نقد و بررسی
شیمی دوازدهم میکرو گاج (جلد اول)
مقدمه
کتاب شیمی دوازدهم میکرو گاج از بدو تأسیس پایه دوازدهم 2 جلدی شد و جلد اول آن به فصول 1 و 2 پرداخت و جلد دوم به فصول 3 و 4. کتاب پیشرو حجم زیادی ندارد و در کل 324 صفحه است که شامل درس نامه و پاسخ تشریحی و تست و … است. هدف از تألیف کتاب شیمی دوازدهم میکرو گاج جلد اول، طبق گفته مؤلفین این بوده که مخاطبین بتوانند سؤالات فصل اول و دوم پایه دوازدهم که در کنکور مطرح می شود را پاسخ دهند و از این حیث توانمند شوند
در کاری شایسته راهنمایی ای برای استفاده از کتاب نوشته شده است. لطفاً این مطلب را جدی بگیریم، درست است که همه می دانیم کتاب برای چیست و چه استفاده هایی دارد. اما باید بپذیریم که برای نیل به اهدافی که از پیش تعیین شده است خیلی خوب است که مؤلف نقشه راهنما و نقشه راهی را برای کتاب بنویسد. برای تصویرسازی بهتر از کتاب لازم است که قسمتی از این راهنما را بخوانیم تا با ابعاد مختلف کتاب آشنا شویم :
در ابتدا کادرهای آموزشی که در قسمت پاسخ تشریحی تعبیه شده است را مورد مطالعه قرار بدهید و سپس به تست ها رجوع کنید و ابتدا تست هایی که شماره آن ها آبی رنگ است را پاسخ بدهید و بعد از مرور و راستی آزمایی و یادگیری کامل آنان به سراغ پاسخگویی به سوالاتی بروید که رنگ شماره آنان مشکی است و در انتهای هر فصل نیز آزمونی جهت چکاپ شما در نظر گرفته شده است که آن را جواب بدهید. آوردن قسمتی از مقدمه باعث می شود که شناخت بهتری نسبت به کتاب داشته باشیم.
همچنین اسم آزمون نیز پخش و پلا است، به این سبب که اکثراً دیده شده است که دانش آموزان تست های قسمت مشخصی را جواب می دهند، اما در کنکور و سایر آزمون های جامع که بودجه بندی بزرگ تری دارند، (که نمی دانند هر سؤال برای کدام قسمت است) دچار سردرگمی می شوند. مثل کسی که بیتی از شعر را حفظ است و به محض اینکه شما اول بیت را به او بگویید ادامه را می خواند. در اینجا نیز مؤلفین با این قصد سعی کرده اند دانش آموز ذهن 360 درجه داشته باشد.
جلد اول شیمی دوازدهم میکرو گاج فصل اول را به 5 قسمت و فصل دوم را نیز به 4 قسمت تقسیم کرده است و در تقسیم بندی ها اشاره شده است که هر قسمت به کدام صفحات کتاب درسی ارتباط دارد. لحن کتاب هم اکثراً کتابی و رسمی است، البته گهگاهی به ندرت در قسمت هایی یا خط هایی از لحن عامیانه هم استفاده شده است.
آموزش (درسنامه)
کتاب 12 میکرو گاج (جلد اول) برخلاف سری های قبلی میکرو درس نامه مشخصی ندارد و درس نامه یا بهتر است بگوییم کادرهای آموزشی درون پاسخ های تشریحی تعبیه شده اند. فصل اول 48 کادر آموزشی دارد و البته چندین یادآوری که مربوط به مباحث قبلی یا فرمول هایی خاص است. فصل دوم نیز 49 کادر آموزشی دارد و چندین یادآوری. حجم کادرهای آموزشی از نصف صفحه تا 3 الی 4 صفحه متغیر هستند. کادرهای آموزشی حاوی تمارین و مثال هایی از جنس خود آموزش هستند و در واقع مثال ها و تمارین آموزشی مرتبط با همان آموزش حساب می شوند.
خیلی راحت تر می توان گفت که در واقع این کادرهای آموزشی مشابه جزوه معلم است. یعنی شما با خواندن آن ها دقیقا متوجه می شوید که با یک جزوه کنکوری شیمی 3 سروکار دارید، جایی که نکته حرف اول را می زند. یعنی از ازل تا ابد شیمی گفته نشده بلکه می خواهیم کنکور خوبی بدهیم و تست بزنیم. پس باید همه نکته ها و گیرهای درس نامه ها را بدانیم. درس نامه ها برای جا انداختن مطلب در ذهن دانش آموزان گه گاهی مثال و حتی تمرین هم در درون خودشان پیش بینی کرده اند.
وقتی جانمایی درس نامه ها درون پاسخ های تشریحی باشد، یعنی اینکه ما باید بدانیم نکته مهم ارتباط درس نامه با سؤالات و … پوشش داده شده است. حجم درس نامه های کتاب شیمی دوازدهم میکرو گاج (جلد اول) قابل قبول است، اما عالی نیست. البته درس نامه طبیعتا 100% نیست و دانش آموزان باید خوب بدانند که رکن اول و آخر کتاب درسی است. کتاب درسی نکاتی دارد که قطعاً در درس نامه های اینجا آورده نشده، اما در تست ها وجود دارد. چون مؤلف احساس می کند که آن ها بدیهیاتی هستند که نیاز به درس نامه ندارند.
