نقد و بررسی
شیمی جامع کنکور IQ گاج (جلد اول)
کتاب شیمی جامع کنکور IQ کتاب بسیار پرطرفدار و مفید جهت آمادگی برای درس شیمی کنکور سراسری بوده که توسط انتشارات خوشنام گاج منتشر شده است. با توجه به ویرایش و چاپ جدید، این کتاب برای کنکور سراسری 1403 مناسب میباشد.
کتاب شیمی جامع کنکور IQ از دو جلد تشکیل شده است. در جلد اول تمامی سوالات تستی به همراه پاسخ کلیدی به چشم می‌خورد. اما در جلد دوم، پاسخنامه کاملاً تشریحی سوالات جلد اول به همراه درسنامه‌های مفصل و متعدد وجود دارند.
فصل‌بندی کتاب حاضر دقیقاً مطابق با فصل‌بندی کتابهای درسی شیمی صورت گرفته و این مورد، در هر دو جلد رعایت شده است. به علاوه، انتشارات گاج برای کامل کردن مطالب کتاب خود، از اپلیکیشن اختصاصی «گاجینو» و ویدیوهای آموزشی در شبکه‌های اجتماعی، به عنوان آموزش تکمیلی استفاده کرده است.
در ادامه به بررسی کتاب شیمی جامع کنکور IQ گاج اثر امیر حسین کریمی و پویا الفتی می‌پردازیم.
محصولات مرتبط: کتابهای شیمی دوازدهم
جلد کتاب شیمی جامع کنکور IQ از طراحی نسبتاً ساده‌ای برخوردار است. با وجود استفاده از رنگی جذاب، شاید بهتر بود تا طراحی مناسب‌تری با محتوای شیمی بر روی جلد کتاب صورت می‌گرفت. در متن کتاب، از چندین رنگ زنده و بسیار زیبا استفاده شده که مثبت‌ترین ویژگی ظاهری آن به‌شمار میشود.
جنس کاغذ به کار رفته در کتاب از جنس کاغذ بالکی نسبتاً با کیفیت است که رنگ مایل به زرد آن، از خسته شدن چشم دانش‌آموز در حین مطالعه جلوگیری میکند. سایز فونت به کار رفته در کتاب اندکی کوچک‌تر از حد معمول است که احتمالاً به دلیل حجم بسیار بالای مطالب آن میباشد.
به طور کلی، کتاب شیمی جامع کنکور آی کیو را میتوان منبع اول خوبی برای آمادگی کنکور سراسری دانست. این کتاب با داشتن سوالات منحصر به فرد، پاسخنامه حجیم و تحلیلی و مهم‌تر از همه، درسنامه‌های متعدد، بسیار کامل و خودآموز، به کتابی با کیفیت برای کنکور تبدیل شده است.
علاوه بر این موارد، با توجه به رویکرد کاملاً آزمونی و تستی کتاب، برای دوران جمع‌بندی نیز تا حدودی میتوان از این کتاب سود برد، اما نمی‌توان به آن اکتفا کرد. با توجه به حجم بسیار بالای این کتاب، بهتر است مطالعۀ آن را در کنار خواندن کتابهای درسی و آماده شدن برای کنکور از ابتدای سالهای تحصیلی شروع کنید.
پیش از خرید اینترنتی کتاب شیمی جامع کنکور IQ ادامه مطلب را مطالعه کنید.
آموزش (درسنامه) کتاب شیمی جامع کنکور IQ گاج
شیوه‌ای متفاوت در آموزش
همانطور که گفته شد، بخش درسنامه و پاسخنامه تشریحی کتاب شیمی جامع کنکور آی کیو گاج، در جلد دوم کتاب قرار دارد. این روند متفاوت در گنجاندن درسنامه‌ها در لا‌به‌لای پاسخنامه‌تشریحی کتاب، حاکی از رویکرد کاملاً آزمون‌محور کتاب میباشد.
از جمله ویژگی‌های مطلوبی که میتوان به آن اشاره نمود، این است که دانش‌آموز علاوه بر یادگیری، می‌تواند شیوۀ درست به‌کار‌گیری مطالب را در پاسخگویی به سوالات بیاموزد.
