته زمین |
10 |
| آزمون تشریحی 2 و 3 |
20 + 21 |
| 8 |
فشار و آثار آن |
11 |
| 9 |
ماشین ها |
10 |
| 10 |
نگاهی به فضا |
11 |
| آزمون تشریحی 4 |
19 |
| 11 |
گوناگونی جانداران |
12 |
| 12 |
دنیای گیاهان |
14 |
| 13 |
جانوران بی مهره |
11 |
| 14 |
جانوران مهره دار |
12 |
| 15 |
با هم زیستن |
11 |
| آزمون تشریحی 5 و 6 |
23 + 27 |
| مجموع |
304 |
ظاهر کتاب
بر روی جلد کتاب کار و تمرین علوم نهم مبتکران شکل کارتنی از نیوتن قرار گرفته که متناسب با موضوع کتاب حاضر است و در جذب دانش‌آموز مؤثر می‌باشد. نوشته‌های روی جلد کتاب، درسنامه، تمرین‌های فراوان و…. اندازه کوچکی دارند و از فاصله دورتر به‌خوبی قابل مشاهده نیست. جنس و نوع کاغذ بکار رفته مناسب می‌باشد. اندازه شکل‌ها و نوشته‌ها تقریباً خوب و قابل‌قبول است. کیفیت و نوع چاپ برخی شکل‌ها ازجمله شکل هشت‌پا و حلزون در صفحه 138 نامطلوب است.
جمع بندی
همان‌طور که از نام کتاب مشخص است حجم زیادی از کتاب کار و تمرین علوم 9 ام مبتکران به تمرینات فراوان و گوناگون اختصاص داده شده است. چاپ مناسب نوشته‌ها به‌اضافه وجود سؤالات و تمرینات متعدد و مفهومی از ویژگی‌های خوب کتاب می‌باشد.
وجود شش آزمون جداگانه و شبه امتحانی از دیگر خصوصیات مثبت این کتاب است. استفاده از این کتاب پس از مطالعه کتاب درسی و تدریس دبیر به‌عنوان یک منبع حل تمرین به دانش آموزان پیشنهاد می‌شود.
بیشتر
کمتر
انتشارات مبتکران
