کتاب پیک فیزیک شماره 1 (اندازه گیری و فشار) راه اندیشه با هدف افزایش آمادگی دانش آموزان برای کنکور سراسری تالیف شده است و شامل دو فصل از کتاب سال دهم است (فیزیک و اندازه گیری و ویژگی های فیزیکی مواد). لحن کتاب رسمی است و قالب کتاب بگونه ای است که شامل سه بخش است: بخش اول درسنامه، بخش دوم سوالات تستی و بخش سوم پاسخنامه تشریحی. این سه بخش با همین ترتیب در این کتاب قرار داده شده اند.
در ادامه به بررسی کتاب پیک فیزیک اندازه گیری و فشار راه اندیشه اثر علیرضا عربشاهی می پردازیم.
سایز و فونت نوشته ها بسیار خوب و زیبا می باشد و استفاده از رنگ های شاد و متنوع بر زیبایی صفحات افزوده است. کیفیت رسم اکثر نمودارها قابل قبول است، ولی ایرادات ظاهری نیز وجود دارد. به طور مثال در نسخه در حال بررسی تصویر صفحۀ 23 تار است و وضوح کامل ندارد، یا جدول صفحۀ 6، کیفیت لازم را ندارد. کیفیت کاغذ به کار رفته در چاپ این کتاب سفید و خوب است. طرح روی جلد نیز ساده است و بهتر بود از رنگ شاد تری استفاده می شد.
یکی از ایرادات ساختاری کتاب پیک فیزیک شماره 1 راه اندیشه نداشتن فهرست است. حجم کتاب با توجه به محتوای ارائه شده 64 صفحه ای معقول است. این کتاب دارای 43 سوال تشریحی و 119 تست می باشد.
در بررسی اولیه کتاب غلط علمی وجود ندارد اما رسم الخط کتاب نظام جدید رعایت نشده است و بسیاری از جمله بندی ها اشتباه اند. بعضی ایرادات درسنامه و تست های زائد موضوعی است که در بخش بعدی راجع به آن صحبت می کنیم.
پیش از خرید اینترنتی کتاب پیک فیزیک فشار و اندازه گیری راه اندیشه ادامه مطلب را بخوانید.
آموزش (درسنامه)
متن درسنامه پیک فیزیک شماره 1 راه اندیشه بسیار خلاصه و ناقص می باشد و درسنامۀ ارائه شده مسائل بسیار زیادی دارد. برخی از مطالب و آموزه های کتاب درسی در درسنامه بیان نشده است و یا بسیار سطحی و ناقص بیان شده. به طور مثال در رابطه با نماد گذاری علمی که موضوع بسیار مهم و پرکاربردی است، به چنین جمله ای بسنده شده: «اعداد خیلی بزرگ یا خیلی کوچک را به صورت ضریبی از 10n قرار می دهیم». با این جملۀ کوتاه قطعاً هیچ دانش آموزی نه تنها این موضوع را یاد نمی گیرد، بلکه جنبۀ مرور نیز نخواهد داشت (زیرا نکات مهم نماد گذاری علمی بیان نشده).
از طرف دیگر وجود مطالب خارج از کتاب درسی از کیفیت درسنامه کاسته است. به طور مثال مبحث تخمین مرتبه بزرگی (در فصل اول سال دهم) و قانون پاسکال (در فصل دوم سال دهم) از جمله حذفیات کتاب درسی سال دهم می باشد که در درسنامه به طور مفصل آموزش داده شده است. جالب است بدانید این مباحث حذف شده که بدرد دانش آموزان نمی خورد به طور کامل آموزش داده شده، اما موضوعات مهمی مثل تبدیل یکاها به روش زنجیره ای، خلاصه و ناقص توضیح داده شده اند.
جمله بندی های اشتباهی که در متن درسنامه پیک فیزیک شماره 1 (اندازه گیری و فشار) وجود دارد نیز جزء ایرادات اساسی این کتاب محسوب می شود. به طور مثال متن نکته ای که در صفحۀ 5 این کتاب وجود دارد این طور است: «یکاهای اندازه گیری اولاً نباید تغییر کند، ثانیاً قابلیت باز تولید داشته باشند.»
