نقد و بررسی
کتاب کار علوم چهارم دبستان خیلی سبز
چکیده
نمی توان به راحتی از اهمیت و تاثیر دروس پایه چهارم ابتدایی از جمله علوم تجربی، در رشد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان این مقطع چشم پوشی کرد. افزوده شدن طیف وسیعی از مطالب جدید و گسترده، اهمیت این پایه را دو چندان کرده است.
بر این اساس، دانش آموزان می بایست برای جلوگیری از افت تحصیلی از منابعی استفاده کنند که آنها را به سوی تکرار و تمرین سوق دهد. کتاب کار علوم چهارم خیلی سبز با این هدف تألیف شده و استفاده دقیق و بهینه از آن می تواند منجر به پیشرفت علمی دانش آموزان گردد.
فهرست این کتاب شامل فصل های تشکیل دهنده درس علوم و دو آزمون نیمسال اول و دوم می باشد. لحن آموزشی کتاب رسمی می باشد، بطوریکه با بیانی ساده و قابل فهم دانش آموزان، مطالب درسی توضیح داده می شود. در ادامه به بررسی کتاب کار علوم چهارم دبستان خیلی سبز اثر ریحانه شعبان زاده و مهرناز صادقی می پردازیم.
اگرچه در بخش های مختلف کتاب فونت های متفاوتی وجود دارد، اما از نظر سایز و اندازه برای مطالعه بسیار مناسب می باشد. تنوع رنگ ها و تصاویر به کار رفته مطلوب بنظر می رسد. کیفیت چاپ شکل ها در حد متوسط و معمولی است.
تمام شکل های کتاب حاضر با شکل های کتاب درسی تفاوت دارد، که این امر نکته ای مثبت تلقی می شود. فواصل استاندارد بین نوشته ها و حاشیه ها به خوبی رعایت شده و در مجموع صفحه آرایی کتاب مناسب می باشد. کیفیت کاغذ بکار رفته مطلوب و نوع آن سفید است.
کتاب کار علوم چهارم خیلی سبز شامل درسنامه های کامل و تمرینات متنوع و مفهومی می باشد، که به منظور افزایش یادگیری و رشد تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی تألیف شده است. شیوه آموزشی مناسب به همراه تمرینات ترکیبی و با کیفیت از ویژگی های مطلوب کتاب حاضر می باشد.
با توجه به بازبینی های متعدد، این کتاب فاقد هر نوع غلط املایی و علمی می باشد. استفاده از این کتاب همراه با تدریس دبیر توصیه می شود. پیش از خرید کتاب کار علوم چهارم دبستان خیلی سبز ادامه ی مطلب را مطالعه کنید.
آموزش (درسنامه)
درسنامه ها با بیانی ساده و شیوا و مطابق با فهم و درک دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی، به توضیح مفاهیم و مطالب کتاب درسی می پردازند. در نگارش درسنامه ها از توضیحات اضافی، گنگ و زائد خودداری شده است و بصورت هدفمند بر روی مباحث مهم و کلیدی تأکید به عمل آمده است. به عنوان مثال در فصل «بدن ما 1» ابتدا توضیحاتی مقدماتی در مورد سلول داده شده است و سپس به ذکر انواع و بخش های مختلف آن پرداخته شده است.
با وجود اینکه درسنامه ها خلاصه تر از کتاب درسی می باشند، اما به صورت کامل تمام مطالبی را که دانش آموزان این مقطع به آن نیاز دارند را پوشش می دهد. به عنوان مثال فعالیت مهم صفحه 79 که در مورد مشاهده سلول های پوششی دهان با میکروسکوپ می باشد، درون درسنامه ها توضیح داده شده است.
همانطور که در ابتدا ذکر شد، شیوه آموزشی روان و سهولت بیان درسنامه ها، فهم مطالب را برای دانش آموزان بسیار ساده کرده است، بنابراین درسنامه ها کتاب کار علوم چهارم دبستان خیلی سبز کمک شایانی به ارتقای سطح تحصیلی دانش آموزان ضعیف و متوسط می کند. به عنوان مثال وقتی صحبت از بزرگ شدن تصاویر با میکروسکوپ می شود، باید تصویری در ذهن دانش آموز تداعی شود تا به درک بهتر آن بیانجامد.
درسنامه ها برای پاسخگویی به اغلب سوالات کافی می باشد، بطوریکه با مطالعه دقیق و مناسب درسنامه ها می توان به تمرینات پرسشنامه پاسخ صحیح داد. با این وجود، پاسخ تعداد معدودی از سوالات درون درسنامه ها دیده نمی شود.
به عنوان مثال سوال 10 صفحه 99 از دانش آموزان ترسیم تصویری از سلول را می خواهد، که در زیر میکروسکوپ دیده اند، در حالی که پاسخ این در درسنامه وجود ندارد (در مورد سلول زیر میکروسکوپ توضیح داده شده است، اما تصویری از آن درون درسنامه مشاهده نمی شود).
