نقد و بررسی
ریاضیات پایه دهم و یازدهم ریاضی مهروماه
مقدمه
هدف کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه آماده سازی خواننده برای آزمون های آزمایشی و کنکور است. چیدمان فصل ها مطابق با روند کتاب درسی ریاضی دهم و حسابان یازدهم نیست. مطالب مرتبط با ریاضی دهم و حسابان یازدهم با ترتیبی بر اساس سلیقه مولفین در 13 فصل قرار گرفته اند. فهرست کتاب توضیحات اضافه ای ندارد. مثلا گفته نشده که هر یک از فصول کتاب مرتبط با کدام یک از فصول کتاب درسی هستند. لحن کتاب رسمی، ساده و روان است.
آموزش (درسنامه)
در کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه صفحه ابتدایی هر درسنامه شامل مقدمه ای است که درباره اهمیت آن فصل و پیش نیاز های آن صحبت شده است. همچنین تعداد تست های آن فصل در کنکور های سابق آمده و تعداد تست های آن موضوع در در کنکور های نظام جدید هم پیش بینی شده است.
درسنامه ها معمولا با یک جدول شروع می شوند. این موضوع نشان می دهد که درسنامه ها به دنبال طبقه بندی مطالب و آموزش مروری و نکته وار هستند. یعنی قطعا اگر خواننده کتاب، موضوعی را بلد نباشد با درسنامه این کتاب آموزش نمی بیند. در واقع دانش آموزی که در سال دهم و یازدهم، برای ریاضی دهم و حسابان یازدهم تمارین زیادی حل کرده و تست به تعداد کافی زده حالا دریک کتاب جمع و جور می تواند دانسته هایش را مرور و طبقه بندی کند. مثلا مخرج مشترک گیری گرفتن بین عبارت های جبری توضیحی یک خطی دارد و بدون هیچ مثالی خواننده مستقیما وارد حل تست می شود.
باید اشاره کرد که در جدول ها، ستونی به عنوان مثال وجود دارد که برای روابط و فرمول ها مثالی (بدرد بخور برای حل تست ها) قرار گرفته اند. نکات و فرمول ها معمولا بدون اثبات آمده اند. معمولا بعد یک طبقه بندی و مرور روی نکات اصلی، یک یا دو مثال تشریحی آمده است و بعد از آن چند تست. یکی از مواردی که قابل ذکر است این است که عموما اولین تست سطح متوسط یا بالاتر دارد و دانش آموز مبتدی ممکن است کمی دچار مشکل شود.
در کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه تست ها تا جای ممکن با چند راه حل شده اند. در مواردی راه حل های دوم تستی هستند و با عنوان «فرمول ممنوع» آمده اند. این راه حل ها به شکل عددگذاری یا امتحان کردن گزینه ها هستند که برای عمق گیری مطالب در ذهن خواننده و ایجاد تنوع فکری او موثر است.
مطالبی که بالاتر از سطح کتاب درسی هستند با عنوان «یک گام بالاتر» در درسنامه از سایر مطالب جدا شده اند. بسیاری از این مطالب آنهایی هستند که در کتاب های درسی نظام قدیم مطرح شده بودند. البته مواردی مثل نامساوی مثلث در کتاب جدید نیامده و در میان ویژگی های قدرمطلق با هیچ علامتی مشخص نشده است.
در مورد درسنامه ها می توان به موارد زیر هم اشاره کرد:
- پوشش مطالب در درسنامه ها در سطح خوبی قرار دارد. البته در مواردی هم بنظر نکاتی جا افتاده اند. مثلا در خواص نامساوی ها در فصل نامعادله و تعیین علامت، درباره معکوس کردن نامساوی ها و یا به توان رساندن آنها صحبتی نشده است. همچنین در بخش تصاعد عددی انگار معرفی واسطه عددی جا افتاده و یک راست رفته اند سراغ درج تعدادی واسطه عددی بین دو عدد. از سایر این موارد می توان به وضعیت نسبی بین دوخط در هندسه مختصاتی و هم ارزی های توابع سینوس و تانژانت اشاره کرد.
- کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه، نکات تستی لازم و رایج بیشتر کتاب های موجود را پوشش می دهد. این نکات معمولا به عنوان راه حل دوم برای حل تست ها عنوان می شوند. ارائه آنها به عنوان اولین راه حل یا تنها راه حل شاید خیلی منطقی نباشد. مثلا برای پیدا کردن مساحت یک مثلث با دانستن مختصات سه راس آن فرمولی ارائه شده و به راه حل معمولی آن با استفاده از معادله خط و … هیچ اشاره ای نشده است.
- گاهی آشفتگی هایی در درسنامه دیده می شود. مثلا در قسمت الگو و دنباله قبل از تعریف جمله عمومی دنباله در مثال ها و تست ها از جمله عمومی استفاده شده است. یا در قسمت هندسه مختصاتی، قبل از ورود به بحث معادله خط در تست ها از معادله خط استفاده شده است. البته مواردی که ذکر شد شاید برای دانش آموز دوازدهم که با همه این مطالب کم و بیش آشناست خیلی چشم گیر نیست. در قسمت حد این موارد بیشتر است طوری که در قسمت مفاهیم حدود چپ و راست ناگهان با تست های مبهم صفر صفرم مواجه می شوید.