ساختاربندی تفکیک‌شده و یکپارچه
مطالب آموزشی کتاب شیمی جامع IQ گاج مطابق روند آموزشی درس شیمی در کلاس‌های درسی چیده شده است. هر فصل از کتاب به بخش‌های جزئی‌تری تفکیک شده که بر اساس صفحات کتابهای درسی انتخاب شده‌اند. به عنوان مثال، فصل دوم پایۀ یازدهم به سه بخش تقسیم شده است:
- بخش اول: صفحات 49 تا 65 کتاب درسی
- بخش دوم: صفحات 65 تا 75 کتاب درسی
- بخش سوم: صفحات 75 تا 93 کتاب درسی
طبقه‌بندی مطالب آموزشی کتابهای جامع به صورت بخش‌بندی شده و منطبق بر ترتیب آموزشی شیمی، یک اتفاق مثبت میباشد. این نوع از طبقه‌بندی‌ها موجب افزایش بازدهی یادگیری دانش‌آموزان و جلوگیری از بهم ریختگی مطالب درسی در ذهن آنها میشود.
با این وجود، این طبقه‌بندی می‌توانست ریزتر و جزئی‌تر صورت بگیرید و تفکیک مطالب، هم بر اساس صفحات کتاب درسی و هم بر اساس موضوعات متفاوت شیمی انجام شود. درسنامه‌های کتاب به دو قسمت مجزا تقسیم شده‌اند: «ایستگاه‌های سوخت‌رسانی» و «ایستگاه‌های شارژ». در ابتدای هر بخش، ابتدا شاهد چندین ایستگاه سوخت‌رسانی هستیم که شامل آموزش کامل مطالب درسی هستند.
پس از اتمام ایستگاه‌های سوخت‌رسانی، نوبت به پاسخنامه تشریحی تستهای همان بخش می‌رسد. در خلال پاسخ‌ها، تعدادی کادر کوچک به چشم می‌خورند که با عنوان «ایستگاه شارژ» شناخته می‌شوند. استفاده از این نام‌ها و کادربندی‌های منحصر به فرد و جالب، موجب هرچه جذاب‌تر شدن مطالب آموزشی برای مخاطبین شده است.
اما از نظر محتوایی این ایستگاه‌های آموزشی از چه کیفیتی برخوردار هستند؟
ابتدا باید اشاره کرد لحن کتاب در بخش درسنامه صمیمی و خودمانی است. در قسمت‌های گوناگون آموزشی شاهد نکات بامزه و شوخی‌های کتاب با برخی از مفاهیم و پرسش‌ها هستیم که این نکته، موجب جذب دانش‌آموز و جلوگیری از خسته‌کننده شدن مطالعۀ حجم بالای درسنامه‌ها شده است.
در ایستگاه‌های سوخت‌رسانی از روش بسیار خوب و پویای پرسش و پاسخ نیز استفاده شده است. در این روش مثبت، سوالات احتمالی دانش‌آموزان مطرح شده و با یک پاسخ جامع و آموزنده، به این نیاز مخاطبین نیز پاسخگویی شده است. در درسنامه‌ها از جداول، شکل‌ها و نمودارهای متنوع از جمله درختی، استفادۀ فراوانی شده است.
همچنین، تمامی شکل‌ها و نمودارهای کتاب درسی نیز، با ذکر مشخصات و توضیحات بیشتر و تکمیلی، پوشش داده شده‌اند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مثبت کتاب شیمی جامع کنکور IQ گاج رویکرد خودآموز و پله‌پله‌ی آن میباشد.
در این رویکرد، تمامی جزئیات و نکات کتابهای درسی نه تنها پوشش داده شده‌اند، بلکه توضیحات مفصلی نیز دربارۀ دلیل و چرایی این موضوعات و مفاهیم نیز آورده شده‌اند. در این روش، قدم به قدم و با نظم کم‌نظیری، به توضیح مسائل پرداخته شده است.
استفاده از این رویکرد موجب شده تا درسنامه‌های این کتاب برای تمامی دانش‌آموزان با هر سطحی، مناسب باشد. به عنوان مثال، در ابتدای بخش سوم فصل اول شیمی یازدهم، ایستگاهی به نام «مقدمه‌ای بر شیمی آلی» تعبیه شده است. در این درسنامه، مقدمه و یادآوری بسیار خوبی برای شروع قدم به قدم مباحث متعدد و بسیار مهم شیمی آلی ارائه میشود.
