نقد و بررسی
شیمی یازدهم تست مبتکران (جلد اول)
چکیده
کتاب های شیمی مبتکران در عرصه ی کنکور بسیار پرآوازه و شناخته شده هستند. رویکرد کتاب شیمی یازدهم دو جلدی این انتشارات، آموزش صفر تا صد شیمی پایه 11 ام و آمادگی برای کنکور است. چیدمان فصول کتاب به همراه عنوان فصول و زیر عنوان ها، مطابق با کتاب درسی است و در فهرست تمام مباحث و زیرعنوان ها آورده شده اند که باعث تسهیل در مطالعه می شود.
این مجموعه، در 2 جلد تألیف شده است. جلد اول شامل فصل 1 (قدر هدایای زمین را بدانیم) و جلد دوم حاوی فصل 2 (در پی غذای سالم) و فصل 3 (پوشاک نیازی پایان ناپذیر) می باشد. در ادامه به بررسی کتاب تست شیمی یازدهم 2 جلدی مبتکران اثر بهمن بازرگانی می پردازیم.
قالب کلی کتاب شیمی یازدهم تست مبتکران به این صورت است که در بخش مقدمه به توضیح علائم و نشانه های به کار رفته اشاره شده است، بعد از آن تست ها و پاسخ های تشریحی و ایستگاه های درس-نکته را در خلال آن ها شاهد هستیم. در کتاب از دو لحن رسمی و صمیمی استفاده شده است. در مقدمه مولف این طور نوشته شده:
«این کتاب چیزی شبیه فرهنگ لغات است که لزوماً نیاز نیست تمام آن را مطالعه کنید و کافی است با توجه به پایه علمی خود فقط بخشی از این کتاب را مطالعه نمایید، با ذکر این مثال که اگر کسی فقط یک سوم از این کتاب را بخواند و هرآن چیزی که گفته شده را تماماً فراگیرد به درصد قابل قبولی در کنکور شیمی دست خواهد یافت». اما باید به این نکته توجه داشت که آیا برای دانش آموزی که سطح خوبی در شیمی ندارد نیز اینگونه است؟
کیفیت کاغذ و کیفیت رسم اَشکال و نمودار ها مناسب است اما ظاهر، گرافیک و صفحه آرایی کتاب شیمی یازدهم مبتکران عیناً مانند کتاب های نظام قدیم است و هیچ تغییری نداشته و این موضوع باعث کسلی و خستگی دانش آموزان می شود. یکنواختی دو رنگ مشکی و نارنجی نیز کامل به چشم می آید و کتاب تنوع رنگی کافی را ندارد. جلد کتاب نیز دچار همین معضل است.
توضیح تصویر گرافیکی آن در پشت جلد ذکر شده است. اما رنگ نامناسب جلد نتوانسته کمکی به جذب مخاطب کند. سایز و فونت نوشته ها نیز همانند لحن کتاب شامل دو دسته می شود. اما با توجه به حجم بالای تست ها، بهتر بود سایز نوشته ها در سوالات و همچنین در پاسخ های تشریحی کمی کوچکتر شوند.
جلد اول کتاب شیمی 11 ام تست مبتکران شامل 390 صفحه و 801 تست می باشد و جلد دوم آن شامل 624 صفحه و 1102 تست است. در نتیجه درست است که این کتاب بسیار پربار است اما بسیار حجیم نیز می باشد. در واقع این کتاب مناسب دانش آموز سال یازدهمی است که صبورانه و با برنامه ریزی از ابتدای سال و همگام با تدریس معلم خود از آن استفاده کند.
دانش آموزان سال دوازدهم نیز می توانند از این کتاب استفاده کنند، اما به شرطی که نیاز به مطالعه مجدد درسنامه نداشته باشند و یا فقط به تست های علامت گذاری شده پاسخ دهند. قبل از خرید اینترنتی کتاب تست شیمی 11 ام مبتکران ادامه مطلب را بخوانید.
آموزش (درسنامه)
درسنامه های کتاب شیمی یازدهم تست مبتکران در قسمت مجزایی قرار ندارند و در میان پاسخ های تشریحی در باکس هایی تحت عنوان «ایستگاه درس نکته» قرار گرفته اند. تعداد ایستگاه های درس-نکته با پیشرفت درس کاهش جدی می یابد! فصل اول دارای57 ایستگاه درس-نکته و در فصل دوم و سوم به ترتیب 80 و 23 می باشد. علی رغم اینکه اهمیت فصول کمرنگ نمی شود و در کنکور تجربی و ریاضی 99، از فصل سوم شیمی یازدهم همانند فصل اول، 5 تست مطرح شده است.
باکس های درس نامه ها بسته به اهمیت و حجم مباحث متغیر هستند. برخی مباحث مانند پلیمرهای سبز در فصل 3 یک باکس کوچک نصف صفحه ای و برخی مباحث مثل درصد خلوص، بازده درصدی و مسائل آن در فصل 1، یک یا دو صفحه و برخی مباحث مانند واکنش های گرماگیر و گرماده و نمودارهای آن در فصل 2 چندین صفحه از کتاب تست شیمی یازدهم مبتکران را شامل می شوند.