با تمام این تفاسیر، مطالعه درسنامه ها برای یادگیری بهتر و عمیق تر مطالب به دانش آموزان توصیه می شود.
تست (تمرین)
پس از مطالعه کامل درسنامه ها باید تمرینات حل شود تا فرایند یادگیری و آموزش کامل گردد. سطح سوالات استاندارد می باشد و از طرح پرسش های پیچیده و زائد پرهیز شده است. بنابراین مخاطب سوالات، تمام دانش آموزان با سطوح علمی مختلف می باشند.
سوالات پرسشنامه کتاب کار علوم چهارم خیلی سبز متنوع و با کیفیت مناسب می باشد. انواع سوالات تشریحی، جای خالی، صحیح و غلط و تستی محتوای پرسشنامه ها را تشکیل می دهند. در این بین، بسیاری از سوالات چالشی که دانش آموزان را به سوی تفکر سوق می دهد، مشاهده می شود.
به عنوان مثال سوال 13 صفحه 141 از دانش آموز می خواهد مراحل رشد میوه گیلاس را به ترتیب شماره گذاری کند، به این ترتیب دانش آموز می بایست به طور کامل به جزئیات شکل ها دقت کند و بعد به سوال پاسخ دهد. سوال 11 صفحه 65 یک پرسش چالشی از یک آزمایش تجربی می باشد، که می تواند قوه تخیل و قدرت تحلیل یک دانش آموز را تقویت کند.
در طرح سوالات پرسشنامه ها تمام بخش های کتاب از جمله فعالیت ها و فکر کنید های کتاب پوشش داده شده است. از دیگر ویژگی های مطلوب پرسشنامه ها طرح سوال از روی شکل های کتاب درسی است. این امر به دانش آموزان این پیام را می دهد که مطالعه سرسری و ساده انگارانه را کنار گذاشته و به طور دقیق و عمیق به مطالعه تمام بخش های کتاب و جزئیات آن بپردازند.
به عنوان مثال تقریباً یک چهارم تمرینات درس سنگ ها از روی شکل ها و تصاویر این فصل طرح شده است.
در انتهای فصل هفتم و سیزدهم آزمون های نیمسال اول و دوم قرار داده شده است، تا دانش آموزان بتوانند با حل این سوالات خود را در شرایط امتحان قرار دهند و همچنین با نمونه هایی از سوالات امتحانی آشنا شوند. کتاب کار علوم چهارم خیلی سبز فاقد پاسخنامه می باشد و کنترل پاسخ های صحیح با دبیر مربوطه امکان پذیر می باشد.
در پایان و در جمع بندی مواردی که ذکر شد می توان اذعان داشت، که پرسشنامه ها دارای سطح کیفی مناسبی می باشد و روند یادگیری مطالب را بهبود می بخشد.
تعداد تست ها و سوالات
درس |
سوالات تشریحی |
تست |
اول: زنگ علوم |
30 |
5 |
دوم: مخلوط ها در زندگی |
54 |
14 |
سوم: انرژی، نیاز هر روز ما |
48 |
16 |
چهارم: انرژی الکتریکی |
50 |
20 |
پنجم: گرما و ماده |
39 |
15 |
ششم: سنگ ها |
44 |
15 |
هفتم: آهن ربا در زندگی |
42 |
9 |
هشتم: آسمان در شب |
46 |
16 |
آزمون دوره ای 1 |
19 |
5 |
نهم: بدن ما (1) |
45 |
18 |
دهم: بدن ما (2) |
42 |
15 |
یازدهم: بی مهره ها |
53 |
17 |
دوازدهم: گوناگونی گیاهان |
43 |
20 |
سیزدهم: زیستگاه |
51 |
18 |
آزمون دوره ای 2 |
24 |
7 |
مجموع |
630 |
210 |
بیشتر
کمتر
فهرست کتاب
کتاب کار علوم چهارم دبستان خیلی سبز
فصل |
عنوان |
صفحه |
1 |
زنگ علوم |
7 |
2 |
مخلوط ها در زندگی |
13 |
3 |
انرژی، نیاز هر روز ما |
26 |
4 |
انرژی الکتریکی |
36 |
5 |
گرما و ماده |
47 |
6 |
سنگ ها |
58 |
7 |
آهن ربا در زندگی |
67 |
8 |
آسمان در شب |
75 |
آزمون دوره ای 1 |
85 |
9 |
بدن ما (1) |
89 |
10 |
بدن ما (2) |
98 |
11 |
بی مهره ها |
109 |
12 |
گوناگونی گیاهان |
125 |
13 |
زیستگاه |
137 |
آزمون دوره ای 2 |
151 |
راهنمایی و پاسخ |
156 |
بیشتر
کمتر