در «ایستگاه‌های سوخت‌رسانی» تمامی تمارین و مسائل کتابهای درسی نیز پوشش داده شده اند. همچنین، تستهای آموزشی متنوعی در قالب تمرین، برای جا انداختن مفاهیم موجود در تمارین درسی در کتاب گنجانده شده است. برای نمونه، در بخش دوم فصل سوم شیمی یازدهم، مسائل سرعت با تمرین‌های تستی فراوانی آموزش داده شده‌اند.
کیفیت این تمارین و روند آموزشی پاسخ‌های آنها بسیار بالا میباشد. رویکرد کلی این درسنامه‌های خودآموز و جامع کاملاً کنکوری بوده و تمامی نکات و تستهای موجود از آن، با توجه به اهمیت مباحث مربوطه در کنکورهای سراسری آینده انتخاب شده‌اند.
ایستگاه‌های شارژ نیز کادرهای آموزشی کوتاهی هستند که در میان پاسخ‌های تشریحی گنجانده شده‌اند. در این کادرها، نکات، فرمول‌ها، قواعد، نمودارها و جداول بسیار مهم و نکته‌داری که تمرکز سوالات بر روی آنها میباشد، آورده شده‌اند.
تست (تمرین)
سوالات کتاب شیمی جامع کنکور IQ گاج به سه بخش کلی تقسیم شده است: سوالات بخش به بخش که برای هر یک از بخش‌ها و فصول مختلف دروس شیمی طراحی شده‌اند، سوالات آزمونهای جامع در انتهای هر فصل و در انتهای کتاب، سوالات کنکورهای سال 1402.
برای سوالات هر بخش، چهار نوع و سطح متفاوت در نظر گرفته شده است:
- تستهای محتوایی و خط به خط
- تستهای تسلط
- تستهای آزمونهای گاج
- تستهای IQ+
تستهای محتوایی و خط به خط در بردارندۀ تستهایی است که برای آموزش در کنار کلاس‌های درسی و مطالعۀ کتابهای درسی مناسب میباشند. به این تستها میتوان به عنوان شروع راه کنکور شیمی نگاه کرد که پوشش بسیار خوبی روی متن و مفاهیم اصلی کتابهای درسی دارند.
همچنین، بسیاری از تله‌های کنکور و نکات مهم تستهای به ظاهر ساده نیز، در آنها گنجانده شده‌اند. روند آموزشی این تستها از ترتیب بسیار خوبی تبعیت میکند و تعداد تستهای شمارشی و عباراتی بسیار بالایی در میان آنها دیده می‌شوند. تستهای تسلط، همانطور که از نام آنها مشخص است، برای تسلط هرچه بیشتر دانش‌آموزان بر مطالب آموزشی طراحی شده‌اند.
این تستها از سطح بالاتری نسبت به تستهای پیشین برخوردار هستند. این موضوع باعث شده تا دانش‌آموز بیشتر درگیر یادگیری مفاهیم و به کار بستن آنها در حل تستها شود. تمام سوالات این دو بخش ترکیبی از سوالات تألیفی، کنکورهای سراسری پیشین و تمارین درسی هستند.
علارغم پوشش‌دهی، تنوع و تعدد کلی خوب تستهای این دو بخش، در برخی موارد شاهد ضعف‌هایی در روند آموزشی و تفکیک سوالات تستی هستیم. به عنوان مثال، در فصل دوم پایۀ دوازدهم و در بخش الکتروشیمی، سوالات اکسنده‌ها و کاهنده‌ها و emf بدون طبقه‌بندی خاصی در کنار هم آمده‌اند.
سوالات منحصر به فرد کتاب «شیمی جامع IQ»
دو بخش بعدی سوالات کتاب حاضر، متشکل از تستهایی هستند که به صورت انحصاری به انتشارات گاج تعلق دارند. تستهای آزمونهای گاج، سطح سوم سوالات را شامل می‌شوند. این تستها تا حدی چالش‌برانگیزتر از سوالات پیشین هستند و حالتی آزمونی دارند.
