نقد و بررسی
کتاب کار و تمرین علوم هفتم منتشران
چکیده
کتاب کار و تمرین علوم هفتم اثر محمد لولائی توسط انتشارات منتشران به چاپ رسیده است. این کتاب مسیری ساده و منطبق با کتاب درسی را پیش روی خوانندگان قرار می دهد و ملاک چینش و محوریت آن، کتاب درسی می باشد. کتاب کار و تمرین، فاقد درسنامه می باشد و تمام محتوای آن را تمرینات با تیپ های مختلف سوال تشکیل می دهند. فهرست کتاب تنها شامل صفحات فصل ها به انضمام آزمون نیم سال اول و دوم می باشد که با توجه به عدم وجود درسنامه محتوای فهرست کافی است.
در ادامه به بررسی کتاب کار و تمرین علوم هفتم منتشران می پردازیم.
در مقدمه کتاب، ادعای سنت شکنی در طراحی برخی پرسش ها و تطابق طرح درس و بودجه بندی تدریس دبیر شده است و گفته شده که مطالب به تدریج در اختیار دانش آموز قرار می گیرد، هر چند تا حدودی این ادعا صحیح می باشد، اما بعضاً به این وعده جامه ی عمل پوشانده نشده است. بعنوان مثال در فصل اتم ها الفبای مواد، سوال شماره 6 در مورد اتم ها می باشد که از مباحث ابتدایی این فصل به شمار نمی رود.
از لحاظ ظاهر فونت و اندازه نوشته های کتاب کار علوم هفتم منتشران مناسب برای مطالعه می باشد، اما تنوع رنگ های بکار رفته در عکس ها بسیار پائین است، تقریباً رنگ پس زمینه تمام عکس ها سبز می باشد. همچنین برخی عکس ها نیز از نظر کیفی پائین تر از حد انتظار چاپ شده است، مانند شکل سفره زیر زمینی در صفحه 28 و یا شکل قلب در صفحه 61.
طرح روی جلد کتاب که شکل هایی از وسایل آزمایشگاهی است، مناسب موضوع کتاب است و می تواند ارتباط مناسبی با دانش آموز ایجاد کند، هر چند رنگ قرمز پس زمینه آن رویت شکل ها را برای مخاطب دشوار کرده است.
همانطور که از نام کتاب مشخص است، تالیف کتاب کار و تمرین علوم 7 ام منتشران در جهت تمرین و فعالیت های آموزشی و درسی دانش آموزان می باشد. در بررسی اولیه، کتاب فاقد غلط های املایی و علمی می باشد که این امر نشان دهنده بازبینی مناسب و دقت بالای مولف است. حجم کتاب با وجود نبود درسنامه معقول بنظر می رسد. این کتاب دارای حجم 69 صفحه و 626 سوال تشریحی می باشد.
استفاده از این کتاب، پس از مطالعه متن کتاب و تدریس دبیر به تمام دانش آموزان با پایه های تحصیلی ضعیف تا قوی توصیه می شود.
پیش از خرید اینترنتی کتاب کار و تمرین علوم 7 ام منتشران ادامه مطلب را بخوانید.
تست (تمرین)
پرسش نامه کتاب کار و تمرین علوم هفتم منتشران از انواع مختلفی تمرین با تیپ های مختلف سوال از جمله پرسش های انتخاب کردنی، درست یا نادرست، وصل کردنی و پاسخ کامل تشکیل شده است. تعداد سوالات معمولاً بین 30 تا 45 عدد می باشد که با توجه به نوع فصل و اهمیت آن متغیر است. البته باید به این موضوع اشاره کرد که فصل تفکر و تجربه با توجه به محتوای آن، تعداد سوالات کمتری را دربر گرفته است.