تست (تمرین)
تست های کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه با میانگین تقریبا 136 تست برای هر فصل دارای تعدادی کافی و متناسب با مطالب هستند. تست های هر بخش بعد از درسنامه آن آمده و با تیتر هایی به بخش های کوچکتری تقسیم شده است. تیتر ها مطابق با ترتیب آموزش مطالب در درسنامه هاست. در تست ها، تمارین کتاب درسی و کنکورهای جدید و حتی قدیمی لحاظ شده اند.
سوالات کنکور های قدیمی با عنوان «کنکور زیرخاکی» تست ها در هر زیربخش با ترتیب ساده به سخت چیده شده اند. البته مواردی هم وجود دارند که تست ها ترتیب خیلی خوبی ندارند. تست ها پوشش خوبی روی تیپ های مرسوم دارند و از مسیر کنکور خارج نشده اند. تست های جدید با ایده های نو در پایان هر فصل تحت عنوان «برای 100%» آمده اند. ممکن است در میان این تست ها، تست های ساده یا متوسط هم ببینید.
یکی از ویژگی های مثبت کتاب آزمون های پایان فصل است. در بعضی فصل ها یک آزمون و در بعضی فصل های مهم تر (مثل تابع و مثلثات) دو آزمون 10 سواله قرار گرفته اند. البته پاسخ تشریحی آزمون های پایان فصل در کتاب درسی نیست و باید از سایت این انتشارات آنها را دانلود کنید. پاسخ های تشریحی تست ها، یکی دیگر از نقاط قوت این کتاب است.
در این مورد می توان به نکات زیر اشاره کرد:
- تا جای ممکن سوالات با چند راه، حل شده است. راه حل های تستی که به فرمول نیازی ندارند تحت عنوان (فرمول ممنوع) آمده اند.
- در بعضی از پاسخ ها راهبرد حل مسئله وجود دارد که برای دانش آموزان ضعیف تر کارگشا خواهد بود.
- توضیحات فارسی در پاسخ های تشریحی به اندازه کافی وجود دارد و از علائم ریاضی تا جای ممکن کمتر استفاده شده تا خواننده ارتباط بهتری با پاسخ ها برقرار کند.
تعداد تست ها و سوالات
| فصل |
عنوان |
تعداد تست |
| 1 |
عبارت های جبری (اتحاد ها) |
88 |
| آزمون |
10 |
| 2 |
توان های گویا (ریشه و رادیکال) |
76 |
| آزمون |
10 |
| 3 |
نامعادله و تعیین علامت |
66 |
| آزمون |
10 |
| 4 |
الگو و دنباله |
172 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| 5 |
هندسه تحلیلی (خط) |
75 |
| آزمون |
10 |
| 6 |
معادلات گویا و گنگ |
64 |
| آزمون |
10 |
| 7 |
قدرمطلق و ویژگی های آن |
79 |
| آزمون |
10 |
| 8 |
جز صحیح (براکت) |
67 |
| آزمون |
10 |
| 9 |
مثلثات |
225 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| 10 |
تابع |
190 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| 11 |
معادله و تابع درجه دوم |
114 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| 12 |
توابع نمایی و لگاریتمی |
180 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| 13 |
حد و پیوستگی |
184 |
| آزمون 1و2 |
10+10 |
| مجموع |
1770 |
ظاهر کتاب
صفحه آرایی کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه واقعا خوب است. استفاده از سه رنگ مشکی، آبی و طوسی، فونت های مناسب و حتی الامکان درشت و همچنین استفاده از کادر ها و جداول، مطالعه کتاب را جذاب کرده است. نمودار ها و اشکال با کیفیت خوبی رسم شده اند.
شاید فقط مهر (مهم) -که در کنار فرمول های مهم خورده- بدلیل اینکه در وسط صفحه و در جایگاه مشخصی قرار نگرفته کمی به صفحه آرایی کتاب آسیب زده است. کیفیت کاغذ و چاپ مناسب است. طرح روی جلد ارتباط خاصی با موضوع ندارد و چندان جذاب نیست. در کل کتاب از نظر جذابیت های ظاهری در جایگاه بسیار خوبی قرار دارد.
جمع بندی
حجم کم درسنامه و جمع و جور بودن آنها حجم کتاب ریاضیات پایه دهم و یازدهم رشته ریاضی مهروماه را با وجود تعداد بالای تست ها منطقی کرده است. دانش آموزان دوازدهمی که تسلط نسبی روی مطالب پایه دارند، می توانند اطلاعاتشان را مرور و طبقه بندی کنند و نکات تستی را هم در کنار آنها بیاموزند. بنابراین این کتاب اولین منبع برای آموزش یک مطلب نیست.
با توجه به تعداد تست ها باید طی سال تحصیلی آنها را حل کرد تا انباشته نشوند. غلط های املایی در کتاب به چشم می خورند. از جمله آنها می توان به جمله عمومی در تست اول درسنامه الگو و دنباله و آدرس غلط تست 26 در همین فصل اشاره کرد.
بیشتر
کمتر
انتشارات مهروماه
