نقد و بررسی
جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش
مقدمه
در مقدمه ی کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش در ارتباط با ماهیت درس جامعه شناسی و علوم انسانی صحبت شده است و حرفی از خود این کتاب زده نشده است، ولی از شیوه ی نگارش و تستی بودن سوالات آن، روشن است که کتاب برای دانش آموزان کنکوری نوشته شده است و البته دوستان پایه دهم و یازدهم هم می توانند سوالات مربوط به بخش خودشان را پاسخ دهند.
در کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش ابتدا درسنامه هر درس و سوالات آن درس می آید و سپس درس بعدی شروع می شود و در انتها پاسخ نامه آمده است. ترتیب کتاب به ترتیب پایه های تحصیلی و ترتیب درس ها مطابق با کتاب درسی است. لحن کتاب نیز مانند کتاب درسی است. به عبارت دیگر این کتاب مرتب شده و خلاصه شده ی کتاب درسی است.
آموزش (درسنامه)
درسنامه های کتاب جامعه شناسی دهم و یازدهم مشاوران آموزش بسیار خلاصه اند و مناسب کسانی هستند که متن کتاب درسی را به خوبی خوانده اند. حتی درس های مهم و طولانی تر نیز مانند درس افق بیداری اسلامی یا درس ششم پایه ی دهم نهایتا سه صفحه است. لذا بدون مطالعه ی کتاب درسی به هیچ وجه به درسنامه ها بسنده نکنید.
در درسنامه های کتاب به خوبی از شکل ها و نمودار ها استفاده شده است، مثلا درس چهارم پایه ی دهم که درسی بر پایه ی نمودار است، مثال های خوبی دارد و شکل هایی که در درسنامه نیامده است، در بخش سوالات تستی پوشش داده شده است. در بعضی موارد مانند صفحات 81 و 82 از شکل های خارج از کتاب نیز استفاده شده است که نکته ی مثبتی ارزیابی می شود.
ترتیب درسنامه های کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش مطابق با کتاب درسی است و زیرموضوع ها نیز به خوبی رعایت شده اند، یعنی هر زیر موضوع تیتر خود را دارد. خلاصه بودن درسنامه باعث می شود دانش آموزان عزیزی که تا الان در خواندن این درس جدی نبوده اند در فهم مطالب با مشکل روبرو شوند و صرفا به حفظ کردن آن ها بپردازند و حتی بعضی از سوالات تستی اصلا در درسنامه نبوده اند. مانند سوال شماره ی 686 در درس چهارم پایه ی یازدهم و این نکته ای منفی است.
راحت تر توضیح بدهیم درسنامه جهت فهماندن درس نیست و عمق معنایی و مفهومی ندارد. دانش آموزان می توانند درسنامه را قبل از امتحان مرور کنند که در اینحا خلاصه بودن آن یک امتیاز مثبت محسوب می شود. البته در بخش هایی مانند صفحات 54 و 55 از شکل، نمودار و جدول به خوبی استفاده شده است.
به عبارت دیگر درسنامه های کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش کنکوری است. قرار داشتن بخش هایی از بخوانیم و بدانیم و همچنین وجود داشتن پاسخ فعالیت های کتاب درسی نکته ی بسیار مثبتی است. چرا که در درس جامعه شناسی محدودیتی برای طراحی سوال وجود ندارد.
در نهایت درسنامه با دقت و ظرافت و به خلاصه ترین شکل ممکن نوشته شده است که البته با ماهیت درس های مفهومی مانند بخش های هویت هماهنگی ندارد، ولی برای مرور سریع مناسب اند.
تست (تمرین)
در کتاب جامعه شناسی 10 و 11 مشاوران آموزش مجموعا هزار و صد تست برای 29 درس وجود دارد که به طور میانگین هر درس حدود 38 تست دارد. این نسبت کمابیش وجود دارد اما انتظار می رفت که برای درس های مهمتر مانند درس ششم کتاب دهم یا درس سیزدهم کتاب یازدهم که سر آغاز بیداری اسلامی است و تعدادی درس های مهم دیگر، تعداد تست ها بیشتر باشد تا دانش آموز بهتر بتواند تمرین کند، چرا که این تعداد تست برای درس هایی که معمولا پای ثابت کنکور هستند، کافی نیست. تست ها نیز همانند درسنامه به صورت زیرمبحثی طبقه بندی شده اند، به عبارت دیگر میکرو طبقه بندی هستند که نکته ی خوبی است و از سردرگم شدن دانش آموزان جلوگیری می کند.
در کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش از انواع مختلف تست ها استفاده شده است. از تست های جای خالی و طولانی چند قسمتی تا تست های شکل دار و نموداری. تست های شکل دار مانند تست شماره 772 و 773 و نیز تست های نموداری مانند تست های 418 و 392. البته تعداد تست های نموداری چشمگیر است و نسبت به تست های شکل دار بسیار بیشتر است که نکته ی مثبتی است.
در لا به لای بعضی تست ها نکاتی نوشته است که بیش از آنکه نکته ی مشاوره ای باشد، جملاتی تبلیغاتی و کاذب و بعضا بی دلیل و بیهوده است که این مطالب تحت عنوان گفت و گو ذکر شده است که نمونه های آن در سوال 539 و 541 و در مورد این است که نویسنده تست های قدیمی را تغییر جدی داده یا اینکه قبل از اینکه تست ترکیبی بزنید بروید و درس مربوط به تست را مطالعه کنید و یا اینکه سرسری رد نشوید!
البته کیفیت تست ها خوب است اما دانش آموزان کنکوری باید دقت کنند و به محتوای کتاب ها و نظر دبیرانشان پیش از هر چیز توجه کنند. مولف تا حد امکان از تست های کنکور استفاده کرده است و این نکته ی خوبی است به انضمام اینکه در انتهای کتاب کنکور سال 1398 را آورده است. اما بهتر بود برای آن پاسخنامه ی تشریحی نیز در نظر گرفته می شد.
پاسخنامه از کیفیت مناسبی برخوردار است (تست های شماره ی 9-39-58-117-573 و …) البته کاستی هایی هم به چشم می خورد، مثلا تست شماره 612 اصلا پاسخ ندارد که این موارد کمی توی ذوق می زند. در نهایت تست های کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش مناسب است و غالبا پاسخنامه ی خوبی دارد.
تعداد تست ها و سوالات
| کتاب |
درس |
عنوان |
تعداد تست |
| جامعه شناسی دهم |
1 |
کنش های ما |
31 |
| 2 |
پدیده های اجتماعی |
38 |
| 3 |
جهان اجتماعی |
41 |
| 4 |
تشریح جهان اجتماعی |
40 |
| 5 |
جهان های اجتماعی |
35 |
| 6 |
پیامدهای جهان اجتماعی |
30 |
| 7 |
ارزیابی جهان های اجتماعی |
46 |
| 8 |
هویت |
48 |
| 9 |
بازتولید هویت اجتماعی |
40 |
| 10 |
تغییرات هویت اجتماعی |
40 |
| 11 |
تحولات هویتی جهان اجتماعی (علل درونی) |
37 |
| 12 |
تحولات هویتی جهان اجتماعی (علل بیرونی) |
39 |
| 13 |
هویت ایرانی (هویت فرهنگی ایران) |
23 |
| 14 |
هویت ایرانی (ابعاد اجتماعی و اقتصادی) |
37 |
| جامعه شناسی یازدهم |
1 |
جهان فرهنگی |
50 |
| 2 |
فرهنگ جهانی |
41 |
| 3 |
نمونه های فرهنگ جهانی (1) |
45 |
| 4 |
نمونه های فرهنگ جهانی (2) |
34 |
| 5 |
باورها و ارزش های بنیادین فرهنگ غرب |
42 |
| 6 |
چگونگی تکوین فرهنگ معاصر غرب |
40 |
| 7 |
جامعه جهانی |
38 |
| 8 |
تحولات نظام جهانی |
42 |
| 9 |
جهان دوقطبی |
36 |
| 10 |
جنگ ها و تقابل های جهانی |
30 |
| 11 |
بحران های اقتصادی و زیست محیطی |
31 |
| 12 |
بحران های معرفتی و معنوی |
32 |
| 13 |
سرآغاز بیداری اسلامی |
39 |
| 14 |
انقلاب اسلامی ایران نقطه عطف بیداری اسلامی |
41 |
| 15 |
افق بیداری اسلامی |
34 |
| سوالات کنکور 98 |
20 |
| مجموع |
1120 |
ظاهر کتاب
ظاهر کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش ساده است و روی جلد آن در مورد تعداد تست های موجود در کتاب نوشته است. پشت کتاب مانند غالب کتاب های کمک درسی به تبلیغ سایر کتب مجموعه پرداخته شده است.
جنس کاغذ و جلد به ظاهر بد نیست و رنگ پس زمینه ی کتاب به طور کلی آبی آسمانی است. در کتاب نمودار های زیادی ترسیم شده است که کیفیت خوبی دارند، همچنین از شکل های متعدد استفاده شده است. اما بعضا مانند شکل صفحه 120 از کیفیت خوبی برخوردار نیستند که ناشی از سیاه و سفید بودن کتاب است. به طور کلی ظاهر کتاب عادی و معمولی است.