تست (تمرین)
تست های کتاب میکرو شیمی 12 گاج اصلی ترین قسمت آن هستند. جلد اول این کتاب که شامل فصول اول و دوم است دارای 933 تست است. تست های شیمی کنکور سال 98 (داخل و خارج) که مربوط به فصول اول و دوم شیمی 3 است نیز در انتهای کتاب آمده است.
تعداد تست ها خوب است و تقریباً کمی هم بیش ازحد است تا دانش آموزان وسواسی هم احساس کمبود تست نکنند. تست ها 3 قسمت شده اند: ساده، متوسط و سخت، که اولی بارنگ خاکستری و دومی بارنگ آبی و سومی بارنگ مشکی مشخص شده اند. بیشتر سؤالات متوسط هستند و رنگ آبی صفحه را فراگرفته است. این علامت ها در پاسخ تشریحی آورده شده اند.
در صورت سؤالات و قبل از صورت هر سؤال نیز نکات، تذکرات یا راهنمایی هایی درباره آنچه قرار است اتفاق بیافتد دیده می شود که با علامت + دیده می شوند. در بین تست ها ایده نو نیز دیده می شود، اما خوب محدود است. برای دانش آموزان سخت کوش اکثر تیپ سؤالات از قبل دیده شده است. البته این نقطه ضعف کتاب شیمی دوازدهم میکرو گاج (جلد اول) نیست چون همه کتب در حال حاضر این گونه هستند.
تست های کنکور سراسری مرتبط آورده شده است اما آزمون های آزمایشی پوشش داده نشده است. سطح کتاب برای دانش آموزان متوسط طراحی شده است و در واقع کاملا عمومی به آن دیده شده است.
پاسخ تشریحی طبق قول مؤلفین سعی شده است که واقعاً تشریحی باشد و سعی شده است، مروری بر درس نامه هم باشد. البته پاسخ های تشریحی به سایر گزینه ها نیز پرداخته است، اما این گونه که فکر کنیم کل درس را مرور می کند، این طور نیست چرا که بضاعت پاسخ تشریحی با این تعداد سؤال قطعاً این نخواهد بود. بهتر بود که سوالاتی که از چند راه قابل حل هستند به تمام راه ها پرداخته شود که این گونه نیست.
اما یکی دیگر از موارد قابل اشاره در کتاب شیمی دوازدهم میکرو گاج جلد اول این است که همان طور که در مقدمه ذکر شد، سؤالات نیز 2 قسمت هستند: سوالاتی که رنگ آبی دارند و باید اول به آن ها مراجعه شود و سوالاتی که شماره آن ها مشکی است که باید بعداً به آن ها پرداخته شود.
تعداد تست ها و سوالات
جلد |
فصل |
عنوان |
تست |
جلد اول |
1 |
مولکول ها در خدمت تندرستی |
451 |
2 |
آسایش و رفاه در سایه شیمی |
482 |
کنکوری های 98 |
25 |
جلد دوم |
3 |
شیمی جلوه ای از هنر، زیبایی و ماندگاری |
291 |
4 |
شیمی راهی به سوی آینده ای روشن تر |
378 |
کنکوری های 98 |
20 |
مجموع |
1647 |
ظاهر کتاب
جلد کتاب های میکرو که همه از المان ها و ساختار مشابه مینیمالیستی پیروی می کنند و البته یک تک عکس که به صورت کلوز گرفته شده است و بیانگر مسئله اسید و باز است که در مجموع خارق العاده نیست، اما قابل قبول است و ارتباط تصویری خوبی با خواننده برقرار می کند. سایز فونت ها خوب است، اما درباره کیفیت کاغذها باید گفت که کاغذ شارپ (سفید سفید) نیستند و کمی کدرتر هستند که برای این است که چشم خسته نشود.
اما نکته ای که باید در مورد کتاب شیمی 12 میکرو گاج (جلد اول) اشاره شود بدسلیقگی در انتخاب رنگ های روی آن است، مثلاً برای سطح بندی سؤالات همان طور که اشاره شد، از خاکستری، آبی (سرمه ای) و مشکی استفاده شده است که این ها روی کاغذی که کدر است، واقعاً هیچ تفاوت چشم گیری ندارند. در کل نیز رنگ های موجود در کتاب آبی خیلی روشن، آبی تیره، خاکستری و مشکلی است که واقعاً 3 تای آخر روی کاغذ باهم تفاوت زیادی ندارند و اولی نیز این قدر کم رنگ است که روی صفحه به چشم نمی آیند.
جمع بندی
کتابی میکرو شیمی دوازدهم گاج کتابی کامل و قابل احترام است. حجم کتاب خوب است اما عالی نیست. قطعاً بعد از کتاب درسی این کتاب می تواند کتاب خوبی برای دانش آموزان پایه دوازدهم باشد برای طول سال تحصیلی است و البته نکته ای که در قسمت های قبل به آن اشاره نکردیم این است که این کتاب، (درس نامه ها و تمرین های موجود در آن ها) می تواند برای امتحانات تشریحی هم خوب باشد.
بیشتر
کمتر