در واقع، برای هر بخش تنها 10 تست از آزمونهای گاج انتخاب شده است. این رویکرد هم یک نکتۀ مثبت و هم یک نکتۀ منفی را در خود دارد. به عنوان نکته مثبت، انتخاب چنین سوالات متفاوتی در قالب ده‌تایی، نه‌تنها باعث تنوع بالای سوالات تألیفی کتاب میشود، بلکه این سوالات را برای دوران جمع‌بندی و دورۀ دانش‌آموزان نیز مناسب می‌سازد.
از طرفی، نکتۀ منفی این انتخاب در این است که در برخی از بخش‌ها نیاز به انتخاب تستهای بیشتر از ده عدد حس میشود. به عنوان مثال، در بخش سوم فصل اول پایۀ دوازدهم، تستهای سطح بالای «IQ+» وجود ندارد و برای سنجش توانایی دانش‌آموز در مبحث «نمودارهای اسید و باز» تعداد 10 تست کافی به نظر نمی‌رسد.
نوع چهارم و بالاترین سطح سوالات کتاب حاضر به «تستهای IQ+» اختصاص داده شده‌اند. این تستهای کم‌تعداد که در انتهای هر بخش وجود دارند، شامل سوالاتی بسیار چالش‌برانگیز برای دانش‌آموزان میباشند. این تستها برای دانش‌آموزانی طراحی شده‌اند که قصد دارند حسابی دانسته‌های خود را بیازمایند.
به طور کلی، این تستها حاوی ایده‌ها و طرح‌های تستی جذاب و بسیار خاصی هستند. وجود این تستها در کتاب شیمی جامع آی کیوگاج موجب تفاوت عمدۀ آن با دیگر کتاب‌ها و تنوع بسیار بالای تستهای آن شده است. با این وجود این نوع از تستها یک نکته منفی نیز دارند.
برخی از این تستها از سطح مطالب شیمی دبیرستان و کنکور سراسری بسیار بالاتر رفته‌اند و می‌توانند موجب مأیوس شدن برخی از دانش‌آموزان قوی نیز شوند. همچنین میتوان گفت، بیشتر این سوالات جنبۀ چالشی و رقابتی دارند تا آماده‌سازی برای کنکور.
پاسخنامۀ پرحجم
پاسخنامه‌های کتاب حاضر به طور کلی از کیفیت خوبی برخوردار هستند. در پاسخ تک‌تک سوالات شمارشی و عباراتی، تمام عبارت‌ها و جمله‌ها و گزینه‌ها با استفاده از دو کادر بررسی شده‌اند: «چکاپ کامل» و «بررسی تک‌تک غلط‌ها». این امر موجب آموزش حداکثری دانش‌آموزان میشود ولی در عین حال، حجم پاسخنامه را بسیار بالا برده است.
در سوالات محاسباتی نیز، پاسخنامه کامل و قدم به قدم عمل کرده که نکته مثبتی تلقی میشود. علارغم این موارد، جا داشت تا در برخی از سوالات محاسباتی، از ترفندهای ریاضی و چند روش برای حل سوالات استفاده میشد تا دانش‌آموزان با توجه به شرایط خود، یک روش و سبک را اتخاذ می‌کردند. این کمبود را میتوان نکته منفی پاسخنامه کتاب IQ شیمی جامع کنکور دانست.
تعداد تست های شیمی جامع کنکور IQ گاج
| پایه |
فصل |
تست |
| دهم |
اول: کیهان، زادگاه الفبای هستی |
359 |
| دوم: ردپای گازها در زندگی |
346 |
| سوم: آب، آهنگ زندگی |
347 |
| یازدهم |
اول: قدر هدایای زمینی را بدانیم |
390 |
| دوم: در پی غذای سالم |
391 |
| سوم: پوشاک نیازی پایان ناپذیر |
241 |
| دوازدهم |
اول: مولکول ها در خدمت سلامتی |
376 |
| دوم: آسایش و رفاه در سایه شیمی |
353 |
| سوم: شیمی، جلوه ای از هنر، … |
273 |
| چهار: شیمی، راهی به سوی … |
312 |
| کنکورهای سراسری سال 1402 |
65 |
| مجموع |
3,453 |
بیشتر
کمتر
انتشارات گاج