در بسیاری از قسمت های مختلف درسنامه از اشکال و توضیحات کتاب درسی استفاده شده است.
رسالت درسنامه پوشش بهتر کتاب درسی است و اکثر دانش آموزان نیازمند توضیحات مفصل تری نسبت به کتاب درسی هستند، در صورتی که متن کتاب درسی به صورت خلاصه و ناقص در درسنامه قرار داده شده است. در پشت جلد کتاب ویژگی های پیک های ده گانه فیزیک بیان شده است. ویژگی اول، خلاصه درس به صورت جامع است در صورتی که با محتوای درسنامه ها کاملا متناقض است.
مثال های درسنامه نیز بدون ایراد نیستند. مثلا صفحۀ 10 مربوط به مبحث چگالی است، اما مثال تبدیل واحد که (خواستۀ مثال تبدیل واحد طول است که هیچ ربطی به چگالی ندارد) به اشتباه در بین مثال های چگالی قرار داده شده است. تعداد مثال ها کم است و برخی از آن ها از مباحث تکراری هستند. مثلا در صفحۀ 10، دو مثال مشابه از تبدیل واحد چگالی و دو مثال مشابه از چگالی آلیاژ وجود دارد و هیچ مثالی از جسم حفره دار قرار داده نشده است.
تست (تمرین)
تعداد تست های در نظر گرفته شده برای هر فصل از کتاب پیک فیزیک شماره 1 اندازه گیری و فشار راه اندیشه، برای یادگیری کم است و برای مرور نیز زیاد است. این تست ها به صورت میکرو طبقه بندی نیستند و کاملاً بهم ریخته هستند.
ترتیب تست ها به لحاظ آموزشی مناسب نیست، زیرا چینش تست ها منطبق بر روند آموزشی کتاب درسی نیست. به طور مثال در فصل دوم برخی از سوالات مربوط به فشار مخزن گاز قبل از تست های لوله های U شکل قرار داده شده است. تست شماره 37 نیز مربوط به فشار اجسام جامد است. در صورتی که این تست باید در ابتدای تست ها قرار می گرفت.
تست های این کتاب تیپ های مختلفی را پوشش داده اند، اما برخی از تیپ های مهم از قلم افتاده است. به طور مثال یکی از تیپ های مهم فصل دوم، تست هایی هستند که دو مخزن گاز با هم در ارتباط هستند. ولی متاسفانه از این تیپ بسیار مهم که مورد علاقۀ طراحان سوالات کنکور سراسری و آزمون های آزمایشی است، هیچ تستی در این کتاب وجود ندارد.
تست های کتاب پیک فیزیک شماره 1 تلفیقی از سوالات تالیفی و تست های کنکور های سراسری است. اما بهتر بود از تست های آزمون های آزمایشی نیز در این مجموعه استفاده می شد. تست های 104 و 105 فصل دوم مربوط به مبحث چگالی اند و به اشتباه در قسمت تست های فصل ویژگی های فیزیکی مواد قرار داده شده اند. تست های 87 تا 89 نیز مربوط به مبحث بالابر هیدرولیکی و قانون پاسکال هستند. در صورتی که این مفاهیم از کتاب درسی نظام جدید حذف شده اند. به غیر از این تست ها بقیۀ سوالات همگی در مسیر کنکور سراسری و منطبق بر رویکرد کتاب درسی نظام جدید هستند.
حل این تست ها به دانش آموزان متوسط پیشنهاد می شود. زیرا دانش آموزان ضعیف نیازمند مجموعه مفصل تری (تعداد تست بیشتر) هستند و دانش آموزان قوی نیز به تست های قوی تر و بالاتر از سطح کنکور سراسری (تست های چالشی با ایده های نو و جدید) نیاز دارند. یکی از ویژگی های خوب این کتاب طرح پرسش های جای خالی از متن کتاب درسی است. این پرسش ها در انتهای تست های فصل دوم قرار داده شده اند.
پاسخنامۀ کتاب پیک فیزیک 1 اندازه گیری و فشار، قابل قبول می باشد. اما روش حل برخی تست ها با آموزه های درسنامه هم خوانی ندارد.
انتشارات راه اندیشه