طرح سوال از عکس ها، نمودارها، فعالیت ها و «آزمایش کنید» های مهم کتاب می تواند نقطه عطف کتاب کار علوم 7 منتشران باشد. «فکر کنید» صفحه 21 و یا شکل عنصرهای گوگرد، مس و جیوه در صفحه 20 کتاب درسی از جمله این تصاویر مهم می باشند که سوالات مربوط به آن در تمرینات وجود دارد.
برخی از مطالب مهم در قالب «فکر کنید» و «آزمایش کنید» از دید مولف دور مانده است. به عنوان مثال فعالیت صفحه 20 که در مورد عنصر فلز، نافلز و ترکیب است و یا «آزمایش کنید» مهم صفحه 102 که درباره شناساگر لوگول می باشد، اصلاً اشاره ای به آن نشده است.
همانطور که در ابتدا ذکر شد، پرسش نامه تیپ های مختلف سوال را تشکیل می دهد، اما نبود سوالات چهار گزینه ای در بین تمرینات از ایرادات بارز کتاب می باشد، بهتر بود با درج تعدادی تست در هر فصل، دانش آموز با اینگونه سوالات بیشتر آشنا می شد.
سطح تمام سوالات ساده و متوسط می باشند، اما در بین همین سوالات برخی پرسش های ترکیبی و مفهومی وجود دارد که در افزایش تسلط دانش آموز بر مباحث کتاب اثر گذار است. سوال 31 فصل سوم گواه این ادعا می باشد، این سوال دو سیلندر را نشان می دهد که هوای داخل آن توسط پیستون تحت فشار قرار گرفته و به بهانه این ویژگی گازها، چندین سوال مفهومی و متنوع نیز طرح شده است.
با توجه به سطح استاندارد سوالات، مخاطب تمرینات، تمام دانش آموزان با سطوح علمی مختلف می باشند. حل تمرینات موجب ماندگاری بیشتر تمام مفاهیم و مطالب مطالعه شده در حافظه دانش آموزان می شود، اما باید توجه داشت که با توجه به عدم وجود درسنامه، دانش آموزان باید ابتدا کتاب درسی را مطالعه و پس از تدریس دبیر به حل تمرینات کتاب کار و تمرین علوم هفتم بپردازند.
قرار دادن دو آزمون 15 نمره ای نیم سال اول و دوم با سوالات استاندارد و مشابه آزمون های پایان ترم درون مدرسه ای نکته مثبتی است که در تمرینات قرار گرفته است.
تمرینات فاقد پاسخ نامه می باشند، البته در مقدمه کتاب کار و تمرین علوم هفتم منتشران به این موضوع اشاره شده و مسئولیت کنترل، تجزیه و تحلیل سوالات را بر عهده دبیر قرار داده شده است. در نهایت باید گفت بهتر بود با توجه به نبود درسنامه، تمرینات از نظر کمی از سطح بالاتری برخوردار بود تا دانش آموز بیشتر درگیر مطالب و مباحث درسی شود.
تعداد تست ها و سوالات
فصل |
عنوان |
سوالات تشریحی |
1 |
تجربه و تفکر |
17 |
2 |
اندازه گیری در علوم و ابزار های آن |
34 |
3 |
اتم ها، الفبای مواد |
34 |
4 |
مواد پیرامون ما |
32 |
5 |
از معدن تا خانه |
25 |
6 |
سفر آب روی زمین |
43 |
7 |
سفر آب درون زمین |
39 |
آزمون تشریحی نیم سال اول |
32 |
8 |
انرژی و تبدیل های آن |
46 |
9 |
منابع انرژی |
33 |
10 |
گرما و بهینه سازی مصرف انرژی |
38 |
11 |
یاخته و سازمان بندی آن |
42 |
12 |
سفره سلامت |
42 |
13 |
سفر غذا |
46 |
14 |
گردش مواد |
47 |
15 |
تبادل با محیط |
45 |
آزمون تشریحی نیم سال دوم |
31 |
مجموع |
626 |
بیشتر
کمتر