جمع بندی
در نهایت امر باید گفت کتاب جامعه شناسی پایه 10 و 11 مشاوران آموزش در حد معمولی رو به خوب است. یعنی تست ها، شکل ها و پاسخنامه ی خوبی دارد و اما درسنامه به هیچ وجه وصف جامع کنکور بودن را به دوش نمی کشد و هیچ توضیح اضافه ای نمی دهد. لذا به دانش آموزانی که تازه قصد شروع مطالعه را دارند پیشنهاد نمی شود.
بهتر است از این کتاب در زمستان و پیش از آغاز عید استفاده کرد و در کنار آن منابع دیگری (بخصوص کتاب درسی) برای آموزش، لازم به نظر می رسد، لکن تعداد تست ها و کیفیت آن ها خوب و مناسب است.
بیشتر
کمتر
مقدمه مولف
جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم مشاوران آموزش
به خودتان ظلم نکنید!
وقتی درس جامعه شناسی را درس حفظی بدانید و مطالب آن را با تکرار کردن در خاطر نگاه دارید، بیش از همه به خودتان ظلم کرده اید؛ چراکه جامعه شناسی یک علم است و اساسا هیچ علمی حفظی نیست. پس حفظی به جامعه شناسی نگاه نکنید. نوع روایت من در درسنامه ها به ترتیبی است که به شما امکان فهمیدن مطالب را می دهد و شما این امکان را با حفظ کردن از بین نبرید. لذت فهم یک متن، از بالاترین لذت هاست.
به جامعه شناسی ظلم نکنید!
نگویید که: «معلوم نیست این مطالب که گفته یعنی چه؟ یک بار جواب یک تست، هنجار می شود و بار دیگر پاسخ می شود ارزش. اصلا معلوم نیست چه خبر است؟» این گونه نیست! هر مفهوم کلیدی در جامعه شناسی به دلیلی به کار برده شده است و معنا ندارد که بی دلیل مفاهیم کلیدی به کار رفته باشند.
به همین دلیل در درسنامه ها، واژگان کلیدی را برجسته نشان داده ایم تا شما کاربرد هر واژه را در متن درک کنید و با نمونه های عینی داخل درسنامه و مثال های دیگر در تستها و تحلیل آن در پاسخ های تشریحی، این مفاهیم کلیدی را برایتان معنادار کرده ایم.
به تصویر ذهنی خودتان در رشته علوم انسانی ظلم نکنید!
به این تصویر از خودتان توجه کنید: «من حفظیاتم خوب است، انسانی آمدم!» حال به این تصویر از خودتان نگاه کنید: «من روش های متن خوانی را بلد هستم و عاشق مفاهیم هستم و به علوم انسانی آمدم.» اولی شما را به یک دستگاه شبیه می کند که داده ها را در حافظه نگاه می دارد. دومی شما را تبدیل به انسانی می کند که قدرت تحلیل گری دارد. تصویر خودتان را در ذهنتان درست کنید.
به تلاش های انسانی ظلم نکنید!
زحمت زیادی برای این کتاب کشیده ام، تا کتابی در خور شما آماده کنم که نتیجه بخش باشد، همیشه بیش از ۸۰ درصد تست های کنکور، در کتاب مشاوران، مشابه داشته اند و مطمئنم باز هم چنین خواهد بود. انتظارم از شما این است که کتاب مشاوران را جدی بگیرید. همه بخش های آن را: درسنامه، نکته های کنکوری، تست ها و پاسخ های تشریحی! در نهایت امیدوارم همه شما دانش آموزان عزیز که این کتاب را خواهید خواند به بهترین نتیجه در جامعه شناسی برسید.
به تست هایی که با دقت انتخاب و یا طراحی شده اند و به ترتیبی هدفدار چیده شده اند، ظلم نکنید!
می توانم به شما اطمینان بدهم که اگر موقع تست زدن، دلیل درستی گزینه درست را بفهمید و دلیل غلط بودن گزینه های دیگر را درک کنید، هیچ طراح کنکوری نمی تواند تستی برای شما در کنکور طراحی کند که به آن پاسخ ندهید. برای طراحی این تستها و ترتیبی که تست ها چیده شده اند، بسیار وقت صرف کرده ام و امیدوارم با دقت آنها را پاسخ دهید و پاسخ های تشریحی که با حوصله نوشته شده اند را دقیق بخوانید.
وحید تمنا
انتشارات مشاوران آموزش