از تکنیک مناظره علمی که یکی از روش های موثر یادگیری است استفاده شده است. یک معلم فرضی به همراه سه دانش آموز حضور دارد و سوال و جواب دانش آموزان در سه سطح (بی دقت، متوسط و معمولی، دقیق و عمیق) کمک شایان و موثری به یادگیری کرده است. اغلب سوالاتی که هنگام خواندن درسنامه ها به ذهن شما خطور می کند در این مناظره ها بیان شده اند. ایستگاه های درسنامه، در مسائل و بعضی از مفاهیم مانند گروه های عاملی، چندین تمرین و مثال آموزشی حل شده دارند که در همان راستای پاسخگویی به تست ها هستند.
تست (تمرین)
ترتیب تست های کتاب شیمی یازدهم بهمن بازرگانی مطابق با مطالب درسنامه و کتاب درسی است. همچنین تست ها به صورت میکروطبقه بندی آورده شده اند. از ویژگی های مثبت تست ها می توان به پوشش تیپ های مختلف با توجه به رویکرد کنکورهای سال های اخیر اشاره کرد. اکثر تیپ های مختلف سوال مثل مسائل آنتالپی و تلفیق آن ها با استوکیومتری و همچنین مسائل سرعتِ واکنش به تعداد قابل توجهی وجود دارند. بعد از هر زیرعنوان، تمام تست های کنکور به ترتیب سال آورده شده اند و همچنین در بین تست ها، سوال های المپیادهای علمی نیز به تعداد کمتر گنجانده شده است.
در بین تست ها، هم در جلد اول و در هم جلد دوم سوالاتی با ایده های نو به وفور یافت می شود و از این بابت برای دانش آموزان قوی تر جای نگرانی وجود ندارد. اما نکته ای که در قسمت قبل و برای تعداد ایستگاه درس نکته گفته شد، در تعداد تست ها نیز صادق است و شاهد کمتر شدن تعداد تست با پیشرفت درس هستیم. بهتر بود تناسبی بین تعداد تست ها در فصول مختلف وجود داشته باشد، نه اینکه دو فصل پر بار تستی که هر کدام حدود 800 تست دارد داشته باشیم و فصل سوم فقط 251 تست داشته باشد.
در کتاب شیمی 2 تست مبتکران، تست های خارج از حیطه ی کتاب و کنکور (برخلاف مباحثی که گاهی در پاورقی و در ایستگاه های درس نکته مطرح شده است) وجود ندارد. بعد از تمام کردن هر بخش، سوالاتی تحت عنوان «”تست های مخلوط» آورده شده اند که سوالاتی ترکیبی از آن مبحث هستند. مخاطب تست ها هر دانش آموزی با هر سطح علمی می باشد.
یکی دیگر از نکات مثبت کتاب شیمی 11 ام تست مبتکران، پاسخ های تشریحی کامل و قابل فهم همراه با بررسی اکثر عبارات در صورت لزوم می باشد. برای پرهیز از اضافه گویی و تکرار بیش از حد، بعضی از پاسخ ها، به ایستگاه درس-نکته ارجاع داده شده اند و از توضیح مجدد خودداری شده است. نکته های تستی در پاسخنامه کمتر به چشم می خورد، ولی تله ها و دام های تستی در صورت لزوم بررسی شده اند.
تست های کتاب شیمی یازدهم بهمن بازرگانی، برای دوران جمع بندی و زمانی که وقت کافی برای حل همهی تست ها نباشد نیز کاربردی هستند، زیرا دسته ای از تست ها که حاوی نکات مهم آموزشی نیز هستند، با برچسب VIT (تست های بسیار مهم) در کنار تست مشخص شده اند. تست های سطح دوم که به پیشنهاد مولف در اولویت دوم حل هستند نیز با علامت اختصاری دسا (دومین سطح اهمیت) وجود دارند.
بعد از اتمام هر عنوان، یک آزمون چکاپ آورده شده است و بعد از آزمون چکاپ، آزمون جامع از همان فصل گنجانده شده است (در فصل 1و 2، دو آزمون جامع و در فصل 3 یک آزمون جامع). آزمون های جامع تألیفی هستند و با ایده های نو. بهتر است این آزمون ها به عنوان تمرین مورد استفاده قرار بگیرند نه به عنوان سنجش و ارزیابی. زیرا گاهی از استاندارد کنکور خارج می شوند. مثلاً در آزمون جامع 2 فصل دوم، از 35 سوال، 20 تست مسئله و 10 تست شمارشی وجود دارد که خارج از استاندارد کنکور است. در پاسخنامه نیز سطح دشواری هر تست با کاریکاتوری خاص مشخص شده است.
تعداد تست ها و سوالات
فصل |
عنوان |
تست |
1 |
قدر هدایای زمینی را بدانیم |
801 |
2 |
در پی غذای سالم |
820 |
3 |
پوشاک، نیازی پایان ناپذیر |
251 |
کنکور 99 داخل و خارج از کشور |
31 |
مجموع |
1903 |
بیشتر
کمتر